Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan SPSS istatistik programının temel kullanımını anlatan kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, SPSS'in ne olduğu ve sosyal bilimler alanında nasıl kullanıldığı ile başlayıp, veri görünümü ve değişken görünümü arasındaki farkları göstermektedir. Ardından veri setlerinin nasıl oluşturulacağı, değişken tanımlama, veri türleri belirleme ve veri setlerinin düzenlenmesi anlatılmaktadır. Son bölümde ise ortalama hesaplama, frekans analizleri ve programın analiz menüsündeki farklı analiz türleri (frekanslar, descriptive analizler, crossstable, testler, korelasyon, regresyon, faktör analizi, güvenilirlik analizi) tanıtılmaktadır.
- Video, özellikle anket verilerinin analiz edilmesi için gerekli temel veri hazırlama tekniklerini, değişken türlerini (nominal, scale) ve bunların nasıl kullanılacağını, "recode into same variable" ve "recode into different variable" komutlarını kullanarak ters soruların nasıl düzeltiliceğini ve "compute" komutu ile ölçeklerin ortalamalarının nasıl hesaplanacağını adım adım göstermektedir. Ayrıca parametrik ve non-parametrik analizler arasındaki farklar da kısaca ele alınmaktadır.
- 00:08SPSS Nedir ve Ne İşe Yarar
- SPSS, sosyal bilimler alanında özellikle nicel olarak yapılan çalışmaların olduğu her alanda kullanılabilen bir istatistik programıdır.
- SPSS, istatistiksel çözümleme yaparak nicel çalışmalarımızdaki analizleri gerçekleştirir.
- SPSS, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkileri sergiler; bağımlı değişken başka bir şeye bağlı olarak değişirken, bağımsız değişken kendisi başlı başına bir değişkendir.
- 02:59SPSS Çalıştırma ve Veri Gösterimi
- SPSS'i çalıştırmak için bilgisayarınızda kurulu olmalı ve IBM SPSS İstatistik programına tıklayarak açılır.
- SPSS'de "New Dataset" seçeneği ile bomboş bir veri seti oluşturulur.
- SPSS'de iki tür görünüm vardır: Data View (veri görünümü) ve Variable View (değişken görünümü).
- 05:44Veri Girişi ve Değişken Tanımlama
- SPSS'e veri girişi için anketler teker teker alınabilir ve örneklem sayısı 380 üzerine çıkması önerilir.
- Anketlerdeki kategorik veriler (cinsiyet, yaş grubu, medeni durum vb.) kodlanarak girilir.
- Variable View'da değişkenlerin isimleri, tipleri, genişlikleri ve değerleri tanımlanır, böylece verilerin doğru şekilde işlenmesi sağlanır.
- 14:42SPSS'de Veri Tanımlama
- SPSS'de değişkenler tanımlanırken "et" seçeneği eklemek için kullanılır.
- "Ok" seçeneği, analizde cinsiyet bilgisini (bay/bayan) ayırt etmek için kullanılır.
- Boş olan veriler için "kolon" seçeneği kullanılır ve kolonların genişliği ve hizalaması belirlenir.
- 15:15Ölçek Türleri
- "Scale" ölçeği, nikel yöntemi ile ölçülmüş veriler için kullanılır (örneğin -1, -2, -3, 4, 5).
- "Ordinary" ölçeği, sıralı veriler için kullanılır (örneğin ilkokul, ortaokul, lise, üniversite).
- "Nominal" ölçeği, gruplar için kullanılır (örneğin öğretmen, işçi gibi meslek grupları).
- 16:14Veri Türlerinin Önemi
- Veri türlerinin doğru tanımlanması bazı istatistik hesaplamalarında önemlidir.
- Hesaplamaları yaparken veri türünü yanlış seçerseniz SPSS size uyarı verir ve dataları değiştirebilirsiniz.
- Yaş gibi kategorik olmayan veriler için "decimal" değeri sıfır olarak ayarlanır.
- 19:37SPSS Menüleri
- File menüsünde "New Data" ve "Output" seçenekleri sık kullanılır.
- "Output" sayfası, yapılan tüm işlemlerin kaydını tutar.
- "Insert Variable" ve "Insert Cases" menüleri veri girişi için kullanılır.
- 22:47Veri İşleme Menüleri
- "Transform" bölümündeki "Compute" ve "Recode into Different Variables" seçenekleri sık kullanılır.
