Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Profesör Dr. Niyazi Kahveci arasında geçen, yaklaşık elli dakika süren bir röportajdır. Konuşmacı, felsefe alanında uzman bir akademisyen olarak Trabzonlu olarak tanıtılmaktadır.
- Video, stratejik düşünme, sistematik düşünme ve eleştirel düşünce becerilerinin önemi üzerine odaklanmaktadır. İçerikte felsefi metinlerin doğru okunma yöntemleri, beyin kullanımı, zihinsel bağ kurma ve mantık ilkeleri (özdeşlik, çelişmezlik, yeter sebep) gibi konular ele alınmaktadır. Ayrıca çocukların farklı yaşlarda farklı eğitim yöntemlerine ihtiyaç duyduğu ve Türkiye'de sistematik düşünme becerilerinin eksikliği vurgulanmaktadır.
- Videoda ayrıca Rönesans dönemi sanatçıları (Leonardo da Vinci, Michelangelo), Uğur Mumcu ve Adnan Kahveci gibi şehit edilen kişiler hakkında bilgiler paylaşılırken, beynin düz kontak yerine çapraz kontak yaparak daha fazla bağlantı kurduğu ve bu sayede daha fazla bilgi işlemine imkan sağlandığı açıklanmaktadır. Video, toplumsal davranışlar, dinin yanlış kullanımı ve Atatürk'ün "vicdanı hür, fikri hür, düşünmesi hür" sözleriyle sonlanmaktadır.
- 00:08Yayıncılık ve Konuk Tanıtımı
- Canlı yayında önemli bir konuk, Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Niyazi Kahveci, ağırlanıyor.
- Niyazi Kahveci'nin konuşması "stratejik düşünmeyi öğrenmek" veya "doğru düşünmeyi öğrenmek" konusuyla ilgili olacak.
- Konuşma öğrenciler ve tüm Türkiye'deki vatandaşlar için geçerli bir düşünce biçimi sunacak.
- 02:50Sanat ve Felsefe Hakkında Görüşler
- İnsanlar ikiye ayrılıyor: teorisyen ve pratisyen; teorik zihinsel ürün sanat, fikir, bilgi ve düşünce olarak değerlendiriliyor.
- Sanatı sadece elle yapıyorsak ona zanaat deniyor, ancak sanat eserlerinde mutlaka özgün zihinsel bir fikir ürünü olması gerekiyor.
- Rönesans döneminde edebiyatla başlayan meydan okuma, sonra sanat, felsefe ve bilim alanlarına da yayılmış, geleneksel değerlere karşı çıkmış.
- 07:34Şehitlik ve Vatandaşlık
- Niyazi Kahveci, kendisi araştırmadığı konularda konuşmak istemediğini belirtiyor.
- Uğur Mumcu ve Adnan Kahveci'nin ortak özelliği, kokuşmuş uygulamalara meydan okumaları ve canlarını vermeleri.
- Şehitlik ilk çıkaran Hristiyanlıktır, Türkiye'de ise onlardan yaklaşık beş asır sonra şehitlik kavramı benimsenmiş.
- 11:21Adnan Kahveci Hakkında
- Adnan Kahveci, çok çalışkan, akıllı ve başarılı bir insan olarak tanımlanıyor.
- Niyazi Kahveci, Adnan Kahveci'nin ülkeye dürüstlülük getirmek ve serbest, özgür düşünme (sorgulama) sağlamak istemesiyle yakından çalıştıklarını anlatıyor.
- Adnan Kahveci, yeni fikirlere açıktı ve eski fikirlere ilgi göstermezdi.
- 15:05Öğrenme Yöntemi ve Beyin İşleyişi
- Kulaktan öğrenmek yerine zihinle öğrenmek daha etkilidir çünkü zihin beyindeki kortekste, düşünme işlemiyle gerçekleşir.
- Beyin aynı anda iki iş yapamaz; dinlerken düşünemez, düşünürken dinleyemez.
- Felsefi metinleri okumak zor çünkü öğrencilere sistematik düşünmenin nasıl yapıldığı bilinmemektedir.
- 18:41Felsefe Kitapları Okuma Yöntemi
- Felsefe kitapları bilimsel bilgi içerir, bu nedenle ilgili konudaki teknik bilgileri öğrenmek gerekir.
- Felsefe, bir konuyu emine boyuna, derinlemesine ve bütün boyutlarıyla düşünmektir.
- Felsefe anlamak ve anlamlandırmaktır, bu nedenle zihinle anlamak gerekir.
- 21:38Kitap Okuma Tekniği
- Bir konuyla ilgili bir felsefe kitabı alıp, önce baştan sona genel bir okuma yapılmalı.
