Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe yazılı sınavına hazırlık amacıyla sunduğu kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Öğretmen, sınavlarda çıkabilecek konuları örneklerle açıklamaktadır.
- Video üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde fiilimsi türleri (isim fiil, sıfat fiil, zarf fiil) ve yazım kuralları ele alınmaktadır. İkinci bölümde cümle türleri (sebep-sonuç, amaç-sonuç, şart-koşul) ve söz sanatları (benzetme, kişileştirme, konuşturma, karşıtlık, abartma) açıklanmaktadır. Son bölümde ise şiir analizi, metin konusu belirleme ve düşünceyi geliştirme yolları gibi konular işlenmektedir.
- Videoda ayrıca MEB örnek sorularında ve senaryolarında yer alan kazanımlar ele alınmakta, öğrencilerin sık yaptığı hatalar vurgulanmakta ve sınav sorularının çözümleri sunulmaktadır.
- 00:40Türkçe Yazılı Tanıtımı
- Yazılılar başlıyor ve kanal açık uçlu, detaylı ve animasyonlu yazılı videolarıyla öğrencilerin yanında.
- Bugünkü yazılı Türkçe olup, diğer beş ana dersin yazılı videoları da kanalda bulunabilir.
- Videolara bitiş ekranındaki kartlardan veya açıklamalar bölümündeki linklerden erişilebilir.
- 01:03Fiilimsi Konusu
- Fiilimsi konusu şarkı ve türkülerle, animasyonlarla anlatılmıştır.
- Üç tür fiilimsi vardır: isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil (MASMAK kodlaması).
- Sıfat fiil "anası mezar dikecekmiş" ekleriyle yapılır ve sıfat tamlaması oluşturur.
- Zarf fiil "kenyalı asiye" kodlaması ile yapılır ve cümleye zaman-durum anlamı katar.
- 01:37Fiilimsi Örnekleri
- "Erken kalkan yol alır" cümlesinde "erken kalkan" sıfat fiilidir.
- "Gelir gelmez uyudu" cümlesinde "gelir gelmez" zarf fiilidir.
- "Baş ağrısı olmadan başarı olmaz" cümlesinde "baş ağrısı olmadan" zarf fiilidir.
- "Ders çalışmadaki düzenin etkileyici" cümlesinde "çalışma" isim fiildir.
- "Kış yaklaşıyor, kırılacak odunlar seni bekliyor" cümlesinde "kırılacak" sıfat fiildir.
- 03:48Yazım Kuralları
- "Anadolu'nun batısında bir zamanlar iyonlar ve lidyalılar yaşamış" cümlesinde yön isimleri küçük yazılır.
- "Cumhuriyet yirmidokuz ekim bindokuzyüzyirmiüç yılında ilan edildi" cümlesinde özel tarihlerde ayın ilk harfi büyük yazılır.
- "Oysaki yazıya çok iyi çalışmıştı" cümlesinde "oysaki" birleşik yazılmalıdır.
- "Sana bir şey söylemek istiyorum" cümlesinde "bir şey" ayrı yazılmalıdır.
- "Yeni kedimizin adı Minnoş oldu" cümlesinde hayvanlara verilen özel isimler büyük harfle başlar.
- 06:25Cümle İncelenmesi
- Cümleler sebep-sonuç, amaç-sonuç ve şart-koşul bakımından incelenir.
- Sebep-sonuç cümlelerinde "niye" soruları sorulur.
- Amaç-sonuç cümlelerinde "mak üzere", "mak amacıyla" şeklinde ekler bulunur.
- "Sonbaharın gelmesiyle yapraklar dökülüyor" cümlesinde sebep-sonuç ilişkisi vardır.
- 07:11Cümle Türleri ve Anlamları
- Ronaldo'nun her gün antrenman yaptığı örneği, sebep-sonuç değil, amaç-sonuç cümlesi olarak değerlendirilmelidir çünkü başarılı olabilmek için antrenman yapmıştır.
- "Ve" bağlacı sebep-sonuç anlamı verebilir, örneğin "İzmir'e tatile gitti ve dertlerinden kurtuldu" cümlesinde.
- "Bırakmak üzere" ifadesi bazen şart-koşul, bazen amaç-sonuç anlamı verebilir.
- 08:47Kelime Türleri
- "Dolma" gibi kelimeler kalıcı isimlerdir.
- "Doldurmak" ve "doldurmayı" gibi kelimeler fiilimsidir.
- "Kazma" kelimesi hem kalıcı isim hem de fiilimsi olarak kullanılabilir.