- En çok kullanılan bölüm "Analyze" kısmıdır.
- Verileri Excel'den SPSS'e aktarabilirsiniz, ancak Excel'den kopyalanan veriler string olarak atanır.
- 27:29Veri Etiketleme
- Excel'de erkek-kadın gibi kategorik verileri sayısal değerlerle değiştirmek için (erkek=1, kadın=2) kullanabilirsiniz.
- SPSS'de "Values" seçeneği ile bu sayısal değerlerin karşılıklarını tanımlayabilirsiniz.
- Etiketlerin tanımlanması zorunlu değildir, ancak istatistiksel analizlerde daha anlaşılır sonuçlar elde etmek için önemlidir.
- 30:47Veri Seti Özellikleri
- Veri setinde yaş, cinsiyet ve medeni durum gibi yazı tipinde (string) değişkenler bulunuyor ve değer ataması yapılmamış.
- Veri setinde bağımsız değişkenler (yaş, cinsiyet, medeni durum) ve bağımlı değişkenler (dindarlık, COVID endişesi) mevcut.
- COVID endişesi ölçeği için 12 adet soru (C1, C2, C3, ..., C12) kullanılmış.
- 32:37Veri Kodlaması ve Değiştirme
- "Recode into same variable" ve "Recode into different variable" seçenekleri veri kodlamasını değiştirmek için kullanılır.
- "Recode into different variable" tercih edilir çünkü orijinal verilerin korunması sağlanır.
- Ters sorular için (örneğin "C7: COVID o kadar da tehlikeli değil, abartıldığını düşünüyorum"), verilerin tersine çevrilmesi gerekir.
- 35:40Veri Değiştirme İşlemi
- "Recode into different variable" seçildiğinde, hangi verinin değiştirileceği ve yeni bir isim verilmesi istenir.
- Ters sorular için değerler tersine çevrilir: 1 → 5, 2 → 4, 3 → 3, 4 → 2, 5 → 1.
- İşlem tamamlandığında, yeni değişken (örneğin C yeni 1) veri setinin en sonuna eklenir.
- 38:02Ölçek İşlemleri
- Ölçeklerde birer birer ifadelerin anlamını elde etmek için soruların ortalaması alınabilir.
- Ölçekler kategorilere ayrıldığında (örneğin kontrol odağı ölçeği üç boyutlu), boyutlar arasındaki farklılığı görmek için ortalamalar veya toplamlar alınabilir.
- "Transform" menüsünden "Compute" seçeneği ile ortalamalar (mean) ve toplamlar (sum) hesaplanabilir.
- 41:05Ortalama Hesaplama
- "Min" fonksiyonu, verilen değerlerin ortalamasını hesaplamak için kullanılır.
- Hayat memnuniyeti soruları (HM1, HM2, HM3, HM4, HM5) üzerinden ortalama hesaplama yapılabilir.
- Ortalama hesaplaması, her bireyin vermiş olduğu cevapların ortalamasını alarak yeni bir değişken oluşturur.
- 44:14Veri Analizi Menüsü
- Analiz menüsünde tanımlayıcı istatistikler (deskriptif istatistikler) bulunur.
- Frekans analizleri, yaş, cinsiyet ve medeni durum gibi değişkenlerin dağılımını gösterir.
- Veri setinde 403 tane kayıt bulunurken, cinsiyet dağılımı 170 erkek ve 233 bayan olarak belirtilmiştir.
- 45:56İstatistiksel Testler
- Frekans analizleri, tanımlayıcı analizler ve cross-table (satır-sütun analizleri) sık kullanılan analiz türleridir.
- Test, iki değişken arasında ilişkiyi incelemek için kullanılırken, ANOVA çok değişken arasında ilişkiyi incelemek için kullanılır.
- Korelasyon, regresyon ve faktör analizi gibi ileri düzey istatistiksel yöntemler de bulunmaktadır.
- 47:31Parametrik ve Non-Parametrik Analizler
- Örnekler normal dağılım gösteriyorsa parametrik analizler, göstermiyorsa non-parametrik analizler kullanılır.
- Sosyal bilimler alanında özellikle parametrik analizler yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Güvenilirlik analizi (scale analizi) sıklıkla kullanılan bir analiz türüdür.