Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mustafa Bey ve İbrahim Selçuk (İstanbul Üniversitesi mezunu, 2013'ten beri iş hayatında olan iş hukuku uzmanı) gibi hukuk uzmanlarının katıldığı, ayrıca Elif Ecem Çakır gibi diğer uzmanların da yer aldığı bir bilgilendirme programıdır. Program, sunum ve soru-cevap formatında ilerlemektedir.
- Video, iş hukuku ve sosyal güvenlik konularında kapsamlı bir bilgilendirme sunmaktadır. İçerikte iş sözleşmeleri, işçi hakları, emeklilik şartları, çalışma saatleri, fazla çalışma ücretleri, yıllık izin hakları, iş kazası-meslek hastalığı, mobbing durumları, tazminat hakları ve işveren-çalışan ilişkileri gibi konular ele alınmaktadır. Özellikle gıda mühendisleri için özel hukuki sorunlar ve çözümler de detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Programda katılımcıların sorularına verilen hukuki açıklamalar, İŞ Kanunu ve diğer yasal düzenlemelere dayanarak yapılmaktadır. Gıda mühendisliği mesleğine ait vaka çalışmaları, Sosyal Güvenlik Kurumu bildirimleri, stajyer ve çırak hakları, asgari ücretler, eğitim ücretleri ve mobbing durumunda alınabilecek tedbirler gibi konular hakkında pratik bilgiler sunulmaktadır.
- 00:02Çırak ve Stajyerlerin Emeklilik Hakları
- Çıraklık ve stajyerlik yasası 1986'da çıraklık olarak başlamış, daha sonra stajyerlik eklendi.
- 1987 yılında Turgut Özal hükümeti çırak ve stajyerlerin borçlanma hakkı getirmiş, bu borçlanma sonucu emeklilik birimi olarak sayılabilirdi.
- 1987 yılından sonra borçlanma hakkı geri alındı, ancak sosyal medyada bu hakkı geri kazanma hareketleri devam etmektedir.
- 02:45Emeklilik Sistemindeki Değişiklikler
- SSK'da dört farklı sigorta grubu vardır: D4A (SSK sigortalılar), D4B (Bağkur), D4C (memurlar).
- 8 Eylül 1999'da emeklilik yasası değiştirilerek yaş şartı getirildi, bu nedenle bazı emeklilerin emeklilikleri 8-13 yıl uzamıştır.
- 1 Mayıs 2008'den sonra işe başlayanlar için emeklilik şartları değişti: Bayanlar için 58 yaş 7000 gün veya 58 yaş 4500 gün, erkekler için 60 yaş 7000 gün veya 60 yaş 4500 gün.
- 06:15Sosyal Güvenlikin Önemi
- Sosyal güvenlik, doğumdan vefatımıza kadar ve ailemize yansıyan bir süreç olduğu için çalışırken mutlaka sosyal güvenlikli olmak gerekir.
- Sosyal medya ve teknoloji çağında haklarımızı sorgulamak daha kolay hale gelmiştir.
- Emeklilik aylığı, ileride en sadık dost olabilecek bir gelirdir.
- 09:40İş İlişkilerinde Borçlar
- İş ilişkilerinde çalışan (deneme süresi, stajyer) ve işveren olmak üzere iki taraf vardır.
- İşçinin borçları: işini görme, özen gösterme, sadakatli davranma, mevzuata itaat etme.
- İşverenin borçları: ücret ödemek, işçi gözetmek, eşit davranma.
- 12:04İş Sözleşmesi ve İşçi Hakları
- İş ilişkileri iş sözleşmesi ile kurulur ve yazılı olmasa bile iki aydan fazla çalışanlara bir evrak teslim edilmesi gerekir.
- İşçiyi korumak için mevzuata tabi kurallar vardır ve eksikliklerde idari para cezalarının muhatabı işverendir.
- İşçi olarak genel müdür dahil tüm çalışanlar tanımlanır, meslek alışkanlığıyla "işçi" terimi kullanılır.