- Kitabı ikinci kez daha yavaş, üçüncü kez, hatta on kez okumak gerekir.
- Bilmediğimiz kelimeleri hemen internetten öğrenmek önemlidir.
- 27:03Beynin Çalışma Prensibi
- Beyne olabildiğince çok veri vermek gerekir çünkü beyin prodüksiyon yapma yetisinden dolayı verileri birbirine bağlar ve yeni bilgiler üretir.
- Çapraz veri almak için daha fazla kitap okumak, arkadaş edinmek, konuşmak ve okuduklarını anlatmak önemlidir.
- Akıl, zihni çalıştıran ve fikir üreten bir motordur, bu nedenle akıla gerekli bilimsel teknik bilgiler verilmeli.
- 30:08Çocuklara Bilgi Verme ve Okuma
- Çocuklara bilgi verirken yaşları çok önemlidir; üç yaşından itibaren her yaşa göre düşünme biçimi ve bilgi elde edilecek niteliği konusunda eğitimciler topluma rehberlik yapmalıdır.
- Beyin on yaşına kadar oluşum yaşıyor, bu nedenle on yaşından önce soyut bilgiler yerine somut bilgiler verilmelidir.
- Çocuklara okuduğu bilgiler üzerinde sorgulama yapmaları öğretilmelidir, çünkü sorgulama ve şüphelenme yeteneği Türk toplumunda yetersizdir.
- 33:26Eleştirel Düşünme ve Sorgulama
- Eleştirel düşünme ve sorgulama, kara kara veya endişeli bir şekilde değil, gelişim ve değişim olanağına bakış açısıyla yapılmalıdır.
- Sorgulama ve şüphelenme teknik bilgisizce yapıldığında sistemsiz ve işe yaramaz olur, bu nedenle bu konular sistematik olarak öğretilmelidir.
- Konuşmacı, Türkiye'de sistematik düşünme konusunda kitap yazmak zorunda kaldığını belirtiyor çünkü bu konuda mevcut bir kaynak bulunmuyordu.
- 36:15Bilim ve Felsefe Yapma
- Konuşmacı, "Bilim Yapmanın İlkeleri" ve "Felsefe Nasıl Yapılır" adlı kitaplarını yazdığını, Türkiye'de bilim yerine sadece laborantlık yapıldığını fark ettiğini belirtiyor.
- Bilim ve felsefe için zihinsel işlem olmadan ne bilim ne de felsefe yapılamaz.
- Türkiye'de Gadamer, Heidegger gibi düşünürlerin eserlerine benzer eserler verilememesinin nedeni sistemdeki eksikliklerdir.
- 38:18İnovasyon ve Mevcuda Meydan Okuma
- Türkiye'de inovasyon (ilk icat) yerine sadece renovasyon (yeni uygulama) yapılmaktadır.
- Doğal sistemde iki iş vardır: savunma ve saldırı; ancak bilim ve felsefe gelişimi mevcuda meydan okumakla başlar.
- Mevcuda meydan okumak, savaşı ile değil, zihinsel sorgulama ile yapılır.
- 40:01Beyin ve Teknoloji İlişkisi
- Beyin otomatik savunma sistemi vardır, ancak aynı zamanda analitik ve eleştirel düşünme yapar.
- Beyin, gördüğü ve duyduğu şeyleri saliseler içinde analiz eder, parçalarına ayırır ve eleştirir.
- Nöroloji biliminin tespit ettiği teknik bilgiler nöro felsefe ve zihin felsefesi ile incelenir, bu bilgilerden teknoloji icat edilir.
- 41:51Teknoloji ve Ekonomik Gelişme
- Felsefi düşünme olmadan sistematik ve üst dozaj teknoloji olmayacaktır.
- Teknoloji olmayınca para ve gelişme olmayacaktır, başka ülkelere muhtaç olunacaktır.
- İnternet gibi teknolojiler bilgiye erişimi hızlandırmış, ancak daha fazla bilimsel çalışma yapılması gerekmektedir.
- 42:54Düşünme ve Taşınma
- Salise işi internete uygulandı ve dosyaları Amerika'ya gidip getirme işlemi otomatikleştirildi.
- Günümüzde önce düşünüp sonra taşınmak gerekir, ancak biz hala önce taşınıp sonra düşünüyoruz.
- Tanrı'yı kendi algı kalıplarımızın düzeyine indirgemek cesaret gerektirir.
- 43:59Çocukların Zorlukları
- Çocuklar okumada karşılaştıkları bilimsel kelimeleri anlamakta zorlanıyor.
- Çocukların işi çok zor çünkü artık evde yaşamasını öğrenmek gerekiyor, köylerdeki gibi dışarıda değil.
