Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, koordinatör ve mevzuat konusunda yetkin olan Fatih Yıldırım Bey tarafından sunulan, Mevzuat Kulübü'nden Buse'nin de eşlik ettiği bir eğitim formatındadır. Sunum sonrası katılımcıların soruları yanıtlanmaktadır.
- Video, 8 Kasım 2016'da yayınlanan yeni yönetmelikle düzenlenmiş doğum izni ve yarı zamanlı çalışma hakkı konularını detaylı şekilde ele almaktadır. Doğum öncesi ve sonrası izin süreleri, doğum sonrası ücretsiz izin, yarı zamanlı çalışma ve kısmi süreli çalışma uygulamaları, süt izni, analık izni ve Avrupa Birliği'nin uyum yasaları kapsamında uygulanan evde çocuk bakımı projesi gibi konular açıklanmaktadır.
- Sunumda ayrıca, izin sürelerinin hesaplanması, çoğul hamilelik durumunda izin sürelerinin değişimi, yarı zamanlı çalışma ödeneği için gerekli şartlar, SGK'da eksik gün bildirimi, başvuru süresi, onay süreci ve işverenin onaylamaması durumunda çalışanların hakları gibi pratik bilgiler de verilmektedir.
- 00:06Doğum İzni ve Yarı Zamanlı Çalışma Hakkında Giriş
- İki konu bağlantılı anlatılacak: doğum izni ve doğum iznine giden çalışanların yerine geçici iş ilişkisiyle temin edilebilecek kişi.
- Özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi tanınması kanunu çıktı.
- Doğum izni ve doğum sonrasındaki yarı zamanlı çalışmalarla kısmi süreli çalışmalar konusu anlatılacak.
- 01:29Yeni Yönetmelik ve Doğum İzni Süreleri
- Bu sene hayatımıza giren uygulama daha öncesinde sadece doğum sonrasındaki ücretsiz izin süresi vardı, ancak yeni yönetmelikle yarı zamanlı çalışma ve kısmi süreli çalışma da gündeme geldi.
- Yönetmelik Kasım 8 2016'da yayınlandı ve analık izni ve ücretsiz izin sonrası yapılacak kısmi süreli çalışmalarla yarı zamanlı çalışmaları sıralamasını düzenledi.
- Hamilelik durumunda önce sekiz haftalık doğum öncesi rapor kullanımıyla ve sekiz haftada doğum sonrasında rapor kullanımıyla toplam onaltı haftalık analık izni kullanılıyordu.
- 03:52Doğum İzni Süreci ve Değişiklikler
- Çalışan hamile olduğunu doktor raporuyla ispatlayarak işverenine sunuyor.
- SGK'nın sisteminde artık doğum raporları matbaa olarak personele ibrazı ortadan kalktı, raporlar mail adreslerine online sistemden gönderiliyor.
- Doğum sonrası kapanış raporu artık alınmıyor, sadece açılış raporunun üzerine hesaplamalar yapılarak sistemden otomatik onaylanıyor.
- 05:23Doğum İzni Sürelerinin Düzenlenmesi
- Çalışan hekim raporuyla çalışabileceğini ispatlayacak belge ile işverene iletirse doğum öncesi sekiz hafta kullanacağı süreyi üç haftaya kadar indirebilir.
- Kullanmadığı beş haftayı doğum sonrasındaki süreye ilave ettirebilir, böylece toplamda onaltı hafta olacak.
- Erken doğum durumunda kullanılmayan doğum izinleri doğum sonrasına ilave ediliyor ve doğum sonrasında annenin hayatını kaybetmesi durumunda baba onaltı haftalık izni kullanabiliyor.
- 07:11Çoğul Gebelik ve Yarı Zamanlı Çalışma
- Çoğul gebelik durumunda doğum öncesi süreye iki haftalık daha ek süre eklenmiş, doğum öncesi izni on hafta, doğum sonrası izni sekiz hafta olacak ve toplamda onsekiz haftaya çıkıyor.
