Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, öğrencilere hitap ederek dil gelişimi konusunu anlatmaktadır.
- Video, önceki derste dil gelişiminin temel kavramlarının incelendiği bilgisiyle başlayıp, bu derste Piaget ve Vygotsky'nin dil gelişimi kuramlarını karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Piaget'in dil gelişimini üç döneme ayırarak incelediği (otistik konuşma dönemi, benmerkezci konuşma dönemi, sosyalleşmiş konuşma dönemi) ve Vygotsky'nin bu görüşe karşı çıkarak dilin seyrinin sosyallikten bireyselliğe doğru ilerlediğini savunduğu açıklanmaktadır.
- Dersin sonunda, dil gelişimini etkileyen unsurlar (cinsiyet, ikizlik, hastalıklar, kalıtsal yatkınlıklar) hakkında bilgiler verilmekte ve bir sonraki derste fizyolojik, bedensel ve motor gelişiminin ele alınacağı duyurulmaktadır.
- 00:20Piaget'ın Dil Gelişimi Kuramı
- Piaget, dil gelişiminin bilişsel gelişime paralel olduğunu savunmaktadır.
- Piaget dil gelişimini üç döneme ayırır: otistik konuşma (0-2 yaş), benmerkezci konuşma (3-6 yaş) ve sosyalleşmiş konuşma (7 yaş ve sonrası).
- Piaget'e göre dilin seyri bireysellikten sosyalliğe doğrudur.
- 02:14Otistik Konuşma Dönemi
- Otistik konuşma döneminde çocuklar anlamsız sesler çıkartır veya düşüncelerini bir ya da birkaç kelimeyle ifade eder.
- Bu dönem dil gelişimindeki ağlama, babıldama, çağıldama, heceleme, tek sözcük ve telegrafik konuşma dönemlerine benzer.
- Otistik konuşmada çocuklar sadece kendileriyle ilgili konuşur.
- 04:12Benmerkezci Konuşma Dönemi
- Benmerkezci konuşma 3-6 yaş aralığında gerçekleşir ve çocuk bir başkasıyla ancak kendisi hakkında konuşur.
- Çocuklar konuşmalarında sadece kendi deneyimlerini ve düşüncelerini paylaşırlar, diğerlerine yer vermezler.
- Piaget'e göre benmerkezci konuşmada çocuk çevresindeki diğer insanlar olsa bile yalnızdır çünkü sadece kendisiyle ilgili konuşur.
- 05:32Sosyalleşmiş Konuşma Dönemi
- Sosyalleşmiş konuşma 7 yaş ve sonrası için geçerlidir ve çocuk konuşmasında diğer insanlara da yer verir.
- Bu dönemde çocuklar sadece kendi deneyimlerini değil, çevresindeki insanların da deneyimlerini de konuşmalarına dahil ederler.
- Sosyalleşmiş konuşmada dil bireysel bir içeriğe sahip değil, sosyal bir içerik taşır.
- 07:13Vygotsky'nin Dil Gelişimi Kuramı
- Vygotsky, Piaget'in düşüncesini reddeder ve dilin seyri bireysellikten sosyalliğe değil, tam tersine sosyallikten bireyselliğe doğru ilerlediğini savunur.
- Vygotsky'ye göre yaşamın ilk iki yılında dil ve düşünce arasında belirgin bir ilişki yoktur, ancak 2 yaşından sonra bu ikili arasında yoğun bir ilişki başlar.
- Vygotsky dil gelişimini iki dönemde inceler: özel konuşma (3-6 yaş) ve içsel konuşma (7 yaş ve sonrası).
- 09:24Özel Konuşma Dönemi
- Özel konuşma 3-6 yaş aralığında gerçekleşir ve görünüm olarak monologla aynıdır.
- Özel konuşma yaparken çocuk kendisiyle ve dışından sesli konuşur, kendi kendine rehberlik eder.
- Vygotsky'ye göre çocuk sorunla karşılaştığında, kendisine rehberlik edecek bir yetişkin bulamazsa, kendi kendine rehberlik ederek sosyal bir ortam oluşturur.
- 13:51Özel Konuşma
- Altı yaşındaki çocuklar, çevresinde kimse olmadığı halde kendilerine "dikkatli ol, sakın dökme" veya "sıkı tut, sakın düşme" gibi uyarılar veriyorlar.
- Bu davranış, çocukların yanında bir yetişkin varmış gibi davranıp kendilerine rehberlik etmeleri sonucu ortaya çıkıyor.
- Çocuklar bu şekilde sosyal bir ortam oluşturuyor ve sesli olarak kendileriyle konuşuyorlar.
- 15:41İçsel Konuşma
- Vygotsky'nin teorisine göre, yedi yaşından sonra içsel konuşma başlıyor.
- Yedi yaşından büyük çocuklar, altı yaşındaki çocuklara göre problemle karşılaştıklarında kendilerine yetecek kadar gelişmiş hale gelmişlerdir.
- İçsel konuşma, özel konuşmanın sessizleşip düşünce haline dönüşmesidir ve bilişsel gelişim açısından daha etkilidir.
- 19:11Vygotsky ve Piaget'in Farklı Yaklaşımları
- Vygotsky'ye göre dilin seyri sosyallikten bireyselliğe doğru akar.
- Piaget'ye göre ise dilin seyri bireysellikten sosyalliğe doğru akar.
- Vygotsky'ye göre içsel konuşma ile özel konuşma yok olmaz, sessizliğe bürünür ve düşünce haline dönüşür.
- 20:41Dil Gelişimini Etkileyen Unsurlar
- Cinsiyet, dil gelişiminde önemli bir etkendir; kız çocukları genellikle erkek çocuklarına göre daha iyi bir dil yetisine sahiptir ve dil gelişim basamaklarını daha önde tamamlayabilirler.
- Aynı evde yetiştirilen ikiz çocuklar, kendi aralarında özel bir iletişim sistemini oluşturabilirler ve bu da dil gelişimlerinin akranlarının gerisinde kalmasına yol açabilir.
- Hastalıklar (kulak, ağız-dil bölgesi ile ilgili), kalıtsal yatkınlıklar gibi faktörler de dil gelişimini etkileyebilir.
- Dil gelişimindeki sıralama evrenseldir ve hiçbir etken bu sırayı değiştirmez.