- 13:31İşçi Hakları
- İşçi hakları sosyal ve hukuki olmak üzere ikiye ayrılır.
- Kıdem tazminatı hakkı, haklı bir neden olmadan işten çıkarılan ve bir yıldan fazla çalışan için geçerlidir.
- Fesih ihbar tazminatı, altı aydan fazla kıdemi olan çalışanlar için geçerli olup, işveren veya işçi tarafından ihbar süresi tutulmazsa haftalık ücretler ödenir.
- 15:49Çalışma Saatleri ve Fazla Çalışma
- İşçinin haftalık mesai süresi kanunen kırkbeş saattir ve günlük bir sınırı vardır.
- Haftalık çalışma süresi aşılıyorsa işveren tarafından yüzde elli zamlı fazla çalışma ücreti ödenir.
- Ara dinlenme süreleri (öğle tatilleri, molalar) çalışma saati olarak sayılmaz, ancak işverenin inisiyatifindeyse dahil edilir.
- 17:10Çalışma Saatleri Sınırlamaları ve İzin Hakları
- İşçi günlük onbir saatten fazla çalıştırılamaz ve gece vakti (akşam sekiz'den sabah altı'ya kadar) yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
- Kadın işçiler ve onsekiz yaşından küçük işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.
- Yıllık izin hakkı, bir yıl dolduktan sonra verilmelidir ve kıdemi bir yıldan fazla beş yıldan az olanlar ondört gün, beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlar yirmi gün, onbeş yıldan fazla olanlar yirmialtı gün izin kullanabilirler.
- 19:10İşçinin Hakları ve Tazminatlar
- İşçinin talep ettiği yıllık izne hak kazanılan yıl boyunca izin kullanılmaması, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi sebebi olabilir.
- Ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmak istemeyen işçilere, ücretlerinin yüzde yüz zamlı olarak ödenmesi hakkı vardır.
- İşverenin eşit davranma yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde işçi dört aylık ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı talep edebilir.
- 22:12Sendikal Faaliyetler ve Mobbing
- Sendikal faaliyetler anayasal bir hak olup, işveren sendika üye olan ve olmayanlar arasında ayrımcılık yapamaz.
- Mobbing nedeniyle işçilere manevi tazminat hakkı vardır; işveren mobbing fiillerinde bulunması veya bunları engellememesi sorumluluğu doğurur.
- İşveren iş sözleşmesini feshetmek istiyorsa, fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık bir şekilde belirtmek zorundadır.
- 23:52İşe İade Hakkı
- İşten çıkarılan işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmeden veya haksız bir sebeple işten çıkarılırsa, bildirimden itibaren bir ay içerisinde işe iade olmak için başvuruda bulunabilir.
- İşe iade davası açabilmek için işyerinde otuzdan fazla işçinin çalışması ve fesih yapılan işçinin en az altı aylık kıdeminin olması gereklidir.
- İşe iade davası kabul edilirse işçi aynı koşullarda işe alınmalıdır, aksi takdirde işveren dört aydan az olmamak üzere tazminat ödemek zorundadır.
- 26:02İşçi Haklarını Koruma Yöntemleri
- Maaşının beşte birini elden geri vermek zorunda bırakılan işçi, SGK'ya şikayet ederek denetmenin raporunu isteyebilir.
- Denetmen ikna olmazsa arabulucu vasıtasıyla, arabulucu da olmazsa yargıya giderek haklarını arayabilir.
- İşçinin görevi dışında işler yaptırıldığı durumda, işverenin çalışma koşullarındaki değişikliği işçiye yazılı olarak bildirmesi ve değişikliğin geçerli bir nedeni olması gerekir.
- 30:35İş Tanımı ve Yükler
- Gıda mühendislerinin iş tanımı, mesleki yüklerin sözleşmede belirlenmesi gerekmektedir.
- İşverenin işçilere yeni yükler bindirmesi durumunda yazılı bildirim yapması ve işçinin altı gün içinde kabul etme kararı vermesi gerekmektedir.