- Yarı zamanlı çalışma isteği için doğum analık raporu bittiği sürenin takip eden bir ay içerisinde İŞKUR'a başvuru formuyla, doğum belgesiyle ve kimlik bilgileriyle başvurulması gerekiyor.
- Yarı zamanlı çalışma süresi birinci doğum durumlarında altmış gün, ikinci doğumlarda yüzyirmi gün ve üçüncü doğum durumunda yüzseksen güne kadar uzuyor, çoğul hamilelik durumunda otuz gün ilave ediliyor.
- 09:35Yarı Zamanlı Çalışma Ödeneği Şartları
- Yarı çalışma ödeneğinden faydalanmak için çocuğun hayatta olması ve son üç yıl içerisinde altıyüz günlük işsizlik sigortası priminin ödenmiş olması gerekiyor.
- Yarı çalışma ödeneği ile ilgili aylık bildirgelerde çalışanların prim günleri çalıştığı süre kadar bildiriliyor.
- SGK iki ayrı eksik gün bildirim kodu tanımladı: 23 kodu yarım çalışması ödeneği eksik nedeni, 24 kodu ise yarım çalışma ödeneği ve diğer nedenler olarak kullanılıyor.
- 12:03Yarı Zamanlı Çalışma Hakkı
- Erkek çalışanlar ancak işverenin işçinin doğumu sonrasında, analık izni raporu sonrasında değil de evlat edinme koşulu karşılığında yarı zamanlı çalışma hakkından faydalanabilir.
- Ücretsiz izin sonrası yarım çalışma ödeneği alınabilir, ancak ücretsiz izin en az altı ay, en fazla altı ay kullanılabilir.
- 13:48Analık İzin Sıralaması ve Kullanımı
- Yönetmelikte analık raporu bitimi sonrasında ücretsiz izin, yarım çalışma izni ve kısmet süreli izinler kullanılır sıralaması belirtilmiştir.
- Altı aylık ücretsiz izin kullanımı süresi sonrasında kalan yarım çalışma ücreti ödeneğine sadece kalan süre kullanılabilir.
- Yarım çalışma izni, analık raporu bitiminden sonra bir ay içerisinde İŞKUR'a müracaat edilerek kullanılmalıdır, aksi takdirde sadece müracaat tarihinden sonra kalan süre kullanılabilir.
- 15:47Yarım Çalışma ve Ücretsiz İzin Kullanımı
- Yarım çalışma süresinin ve altı aylık ücretsiz izin hakkının toplamı altı aylık ücretsiz izin süresini geçmemelidir.
- Yarım çalışma izin kullanan işçiye süt izni uygulanamaz çünkü çalışma yarım çalışma modeline döndüğü için süt izni kullanımı zorunluluğu ortadan kalkmıştır.
- Analık raporu bitiminden sonra altı ay süreyle ücretsiz izin kullanma hakkı bulunmaktadır.
- 18:01Evde Çocuk Bakımı Projesi
- Avrupa Birliği'nin uyum yasaları kapsamında uygulamaya geçen evde çocuk bakımı projesi çerçevesinde çalışan annelere ek katkı payı olarak devlet çocuğun engellilik durumuna veya bölgesel olarak belirli yardımlarda bulunuyor.
- Bu proje şu anda İzmir, Bursa, Antalya, İstanbul ve Ankara illerinde geçerli olup, çocuk bakıcısı kadın işçinin veya eşiyle birinci derecede akraba bağı olmaması gerekiyor.
- Anne adayları Çalışma Bakanlığı'na müracaat ederek başvurularını yapıyor, mülakata çağrılıyor ve onaylandıktan sonra maaş bağlama sürecine geçiliyor.
- 21:04Kısmi Süreli Çalışma ve Yarım Çalışma Farkı
- Kısmi süreli çalışma ile yarım çalışma kendi içerisinde birbirinden farklı uygulamalara tabi olup, genellikle karıştırılan bir uygulama.
