Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bilim felsefesindeki "paradigma" kavramını açıklayan eğitici bir içeriktir. Amerikalı bilim felsefecisi Thomas Kuhn'un paradigma kavramını tanıtarak, bilim tarihindeki farklı paradigmaları örneklerle açıklamaktadır.
- Video, paradigma kavramının tanımıyla başlayıp, ortaçağ Avrupa'daki "universitas" paradigması ve 19. yüzyıldaki "pozitivizm" paradigması gibi tarihsel örnekleri karşılaştırmaktadır. Ardından bilim tarihi boyunca ortaya çıkan diğer paradigmalar (ilk çağ mitolojik, ortaçağ teolojik, pozitivizm, post-pozitivizm) kronolojik olarak anlatılmaktadır. Video, bilimsel anlayışların neden sürekli değiştiğini ve gelecekteki paradigmaların günümüzdeki paradigmalara bakış açısının nasıl olacağını sorgulayarak sona ermektedir.
- 00:01Paradigma Kavramı
- Paradigma, bilim adamının dünyaya bakış açısını şekillendiren ve fenomenleri yorumlamak için kuramsal çerçeve çizen dönemin hakim bakış açısıdır.
- Amerikalı bilim felsefecisi Thomas Kuhn'a göre, paradigma bir bilim alanını belirli bir dönem yöneten hakim görüştür.
- Paradigma, bilim adamının incelediği konulara bakarken kullandığı bir gözlüktür.
- 02:08Paradigma Değişimi
- Bir paradigmanın hakim olabilmesi için dönemin önde gelen düşünürleri tarafından benimsenmesi gerekir.
- Var olan paradigmanın yıkılması veya revizyona girmesi için mevcut sorunları çözmede başarısızlığa uğraması gerekir.
- Bilime hakim anlayışların sürekli değişmesi, nesnel gerçekliğin doğru şekilde bilinemez olmasından kaynaklanmaktadır.
- 03:22İlk Çağ Paradigması
- İlk çağın hakim paradigmasının metafizikle harmanlanmış mitolojik bir karakteri vardır.
- Bu dönemde doğa olayları açıklanırken "niçin" sorusu ön plandadır ve sorulara tanrılarla ilgili cevaplar verilir.
- Doğa olayları, toplumsal dönüşümler veya olgular ay ve yıldızların konumuna göre açıklanırdı.
- 04:38Orta Çağ Paradigması
- Orta çağa hakim paradigmanın teolojik olduğu, her türlü doğa ve toplumsal olayın irrasyonel, kutsal ve mistik bir paradigma ile açıklanmasıdır.
- Bilimsel iddialar için deney ve gözlem yerine kutsal metinlere başvurulurdu.
- Rönesans, reform ve aydınlanma düşüncesi ortaçağ dogmatik paradigmasına ölümcül darbeyi indirmiştir.
- 05:3519. Yüzyıl ve Pozitivizm
- 19. yüzyılda hakim olan paradigma pozitivizmdir.
- Pozitivizm, insani doğa bilimlerinin sistematik ve şaşmaz araç ve yöntemleri ile anlamaya çalışan bir anlayıştır.
- Pozitivist paradigma, toplumsal olanın doğal olandan farklı olmadığını ve doğa bilimlerindeki açıklama yöntemlerinin sosyal alanlarda da uygulanabileceğini ileri sürmüştür.
- 06:39Modern Paradigmalarda
- Özellikle 20. yüzyılda pozitivizme getirilen sert eleştiriler ve açıklamakta yetersiz kaldığı sorunlar nedeniyle yeni paradigmalar doğmuştur.
- Post-pozitivist paradigma, pozitivizmin ılıman şeklidir ve araştırmacı ile araştırılanlar arasında daha fazla etkileşim söz konusudur.
- Günümüzde hermenetik ve eleştirel paradigma dahil olmak üzere birçok farklı paradigma varlığını birlikte sürdürmektedir.