- İşçinin kabul etmediği durumda işveren iş aksini feshedebilir, ancak işçinin haklılığı ara zorunlu arabuluculuk veya mahkeme evresinde savunulabilir.
- 32:23Maaş Sorunu
- Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği'nin belirlediği gıda mühendisi maaşı 6.250 TL olsa da, işsizlik korkusu nedeniyle asgari ücretler kabul edilmektedir.
- Sosyal Güvenlik Kurumu'nun meslek kodları uygulaması, odaların belirlediği asgari fiyattan daha düşük maaş ödenmesini engellemek amacıyla başlatılmış ancak siyasi nedenlerle ertelenmiştir.
- İşçinin maaşını banka yoluyla ödememesi durumunda, Sosyal Güvenlik Kurumu'na ihbar edilerek denetim talep edilebilir ve işverenin iadesi durumunda işçinin avantajı olur.
- 35:21Eğitim Ücreti
- İşverenler, çalışanların gelişimine değer vererek eğitim için bütçe ayırabilir ve bu bütçeden yapılan harcamaları isteyebilir.
- Eğitim giderleri sebebiyle çalışanlara asgari bir süre çalışma zorunluluğu getirilebilir, örneğin iki ay eğitim almış bir kişiye bir yıl çalışma zorunluluğu konulabilir.
- Hijyen eğitimi gibi zorunlu eğitimlerin ücreti, çalışan çalışırken istenemez; ancak iş sözleşmesinde belirtilen koşullara göre işten ayrılmak isteyen çalışanlara eğitim giderleri talep edilebilir.
- 39:30Mesai ve Çalışma Saatleri
- Kanuni çalışma süresi haftada en çok 45 saattir, günlük çalışma saati sınırı 11 saattir ve gece çalışma süresi 7,5 saattir.
- Bir yıl boyunca fazla çalışma süresi genel olarak 270 saate dayandırılmıştır.
- Bu sınırlar aşıldığında işveren zamlı bir ücret ödemek zorundadır, ancak 300-330-350 saat gibi daha yüksek sınırlar da uygulandığını görmek mümkündür.
- 42:11Haftalık Çalışma Süresi ve Denkleştirme Uygulaması
- Yasada haftalık çalışma süresi kırkbeş saat olarak belirlenmiş olup, denkleştirme uygulaması ile işveren belli bir dönemde bu süreyi esnetebilir.
- Denkleştirme uygulaması, işçinin daha fazla çalışması için değil, fazla çalıştığı sürenin daha az çalışarak telafi edilmesi ve toplamda ortalamanın kırkbeş saat olarak tutturulmasıdır.
- Bu uygulama iki aylık bir periyotta uygulanabilir ve kırkbeş saati aşan çalışmaların yüzde elli zamlı olarak ödemesi gerekir.
- 44:00Fazla Çalışma İspatı ve Hukuki Süreç
- İşçi fazla çalıştığını Instagram storysi gibi güncel bir şey ile bile ispat edebilir, işveren açısından ise genellikle evraksal ve dökümanlar ispat olarak kullanılır.
- Fazla çalışma ücretleri talebi genellikle işten çıkıldıktan sonra yapılır ve ihtar çekildikten sonra işveren cevap vermek zorundadır.
- İşveren cevap vermezse arabuluculuk aşaması başlar, anlaşılmazsa dava aşaması başlar.
- 45:33İşçi Tutukluluk Durumunda İş Sözleşmesi
- İşçi gözaltı veya tutukluluk durumunda iş sözleşmesi feshedilse bile, işverenin ihbar süresini beklemeden fes'in geçerli nedene dayalı olup olmadığı tartışmalı bir konudur.
- Yargıtay'da tutuklanan işçiye ihbar edilmesi sonrasında sözleşmesinin feshedildiği, haklı nedene dayanmasa bile geçerli nedene dayalı olarak iş sözleşmesinin feshedilebildiği bir yaklaşım ağırlık kazanmıştır.
