Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "İyi Fikir" adlı televizyon programı, ilahiyatçı doktor Erkan Aydın ve Osmanlı mutfağı uzmanı şef Yusuf Emre Akkor'un yer aldığı bir formatı içermektedir. Programda ayrıca Pelin Hanım, TRT 2'de yayınlanan "Sarayın Lezzetleri" belgeselinin Edirne bölümünü sunmaktadır.
- Program iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Osmanlı mutfağından sütlü badem çorbası, Ali Nazik patlıcan, lorlu salata ve doğal şekerli baklava gibi tarifler hazırlanmaktadır. İkinci bölümde ise İslam'da yemin kavramı, yeminlerin çeşitleri, yemin bozma durumunda yapılması gerekenler ve yeminlerin kefaretleri detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Programda ayrıca Osmanlı döneminde Ramazan hazırlığı, Kadir Gecesi'nin önemi, Osmanlı çarşısı ve aşçılığın zanaatkarlığı hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır. Pelin Hanım'ın TRT 2'de yayınlanan belgeseli hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 01:12Programın Tanıtımı
- "İyi Fikir" programında ilahiyatçı doktor Erkan Aydın, yemin konusunda merak edilen soruları canlı yayında anlatacak.
- Programın diğer bölümünde Osmanlı mutfağı araştırmacısı şef Yusuf Emre Akkor, sütlü badem çorbası, lor mahlutu ve elmalı pekmezli baklava tarifleri yapacak.
- 02:48Ali Nazik Hakkında Bilgiler
- Ali nazik, Arapça'da "üzerinde" anlamında "nazik" ve Farsça'dan "ince" anlamında "nazik" kelimelerinden gelir.
- Antep ağzında "ale nazik" olarak söylenir ve gırtlaktan bireye çıkarılır.
- Antep ve Urfa'da sokaklarda kasap, manav ve odunlu fırın üçlüsü bulunur, insanlar manavdan sebze alıp kasaba etle karıştırmasını bekler ve fırına gönderir.
- 04:45Sütlü Badem Çorbası Tarifi
- Çorbanın yapımında tereyağı, file bademler, kereviz sapı ve havuç kullanılır.
- Bademler yağda kavrulduktan sonra çorbaya eklenir ve servis ederken üzerine dökülür.
- Kereviz sapı çorbanın lezzetini artırır, arzu edenler tadını sevmezse pişirirken çıkartabilir.
- 05:52Osmanlı Mutfağında Cacık
- Osmanlı mutfağında her şeyin cacığı yapılırdı, cacık olmayan sebze yoktur.
- Enginarın cacığı, enginarı rendeleyip sarımsaklı yoğurda karıştırıp süzme yoğurda süzülerek yapılır.
- Sütlü badem çorbası, Kanuni'nin şehzadelerinin sünnet düğününde de ikram edilmiştir.
- 08:26Ali Nazik Patlıcanı Hazırlama
- Patlıcan közlendikten sonra süzgecin üzerinde yaklaşık yirmi dakika süzülür, böylece fazladan suyu akar.
- Koyu bir süzme yoğurt kullanılır ve patlıcan bıçakla doğranmaz, aksi takdirde tadı ve rengi değişir.
- Patlıcan, ahşap bir kasenin veya büyük bir tahtanın üzerinde bardakla ezilerek dövülür, bu işlemle patlıcan beyaz rengine kavuşur ve daha lezzetli hale gelir.
- 11:13Patlıcanın Osmanlı Mutfağındaki Yeri
- Patlıcan Osmanlı'da en sevilen sebzelerden biri olup, mutfağa girdikten sonra yaklaşık 200-250 sene boyunca haşlanarak tüketilmiştir.
- Patlıcanın fırınlarda pişirilmesi ve közlenmesi öğrenildikten sonra çok sevilmeye başlanmış, bu nedenle İstanbul'da her sokağın etrafında fırınlar açılmaya başlanmıştır.
- Sokakların dar olması nedeniyle fırınlarda yangınlar çıkmış, 18. yüzyılda 100 sene süren yangınların tamamına "patlıcan yangını" denilmiştir.