- Yarım çalışmada İŞKUR destekliyor kalan onbeş günlük süreyi, işsizlik sigortası şartlarını tamamlıyorsa faydalanabiliyor ve İŞKUR'a müracaat etmesi gerekiyor.
- Kısmi çalışmada ise çalışan herhangi bir İŞKUR desteği almıyor, sadece işveren yanında çalıştığı sürelere ilişkin bir ücret alıyor.
- 22:20Kısmi Süreli Çalışma Talep Süreci
- Kısmi süreli çalışma talebi, analık izninin, yarım zamanlı iznin veya altı aylık ücretsiz izin bittikten sonra, çocuğunun ilkokul çağını başladığı ayın başına kadar takip eden ayın beşine kadar talep edilebilir.
- Bu hakkı sadece iki eşin de çalışması durumunda kullanabiliyor, baba da isterse bu süreleri kısmi süreli çalışma olarak kullanabilir.
- Çalışan çocuğunun ilkokul çağına gelene kadar istediği zaman kısmi çalışma modeline geçme talebinde bulunabilir, ancak bu talebini işverene planlama açısından en az bir ay öncesinde yazılı olarak bildirmesi gerekiyor.
- 25:31İşverenin Kısmi Süreli Çalışma Talebini Karşılaması
- İşveren, çalışanın kısmi süreli çalışma talebini en geç bir ay içerisinde yazılı olarak onaylamak zorunda, aksi takdirde işçinin talebi kesinlik kazanmış olur.
- Özel sağlık kuruluşlarında mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar görevlisi veya tam zamanlı sağlık memuru ise bu hakkından işverenin ancak onayıyla faydalanabilir.
- Bir yıldan az süren mevsimlik işler, kampanya ve taahhüt işleri de işverenin onayına sunulması gereken kısmi süreli çalışma için onayının alınması gereken işlerdir.
- 27:37Kısmi Süreli Çalışma Sonrası Durumlar
- İşçi işverenden kısmi süreli çalışmayla talebini yaptığı ve işveren onayladıktan sonra, çocuğun ilkokul çağına gelene kadar bu talebini uygulamaya başlayabilir.
- İşçi ekonomik sebeplerden veya başka bir çözüm yolları bulduktan sonra, çocuğun ilkokul çağına gelmeden önce (altı yaşına kadar) bu talebini vazgeçip tekrar tam zamanlı çalışmaya geçebilir.
- Kısmi çalışma karşılığında işverenin o işçisinin yerine başlatmış olduğu personelle ilgili durum kritik bir konudur.
- 28:46Kısmi Süreli Çalışma ve İşçi Hakları
- Kısmi süreli izin kullanmak isteyen çalışan yerine personel istihdamı yapıldığında, işçi bu hakkından vazgeçerse belirli süreli iş akdi daha öncesinden sonlanmış olur.
- İşçi kısmi süreli çalışma hakkından vazgeçerse, bu durum sözleşmenin sona ermesi haklı bir fesih olarak değerlendirilebilir ve işçi haksız fese uğramış durumda değildir.
- İşçi geri dönmek istiyorsa tam zamanlı çalışmaya, bunu bir ay öncesinde iş işverenine yazılı olarak beyan etmek durumundadır.
- 29:40Süt İzni Hakkı
- Süt izni, 4857 sayılı İş Kanunu'nda düzenlenmiş bir hak olup, doğum sonrasında çocuğun bir yaşına gelene kadar anneye günlük bir buçuk saat süreyle verilen bir haktır.
- İş Kanunu'nda süt izninin toplu olarak veya haftada bir gün kullanılması konusunda bir düzenleme bulunmamakta, ancak büyükşehirlerde ulaşım ve tekrar işe gelme sorunları nedeniyle işverenler bu hakkı farklı şekillerde kullanabilmektedir.
- Süt izni annenin günlük hayatını kolaylaştırmak değil, bebeğin sağlık durumunu ve gelişimi ile ilgili süreci göz önünde bulundurmak amacıyla kullanılmaktadır.