- İşyeri dışında işlenen suçun, işyeri içerisinde mi işlendiği ve işlenen suçun işle alakalı mı olduğu, işverenin huzur ve sükununu bozan bir iş mi olduğu gibi faktörler fesih sırasında önemlidir.
- 49:30Sigortalı İşe Giriş ve Ayrılış Bildirimi
- Sigortalının işe girişi ve işten ayrılışı işveren veya işverenin mali müşaviri tarafından SGK'ya bildirilmelidir.
- İşe giriş bildirimi, işçi işe başlamadan bir gün önce verilmelidir (insaat ve tarım hayvancılık sektöründe aynı gün bildirilebilir).
- İşten ayrılış bildirimi ise işten ayrılıştan itibaren on gün içerisinde SGK'ya verilmelidir.
- 50:53Sigortalıların Kendilerini Bildirme Yetkisi
- Sigortalıların kendilerini SGK'ya bildirmeleri 2011 yılından itibaren e-devlet uygulaması üzerinden yapılabilmektedir.
- Sigortalılar e-devlet'te "SGK sigortalının kendi bildirilmesi" araması yaparak işverenin adresini ve ismini biliyorsa kendi bildirebilirler.
- Sigortalıların SGK cep telefonu bilgilerini güncellemeleri önemlidir çünkü işveren tarafından yanlışlıkla veya bilerek sigortadan çıkarılırsa, SGK'dan otomatik bilgilendirme mesajı gelecektir.
- 53:20İş Sözleşmelerinin Süreleri
- Belirli süreli iş sözleşmesi, sözleşmenin bir bitiş tarihi olduğu için, belirsiz süreli ise herhangi bir bitiş tarihi koymadığı için adlandırılır.
- Belirli süreli iş sözleşmesinde ihbar (fesih öncesi bildirim) uygulanmadığı için sözleşmeyi yürütmek daha basit olur.
- Zincirleme belirli süreli iş sözleşmeleri (bir yıl sonra aynı işi tekrar) belirli sürelilikten çıkarak belirsiz süreli olmaya başlar ve ihbar bildirimine tabi hale gelir.
- 56:13İşyeri Bildirgesi ve SSK
- İlk defa SSK'lı işçi çalıştırılacak işyerlerinde, işyeri bildirgesi SGK kurumuna internet yoluyla verilebilir.
- İşyeri bildirgesi aynı gün bile işveren tarafından yapılabilir ve işçinin çalıştığı gün de verilebilir.
- 57:04Fikri Mülkiyet ve İş Hukuku
- Bir çalışanın AR-GE çalışmaları sonrası meydana getirdiği projenin fikir patenti, hizmet buluşu veya serbest buluş olarak değerlendirilir.
- Hizmet buluşu, işçi iş yerinde yerine getirmekle yükümlü olduğu faaliyeti gereği gerçekleştirdiği çalışmalarla yaptığı buluşlardır.
- Serbest buluş ise işçi serbest zamanda, işletmenin hiyerarşisi dışında yaptığı buluşlardır.
- 59:31Fikri Mülkiyet Hakkı
- Bir buluşun patenti kural olarak gerçek buluş sahibinin, yani işçinin mal varlığında doğar.
- İşçi, buluşunu yazılı olarak ve geciktirmeden işverene bildirmekle yükümlüdür.
- İşveren, hizmet buluşuyla ilgili tam veya kısmen hak talep edebilir ve bu talep işçinin bildirimini işverene ulaştığı tarihten dört ay içerisinde yapılmalıdır.
- 1:01:20İşveren ve İşçinin Hakları
- İşveren hizmet buluşuna ilişkin tam hak talebinde bulunursa, tüm haklar işverene geçer.
- İşveren kısmi hak talep ederse, buluşu kullanabilir ancak işçinin buluşunu değerlendirmesi önemli ölçüde güçlendiyse, işçinin iki ay içinde tam hak talep etme hakkı vardır.