- 12:14Alinaziğin Hazırlanışı
- Patlıcan ezilirken un ilave edilip hafifçe kavrulur, sonra muskat rendesi eklenir ve süt ilave edilir.
- Et suyu için soğan, kereviz, tuz, karabiber ve ilikli kemik yaklaşık 1,5 saat kaynatılıp çorbaya eklenir.
- Patlıcan ezilirken blender yerine el ile ezilmesi yemeğe lezzet olarak yansır, tamamen ezilebilir veya parçalı bırakılabilir.
- 14:55Alinaziğin Tamamlanması
- Ezilmiş patlıcana yoğurt ve sarımsak eklenerek karıştırılır, böylece alinaziğin altı hazır hale gelir.
- Alinaziğin altı, 4-5 iri büyüklükte patlıcan ve yaklaşık yarım kilo süzme yoğurtla hazırlanır, üzerine 300-350 gram kıyma kavrulur.
- Alinaziğin altı hem göze hem mideye hitap eden, doyurucu bir yemektir ve yanına hiçbir şey istemez.
- 17:31Osmanlı Mutfağında Aşçıların Seçilmesi
- Osmanlı mutfağında aşçıların seçilme hikayesinde en önemli sınav yemeklerinden biri soğanlı yumurta olmuştur.
- Soğanlı yumurta beş saat kadar pişirilir, soğan çatala gelmeyecek hale getirilir ve yenibaharlar, sirkeler, şekerler eklenir.
- Ramazan'ın 15. günü padişahın kutsal emanetleri ziyareti sırasında, aşçılar kendilerine güvenen soğanlı yumurta yapar ve tavasına isimlerini yazarlar, padişah en beğendiği yumurtayı seçerek enderun'un aşçıbaşısını seçer.
- 19:52Alinaziğin Tamamlanması
- Alinaziğin altı hazır hale geldikten sonra üzerine bolca tereyağında kıyma kavrulur.
- Kıyma kavrulduktan sonra yeşil biber, kırmızı biber, maydanoz eklenir.
- Alinaziğin altı bol pul biber ile servis edilir.
- 20:35Osmanlı Mutfağında Lorlu Salata
- Osmanlı mutfağında çok sevilen lorlu bir salata hazırlanıyor, ismi "lor mahutu" olarak geçiyor.
- Bu salata kahvaltılık olarak hazırlanırken soğan suyu kullanılmamalı, akşam servisinde ise soğan suyuyla açılmalı.
- Salata için lor peyniri, biberiye, limon kabuğu rendesi, tuz, karabiber, pul biber, rendelenmiş domates ve yeşil soğan kullanılıyor.
- 24:38Baklava Hazırlama
- Tam doğal şekerli ve lezzetli bir baklava hazırlanıyor, içi elma rendesi, ceviz, bal ve tarçın ile hazırlanıyor.
- Baklavanın şerbeti üzüm pekmezi ve baldan yapıldığı için dünyada yiyebileceğiniz en zararsız baklava olarak tanımlanıyor.
- Baklava için hazır baklavalık yufka kullanılıyor, ancak kendimiz açsak da çok güzel olur.
- 26:30Osmanlı Dönemi Ramazan Gelenekleri
- Osmanlı döneminde güllaçlar tek tek satılıyor ve her güllaç yaprağı renkli iplere asılarak dükkanların önüne asılıyordu.
- Kadir gecesi Ayasofya'ya çıkan bütün yollar yenileniyor ve etrafındaki yerler aydınlatılıyordu.
- Yabancı misafirlerin ve gayrimüslimlerin Kadir gecesi ile ilgili kutlamalarının izlenmesi için özel bir platform yaptırılıyordu.
- 29:42Şerbet Yapımı ve Baklava Hazırlığı
- Diyabet hastaları için kullanılan tatlandırıcılarla şerbet yapılabilir, ancak özel bir madde ile koyulaşması gerekiyor.
- Baklava yapımında iki kat yufka kullanılıyor ve arasına yağ sürülüyor.
- Baklavanın tabanı kalınlaştırılıyor ve içine elma rendesi, tarçın, bal ve ceviz içi harcı konuluyor.
- 32:04Baklava Yapım Tekniği
- Baklava yapımında yufka katlanıp ortalıyor, bıçak vurularak üç parçaya bölünüyor ve bu parçalar baklava dilimleri oluyor.