- 32:35Doğum İzinleri ve Çalışma Modeli Değişikliği
- İş yeri değişikliği ile ilgili yönetmelikte açık bir ifade olmamakla birlikte, çocuğun doğumunun gerçekleşmiş olması ve okul çağına kadar bu haktan faydalanıyor olması durumunda talep karşılanabilir.
- Ücretsiz izin sonrasındaki talepler altı ay geçmediyse İŞKUR tarafından kabul edilmektedir, bu nedenle kişi önce yarım zamanlı sonra ücretsiz izin tercih edebilir.
- Yarı zamanlı çalışmada çalışandan 15 günlük SGK sigortası yatırılır, kalan 15 gün ise İŞKUR tarafından günlük asgari ücretin brüt üzerinden ödenir.
- 36:41Çalışma Modeli Değişikliği ve Babaların Doğum İzni
- Çalışma modeli değişikliği (tam zamanlı-yarı zamanlıya geçme veya yarı zamanlı çalışma modelinde değişiklik) özel sağlık kuruluşunda sorumlu müdür, hemşire, mevsimlik işçi veya arka arkaya postalar halinde çalışan, sanayiden sayılan işlerde çalışmıyorsa işveren tarafından onaylanmak zorundadır.
- İşveren çalışanın talebini onaylamazsa, işçinin çalışma şartlarında değişiklik nedeniyle haklarını kullanmaması nedeniyle haklı fesih yapabilir ve bu durum bakanlığa şikayet olarak taşınabilir.
- Doğum izninde babalara doğum süresinde beş gün izin verilmektedir, bu süre hafta sonuna denk gelse bile uzatılmaz ve gün hesabı iş günü değil, gün bazında yapılır.
- 39:33Kısmi Süreli Çalışma ve Kıdem Hesabı
- Eski yasada doğum sonu ücretsiz izin kazanabilmek için doğumdan sonra bir gün dahi ücretli çalışmamak ve sigorta ödenmemesi gerekiyordu, ancak şimdi yarı zamanlı çalışma imkanı sunulmaktadır.
- Yarı zamanlı çalışma süresi kıdem süresinden sayılmayacak, ancak tazminat hesabında 15'er gün düşülecektir.
- Altı aylık ücretsiz izin hesaplaması kıdem hesabına dahil edilmiyor, ancak yarım zamanlı çalışma süresi kıdem hesabına dahil edilmemesi yönünde herhangi bir düzenleme yoktur.
- 42:10Süt İzni ve Kısmi Süreli Çalışma
- Süt izni sadece yarım zamanlı çalışma talebinde bulunması halinde kullanılabilir, kısmi süreli çalışma talep edilirse süt izni hakkı ortadan kalkar.
- Kısmi süreli çalışma talep edemeyecek kişiler arasında sanayide posta halinde çalışanlar (vardiya sistemi) bulunmaktadır.
- Yönetmelik Kasım ayında çıkmış olup, uygulama henüz yeni olduğu için farklı görüşler ve yorumlar gelebilir.
- 43:39Kısmi Süreli Çalışma Hakkı
- Postalar halinde çalışan yerlerde sadece kişinin vardiyalı çalışması değil, kişinin fiziki olarak vardiyalı çalışması ve görev tanımı önemlidir.
- Beyaz yaka çalışanlar da postalar halinde çalışıyorsa bu haktan faydalanamazlar.
- Yarım çalışma başvurusu için başvuru süresi rapor bitiminden itibaren bir ay içerisinde yapılmalıdır, bu süre içinde ödenek olarak hak kaybına uğramaz.
- 45:29Kısmi Çalışma Onay Süreci
- Kısmi çalışmada bir onay gereklidir, işveren onaylamazsa çalışan işten çıkarılabilir.
- İşten çıkarılmanın haklı bir neden olmayacağından işe iade dava açma hakkı vardır.
- İşe iade tazminatı davası açma hakkı yoksa, eşit davranmama ilkesine aykırı bir neden olduğu için kötü niyet tazminatı davası da açılabilir.