- Şehirde hayat evdedir, ancak çocuklar evde kalmayı tercih etmezler.
- 45:02Zihinsel Çağ
- Bu çağ artık insan vergisi, akılla yapılan işlerin yapıldığı bir çağdır.
- İnsanlar evde olmak istemiyor, ancak evde olmak zorunlu hale gelmiştir.
- Bu çağ zihin çağıdır, eğer zihinsellemezsen hayat hakkın yoktur.
- 47:10Zihinselleşme ve Alışkanlık
- Zihinselleşme bir alışkanlıktır ve bu alışkanlığı kazanmak için yapmak, okumak ve düşünmek gereklidir.
- Fiziksel, bedensel varlığa hayat yoktur, teknoloji insanı fiziksel olarak devre dışı bırakıyor.
- Teorik, zihinsel olmayana hayat hakkı ve iş yoktur.
- 48:11Teorisyen ve Pratisyen
- Dünyada ikiyüz devlet ve ikiyüz milyon yönetim sektörünün insanı var.
- Bu insanlar yılda yirmi ile elli trilyon dolar arasında masraflar yaparken, halkına ne kazandırıyorlar?
- Bilim adamları gibi teorisyenler işe yarar, yönetim sektörünün insanları gibi pratisyenler işe yaramaz.
- 50:45Sistematik Düşünme
- Sistematik düşünme için üç soru sorulmalıdır: "Bu nedir?", "Neden böyle oluyor?" ve "Nasıl oluyor?"
- Mantık ilkeleri olmadan sistematik düşünme anlaşılamaz, özdeşlik, çelişmezlik ve yeter sebep gibi ilkeler önemlidir.
- Her iddianın bir yeter sebebi olmalı, yeter sebep sonuca zorunlu götüremiyorsa mantık dışıdır.
- 53:30Diyalektik Düşünme
- Beyinde analitik ve eleştirel düşünme doğal olarak var, ancak insanın yaptığı fazladan düşünme diyalektik düşünmedir.
- Diyalektik düşünme için sorgulama nefesi gerekir, bir konuda yüz soru sorup cevap bulmak ve tekrar sorgulamak gerekir.
- Ülkede siyaset çok değerli olur, çünkü kim kazandırıyor, kim harcıyor sorusu önemlidir.
- 54:50Beynin Formatlanması ve Gelişimi
- Beyni formatlamak, aklın mevcut çapını genişletmekle olur ve bu işlem bir kez yapıldığında tekrar tekrar yapılması gerekmez.
- Mevcut çapında kalarak ileri gitmek mümkün değildir, ileri gitmek isteyen kişi öncelikle aklının mevcut çapını genişletmesi gerekir.
- Aklın mevcut çapını genişletmek düşünmek ve sorgulamakla gerçekleşir, bu aynen arazide imar geçirmek gibidir.
- 57:04Beynin Çalışma Prensibi
- Beyin düz kontak ve çapraz kontak iki türlü çalışır; tek boyutlu okuma milyarlara varan kontaklar yaparken, zıt şeyler okuma trilyonlara varan kontaklar yapar.
- Sadece dinsel veya sadece dinsiz şeyler okumak yerine her ikisini de okumak gerekir, çünkü beyin düz kontakla çalıştığında trilyonlarca kontak yapan beyinle baş edemez.
- Toplumda bazı kişiler, "sen düşünme, ben senin adına düşünürüm" diyerek insanları kandırıyor ve bu durum irade boşluğu yaratıyor.
- 59:57Sosyolojik ve Sosyo-Dini Analiz
- Atatürk'in "vicdanı hür, fikri hür, düşünmesi hür" sözü bu konuda çok güzel bir ifade sunuyor.
- Kimseye, tarikata, cemaate öbür dünya için değil, bu dünyada bir arada olmaktan dolayı, kazanımlar elde ettikleri için gidiyorlar.
- İnsanlar Tosuncuklara gidiyor, sahtekarlıklar yapıyor ve toplumda büyük kayıplar yaşanıyor, ancak hiçbir şey değişmiyor, bu bir sosyopsikolojik hastalık olarak nitelendirilebilir.
- 1:01:26Beyin ve İnsanlık
- Herkesin genleri ve beyinleri aynıdır, nasıl kullanılıyorsa öyle oluyor.
- Kadın erkek beyni de aynıdır, bu ülkenin kadın veya erkekten filozof çıkmaması bilimsel değil.
- Toplum ve insanlık için değil, kendimiz için çalıştığımız için bu durum devam ediyor, bu durum "ilkel kişilik" olarak adlandırılıyor.