- Bu baklava yapımı çok kolay, normalde baklava en az kırk-elli kat olurken bu yöntemde daha az kat kullanılıyor.
- Baklava yapımında hava durumu bilgisi çok önemlidir, özellikle mevsim geçişlerinde katkı maddesi kullanılmayan baklavalar kendi kendine şekerlenir.
- 34:41Zanaatkarlık ve Uzmanlık
- Baklava yapımında hava durumu ile şerbet arasındaki ilişkiyi çözmek önemli bir zanaatkarlık becerisidir.
- Bu ilişkiyi kurabilmek için en az otuz-kırk yıllık deneyim gerekiyor.
- Osmanlı dönemindeki aşçılar tek bir yemek üzerine uzmanlaşıyorlardı, örneğin dolmacılar dolma, palideciler palide helva yaparlardı.
- 36:24Zanaatkarlık ve Yemek Kültürü
- Aynı işi elli sene, kırk sene yapmak zor gerektirir, ancak bu süre zarfında uzmanlaşılır.
- Avrupa'daki aşçılar sarma yapmayı öğreniyorlar ancak tekniği beceremedikleri için sarmaları tek tek iple bağlıyorlar.
- Günümüzde yeme içme kültürü gelişiyor, Gaziantep ve Hatay gibi bölgelerin UNESCO'da yaratıcı şeyler ağına girmesi ve yerel yemeklerin öne çıkması önemli bir gelişme.
- 39:27Baklava Pişirme
- Dilimlenmiş baklavalar tepsiye yerleştirilip, üzerine kalan tereyağı gezdirilerek 180 derece fırında yaklaşık 15-17 dakika pişiriliyor.
- Bu tarif toplamda 30 dakika süren, dünyanın en sağlıklı ve en kolay baklavası olarak tanımlanıyor.
- Baklavaların dilim bıçağı tepside yapılırken burnu yuvarlak olur, ancak evde pratik yapmak için farklı bir yöntem kullanılıyor.
- 40:10TRT 2 Programı
- Akşam saat 20'de TRT 2'de Pelin Hanım'ın belgeseli Edirne bölümü yayınlanacak.
- Programda Edirne'den taze sütle peynir yapımı, kabak dolması, Osmanlı saray mutfağında 200 yıl boyunca pişen mutancana ve 41 baharatlı helva hazırlanacak.
- İkinci Beyazıt Külliyesi'nde yapılan şifa helvası, 600 sene sonra insanlara şifa dağıtmaya devam ediyor.
- 42:34Aile ve Yemek Yapma
- Konuşmacı, baba mesleği olan baklava yapımında tecrübesi olduğunu ve özellikle Ramazanlarda herkesin tatlı yemek istediğini belirtiyor.
- Babaannesi Zeynep Hanım'ın naneli çorba yapımında özel bir tekniği vardı: naneyi yakmadan çorbaya eklemek için kepçede zeytinyağı ısıtıp kuru naneyi koyup kaynayan çorbaya döküyordu.
- Konuşmacı, üç ay sonra ailesinin geleceğini ve en küçük yaşta mutfakta profesyonel yemek yapacak bir kız olacağını belirtiyor.
- 45:35Yemin Hakkında Bilgiler
- Yemin Arapça'da "sağ" anlamına gelir ve güç ifade eden bir kelimedir.
- Allah'tan başkası adına yemin edilmez, Allah adına yapılan yeminler islami literatürde bir yükümlülük doğurur.
- Yeminler üç gruba ayrılır: yemini love (ağız alışkanlığı), yemini münakide (bağlayıcı yemin) ve yemini kamus (yalan yere yemin etmek).
- 49:57Yalan Yere Yemin Etmenin Sonuçları
- Allah, yalan yere yemin edenleri ahirette hiçbir nasipleri olmayacak, Allah onlarla konuşmayacak ve yüzlerine bakmayacak, onları temize çıkarmayacaktır.
- Yalan yere yapılan yeminin kefareti olmaz, ancak günahının hafif olduğu anlamına gelmez; tövbe etmek ve pişman olmak gerekir.