- İşveren hizmet buluşu üzerinde tam hak talep ederse, işçinin kendisine uygun bir bedel ödenmesini isteme hakkı doğar.
- İşveren, işçinin bulduğu buluş için patent başvurusunda bulunma hakkına sahiptir.
- 1:05:15İş Kazası ve İş Görmezlik Geliri
- Kısa vadeli sigortalılar iş kazasından geçici veya sürekli iş görmezlik geliri elde edebilir.
- Hastalandığında aldığı rapor ücretinde kısa geçici iş görmezlik ödeneği doğar.
- İş kazasında yüzde on ve daha fazla iş kazası vücut kaybı veya çalışma gücü oranı kaybı yaşamışsa sürekli iş görmezlik geliri bağlanır.
- Sürdürülmesi durumunda, normal emeklilik şartlarını etkileyerek ikinci bir aylık alması mümkün olabilir.
- 1:06:20İş Kazası Bildirimi
- Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar (eski adıyla BAĞ-KURLAR) kendi geçirdikleri iş kazasını 15 gün içerisinde bağlı oldukları Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirmekle yükümlüdürler.
- 1:07:13Gıda Mevzuatına Uyunmama Durumunda İlerleme
- Gıda mevzuatına uygun olmayan durumlarda, mühendislerin uyarılarına rağmen firma yöneticileri tarafından dikkate alınmaması durumunda, çalışanlar şikayet yoluyla haklarını arayabilirler.
- şikayetler 170热线无法生成摘要，因为它似乎是一个关于劳动法和职业健康安全的讨论，其中包含多个问题和回答，但每个部分的信息都不完整或不连贯。此外，文本中包含了一些未完成的句子和片段，这使得生成一个连贯且信息完整的摘要变得困难。如果有更多完整的文本内容，我可以更好地帮助生成摘要。
- 1:18:00İşçi ve İşveren İlişkilerinde SGK Sorunları
- İşçinin kendisini SGK'ya bildirmesi önemlidir, e-devlet üzerinden "işe başladım" bildirimi yapıldığında, işveren geç bildirdiğinde veya hiç bildirmediğinde bu delil olarak kullanılabilir.
- İşveren SGK bildirimi yapmazsa, beş yıl zamanaşımı geçtiğinde işçi haklarını kazanamaz, ancak işveren bir gün bile bildirirse, zaman aşımı geçtikten sonra bile dava açılarak haklar talep edilebilir.
- İşçilere kendilerini SGK'ya bildirmeleri tavsiye edilmektedir.
- 1:20:10Zorunlu Staj ve Ücret Sorunu
- Zorunlu stajlarda ücret ödenmemesi durumunda, stajyer öğrencilerin haklarını korumak için 170热线已转接，请注意，总结将仅基于您提供的脚本。如果您有任何具体要求或需要进一步的帮助，请告诉我。
- 1:29:38İşveren İflas Durumunda İşçi Alacakları
- Şirket iflas ettiğinde işçi alacakları önceliklidir ve birinci sıradadır.
- Öncelikle işçilerin alacakları ödendikten sonra ticari anlamdaki alacaklılara sıra gelir.
- Muhtemelen kimseye sıra gelmediği için soru soran kişi beklemektedir.
- 1:30:06Mobbinge Maruz Kalınca İşçinin Hakları
- Mobbinge maruz kaldığında işçi manevi tazminat hakkı ve iş sözleşmesini haklı nedenle fesih etme hakkına sahiptir.
- Haklı nedenle fesih etmenin kıdem tazminatını yaktığından, işçi haklarını alabilir.
- Mobbinge maruz kalmanın ve psikolojik rahatsızlıkların ispatlanması gerekmektedir.
- Mobbinge maruz kalma durumunda ispat işçinin üzerindedir ve belge toplamak önemlidir.
- 1:33:39Gece Vardiya Çalışma Süresi
- Gece vardiya saatleri akşam 10'da başlayıp sabah 8:30'a kadar devam eden bir çalışma süresi incelenmiştir.