- 10:07Söz Sanatları
- Söz sanatları arasında benzetme (teşbih), kişileştirme, konuşturma, karşıtlık (tezat) ve mübalağa (abartma) bulunmaktadır.
- "Su misali kıvrım kıvrım akar" cümlesinde benzetme kullanılmıştır.
- "Bülbülü altın kafese koymuşlar, cik cik demiş diye espri yapıyorlar" cümlesinde konuşturma (intak) vardır.
- "Murat iyi bir arkadaş ama kötü bir sırdaş" cümlesinde karşıtlık (tezat) vardır.
- "Güneş öyle yakıcıydı ki dağı taşı eritiyordu" cümlesinde mübalağa (abartma) vardır.
- "Susuz kalan çiçekler boyunlarını büküp yardım gelmesini bekliyordu" cümlesinde kişileştirme vardır.
- 12:09Öznel ve Nesnel İfadeler
- Nesnel ifadeler objektif, tarafsız ve kişiden kişiye değişmeyen, sayısal veriler içeren ifadelerdir.
- Öznel ifadeler görecelidir, kişiden kişiye değişir ve kişisel, şahsi bir fikir içerir.
- "Yazar bu romanından sonra peş peşe üç oyun yazdı" cümlesi nesneldir çünkü sayısal veriler içerir.
- "Bu sanatçının en son çıkan şiir kitabıdır" cümlesi nesneldir çünkü ispatlanabilir.
- "Bu en güzel günlerimi o köyde geçirdim" cümlesi özneldir çünkü kişisel bir görüş ifade eder.
- "Romandaki olaylar ormanlık bir kasabada geçiyor" cümlesi nesneldir çünkü ispatlanabilir.
- 13:58Fiilimsiler ve Türleri
- "Sözden anlayana" ve "laftan anlamayana" ifadelerinde "anlayan" ve "anlamayana" sıfat fiillerdir ve adlaşmış sıfat olarak kullanılır.
- "Yazsan" ifadesi fiilimsi değildir, şart-koşul anlamı verir.
- "Bana para verme" cümlesinde "ma" olumsuzluk eki, "kazanmayı" cümlesinde "ma" ise fiilimsi ekidir.
- "Düzenli çalışarak başarıya ulaşılır" cümlesinde "çalışarak" zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- "Marmaris'in görülesi bir güzelliği var" cümlesinde "görülesi" sıfat fiil olarak kullanılmıştır.
- 17:14Söz Sanatları Örneği
- "İrmağın suyu kulağıma tatlı bir ninni fısıldıyordu" cümlesinde kişileştirme söz sanatı kullanılmıştır.
- Bu cümlede ırmağa insana ait bir özellik (ninni fısıldamak) verilmiştir.
- 18:06Şiirin Ana Duygusu
- Şiirde hayat bulanık bir suya ve korkulu rüyalarla geçen bir uykuya benzetilmiş, bu olumsuz ifadeler kullanılmıştır.
- Şiirde "hayattan fazla bir şey bekleyenler delidir" gibi öznel ifadeler yer almaktadır.
- Şiirin ana duygusu karamsarlık olup, iç karartıcı cümleler içermektedir.
- 19:25Düşüncenin Akışına Göre Boşluk Doldurma
- Düşüncenin akışına göre boşluğa "lafa dalar, zamanın nasıl geçtiğini anlamazdık" gibi farklı yanıtlar verilebilir.
- Uygun muhabbete dalar, sohbet koyulaşır veya oynamaya dalar gibi ifadeler de kullanılabilir.
- 20:08Metnin Konusu
- Metinde küçük kasabadan İstanbul'a taşınma ve şehir yaşamının zorlukları anlatılmaktadır.
- Soğuk betonlar, araba yığınları, saatlerce süren yolculuklar, şehrin gürültüsü ve komşuluk eksikliği gibi olumsuzluklar vurgulanmaktadır.
- Metnin konusu şehir yaşamının zorlukları ve sıkıntıları olarak tanımlanabilir.
- 21:36Düşünceyi Geliştirme Yolları
- Metinde sayısal verilerden yararlanma ve karşılaştırma gibi düşünceyi geliştirme yolları kullanılmıştır.
- "2000 hektarlık bu alanda dünyada üretilen çayın yüzde yetmiş'i üretiliyor" ifadesi sayısal verilerden yararlanma örneğidir.
- "Sıcak ve nemli bu yerden ayrılarak 2500 metre yükseklikte soğuk havayla sisin bizi beklediği meşhur tepelere geldik" ifadesi karşılaştırma örneğidir.