- Yalan yere yapılan yeminin telafisi yoktur, kul hakkına da girer.
- 51:52Yeminlerin Doğru Kullanımı
- Yemin ettik ama yeminimizi bozmamız gerekirken bozmamız gerekirse bunun da kefaretleri vardır.
- Rasulullah, yeminlerinizi hayırlı işlerinizin önüne engel yapmamayı tavsiye etmiştir.
- Bir günaha meyletmek üzere, harama gitmek için veya iyi bir şeyin önüne engel yapılmışsa yeminleri hemen bozmak gerekir.
- 53:33Yemin Kefaretleri
- Yeminin kefareti üç türlü olabilir: bir köleyi özgürlüğüne kavuşturmak, on tane fakiri bir gün sabah akşam doyurmak veya on fakiri giydirmek.
- Hanefi mezhebine göre, bu kefaretleri yapacak gücü yoksa üç gün peş peşe oruç tutması gerekir.
- Başkalarını ilgilendiren konularda asla yalan yere yemin edilmemelidir, aksi takdirde büyük ceza vardır.
- 56:10Yemin Edilecek Konular
- Allah'tan başkası adına asla yemin edilmez, Allah'ın isimleri ve sıfatları adına yemin edilebilir.
- Kur'an üzerine yemin edilebilir, İslam bilginleri arasında farklı görüşler olsa da ağırlıklı görüş Kur'an'da Allah'ın kelamı olduğu için onun üzerine de yemin edilir.
- "Musa el basmak" gibi ifadeler de bir yemindir, ancak yemin olması için daha açık ve sarih ifadelerle olması gerekir.
- 59:51Yeminlerin Önemi
- Yalan yere yemin edenlerin Allah'ın yüzüne bakmayacağı, onlarla konuşmayacağı ve temize çıkarmayacağı belirtilmiştir.
- Rasulullah, imkanı olmasına rağmen borcunu ödemeyenin cenaze namazını kıldırmamıştır çünkü toplumdaki güven duygusunu zedeliyordu.
- Yemin zorunlu hallerde kullanılması gereken ve insana güven telkin etmesi gereken bir şeydir, yalan yere yemin edilirse yeminlerin anlamı kalmaz.
- 1:02:06Yemin ve Adak Hakkında Sorular
- Kavga esnasında "senden kurtulursam kurban keseceğim" sözü bir adak olarak değerlendirilir ve kurtulunca kurban kesmek gerekir.
- Konuşmalardan, susulmadan, yapılanlardan ve yapılmayanlardan hesaba çekileceğimiz için dikkatli olmak gerekir.
- Resulullah, başkasına afiyet dile, sana da nasip olsun demiştir.
- 1:04:46Yemin Bozulması ve Kefaret
- Birinci evliliğin bitme noktasına geldiğinde "senden başka kimseyle evlenmeyeceğim" yemin edip on sene sonra evlenen kişi, diğer üç kefaretini yapamadığı için oruç tutmalıdır.
- Yemin münakideye giren şey, yemin etmiş ve yeminini bozmuş olan kişidir.
- Yeminlerin peş peşe tutulması gerektiği için özellikle hanımefendilerin bölmemeleri için ucu tutacakları zamana dikkat etmeleri gerekir.
- 1:05:41Boşanma ve Yeminler
- "Eşimi bu eve alırsan seni boşarım" sözü bir yemin olarak değerlendirilmez, ancak nikah, yemin ve imani konularda şakası olmaz.
- Boşanma konusu İslam'da ciddi bir konudur ve boşanma yürürlüğe girmesi için kadının üç temizlik dönemi üstünden geçmesi gerekir.
- Boşanma konusu insanın ağzından bir şey çıktı diye hemen eşlerin ayrılması gerekmez, belli sürelerde olan bir süreçtir.
- 1:07:52Yalancı Şahitlik ve Kefaret
- Yalancı şahitlik yapan kişi, eğer mağdurunu bulabilirse helallik dilemeli ve Allah'tan tövbe etmelidir.
- Yalancı şahitlik yapan kişi, mağdurunu bulamazsa sadaka versin ve dua etsin.
- Yemin lafızları olmasa da örfte yemin olarak anlaşılıyorsa, kefaret ödemesi gerekir.