- Gece vardiya süresi 22:00 ile 6:00 arasında olduğu için, 6:00'dan sonraki 2,5 saat gündüz olarak değerlendirilir.
- İşveren verilen molalar (yemek, çay, ibadet) çıkarıldığında, gece vardiya süresi 7 saate düşer ve kanuna uygun hale gelir.
- 1:35:07İşten Çıkarma ve Ücretsiz İzne Ayrılma
- Otelde çalışan bir gıda mühendisinin, ODA'nın belirlediği sigorta ve maaş karşılamak istemediği gerekçesiyle işten çıkarılması tartışılıyor.
- İşten çıkarma fesih yasağı nedeniyle işçi ücretsiz izne ayrılmıştır.
- İşçinin avukat aracılığıyla hakkını arayabileceği, arabuluculuk daveti yapabileceği veya dava açabileceği belirtilmiştir.
- 1:37:36Maaş ve SGK İlişkisi
- Tecrübesi az olan bir işçi 3.500 TL maaşla anlaşmış ve SGK primi asgari ücret üzerinden yatırılmaktadır.
- Düşük maaş, ileride emekli aylığını etkileyebilir.
- İşçinin odasına şikayet ederek ve SGK'da delil bulundurarak haklarını savunabileceği belirtilmiştir.
- 1:39:45İşten Ayrılma Hakkı
- İşçinin haklı nedenle işten ayrılabilmesi Kanunun 24. maddesinde belirtilmiştir.
- Sağlık sebebiyle (işçinin sağlığını olumsuz etkileyen veya bulaşıcı hastalığa maruz kalma) işten ayrılabilir.
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması veya işçi hakkında yanıltıcı bilgi vermesi durumunda da işten ayrılabilir.
- 1:41:10İşçi Hakları ve Fesih Durumları
- İşçi, işverenin yanıltması durumunda (mobbing, cinsel taciz, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık) işi bırakıp kıdem tazminatına ve diğer haklarına kavuşabilir.
- İşçinin ücreti ödenmemesi durumunda da haklı nedenle fesih etmiş olur ve haklarını kavuşabilir.
- İşçinin çıkıp gidip hukuki yardım almak yerine, proaktif bir şekilde davranarak önleyici olmak daha faydalıdır.
- 1:43:00İşyeri Sorunları ve Oda Müdahalesi
- Oda belirlediği fiyatın altında maaş vermek etik değildir ve yasal haklar için odayla irtibat kurulabilir.
- Oda, işverene baskı kurabilir ve bu baskı kullanmakta fayda vardır.
- İş sözleşmesi yapılmamış olsa bile SGK giriş yapıldığı için, işçinin doğrudan odaya şikayet etmesi sorun yaratmaz.
- 1:45:02Çalışan Haklarına Bakılacak Kanunlar
- Çalışan haklarına dair bilgi için 4857 sayılı İş Kanunu ve alt düzenlemelerine bakılmalıdır.
- Aile ve Çalışma Bakanlığı'nın sitesinde yaklaşık 160-170 soru cevap bulunmakta ve bu kaynak daha kolay anlaşılabilir.
- 1:46:09İşe İade ve Kıdem Tazminatı
- Türkiye'de işe iade olmak değil, işe iadenin getirdiği hakları kullanarak tazminat almaktır.
- İşe iade talep edildiğinde, arabuluculuk evresinde anlaşmalar yapılabilmektedir.
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık durumlarında (kovulma hariç) kıdem tazminatı alınabilir.
- 1:48:04İşten Ayrılış Kodları ve Şikayet Yolları
- İşten ayrılış bildirisinde işten ayrılış kodu bulunur ve işsizlik maaşı için başvuruda kullanılır.
- İşten ayrılış kodunda hata varsa düzeltilmesi işverenden istenmelidir.
- Eski işverenler düzeltilmiyorsa SGK'ya şikayet edilebilir.