- 1:10:00Unutulan Adak ve Yeminler
- Unutulan adak için Allah hiç kimseye gücünün üstünde bir yük yüklemez, ancak imkanı varsa bir kurban kesmesi faydalıdır.
- Kur'an'ın üstüne yemin etmek tehlikeli bir şeydir ve yalan yere yemin edenlerin Allah yüzüne bakmayacağı belirtilmiştir.
- Yemin etme zorunluluğu ortaya çıkıyorsa mutlaka iki taraf var demektir ve ikinci tarafın mağduriyeti söz konusudur.
- 1:13:54Yeminlerin Önemi ve Kuralları
- Yeminler ciddi bir mesele olup çeşitleri vardır ve Resulullah aleyhisselam alışverişte yemin etmekten men etmiştir.
- Ticarette yemin yoktur, ürünün kalitesini ortaya koymak gerekir, yemin ederek malı daha çok satma cihetine gitmemek gerekir.
- Bereketsizliklerimizin sebeplerinden biri, Allah adına yemin edip gereğini yapmamak ve kefaretle ödemektir.
- 1:15:15Yemin Kefaretleri
- Yemin kefaretleri üç seçenekten oluşur: fakirleri doyurmak, on fakiri doyurup giydirmek veya üç gün peş peşe oruç tutmak.
- Çocuğun huysuzluğu veya rahatsız edici tavırları, önceden yapılan yeminlerle ilgili düşünülmemelidir.
- Adaklar yerine getirilmek zorundadır, imkanı bulunan kişi borcunu ödemelidir.
- 1:18:50Yeminlerin Doğru Kullanımı
- Yeminleri ağız alışkanlığı haline getirmemek gerekir, bile bile yeminleri bozmamak gerekir.
- Yeminler başkasını bağlayan bir durum değilse, kişisel amaçlar için kullanılabilir.
- Yeminlerin kefareti, ortaya koyduğu günahı silmeye yönelik bir hamledir.
- 1:19:44Vel'et Suresi ve Cuma Duası
- Vel'et suresi okunarak insanın zorlukları aşması, doğru yanlışı ayırt etmesi ve köleleri özgürlüğüne kavuşturması gerektiği vurgulanmıştır.
- Cuma duası ile Allah'tan bağışlanma, ceddimize rahmet, neslimizi ıslah etme ve evlatlarımızı hayırlı eylemesi istenmiştir.
- İslam'ı ve Müslümanları aziz eylemesi, vatanımızı payidar eylemesi ve mübarek Şaban ayından hayırlısıyla Ramazan'a ulaştırması için dua edilmiştir.
- 1:26:16Program Tanıtımı
- TRT 2'deki "Sarayın Lezzetleri" programı her hafta Cuma günü saat 20'de yayına giriyor.
- Programda peyderpey tekrarlar da oluyor ve kaçıranlar için TRT 2'nin internet sayfasından da izlenebiliyor.
- Sunucu, programın içinde çok severek çalıştığını ve ekip tarafından çekilen görüntülerin çok güzel olduğunu belirtiyor.
- 1:26:57Osmanlı Döneminde Ramazan Hazırlığı
- Osmanlı döneminde Ramazan hazırlığı üç ay önceden başlıyor ve son ay maddi durum kontrol ediliyor.
- Ramazan'a girmek üzereyken din, dil, ırk ve zengin-fakir ayırmaksızın evlerde iftar davetleri veriliyor.
- Maddi sıkıntı yaşayan zenginler, gelen giden garip gurebaya kapıdan çevrilmesin diye evdeki eski antikaları satmaya başlıyorlar.
- Bu nedenle İstanbul'da Ramazan öncesinde antikalar çok fazla el değiştiriyor ve antikacılar çok iş yapıyor.
- 1:28:05Programın Sonu
- Yunus Emre Akkor'un Instagram'dan da takip edilebileceği belirtiliyor.
- Sunucu, Yunus Emre Akkor'un minik kızının büyüyüp programlara geleceği umudunu dile getiriyor.
- Program sonunda Yunus Emre Akkor'a eşine ve babasına selamlar iletiliyor ve pazartesi günü TRT 1'de görüşmek üzere veda ediliyor.