• Buradasın

    Marksist Teori Okumaları: Anil Lefebvre'nin "Diyalektik Materyalizm"

    youtube.com/watch?v=XztdqBsxqFU

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan "Marksist Teori Okumaları" başlıklı seminer dizisinin ilk haftasıdır. Akademik bir ders formatında, Anil Lefebvre'nin 1938 yılında yazılan ve 1939'da ilk basımı yapılan "Diyalektik Materyalizm" adlı eseri ele alınmaktadır.
    • Seminer, Lefebvre'nin Sovyet marksizmi hakkındaki eleştirilerini, diyalektik yöntem hakkındaki görüşlerini ve formel mantık eleştirisini merkeze almaktadır. Video, kitabın önsözündeki eleştirilerden başlayarak, mantık bilimindeki formel mantık ile diyalektik mantık arasındaki farkları, Hegel'in mantık bilimindeki üç aşamalı yöntemini ve Lefebvre'nin Marksist bir diyalektik yaklaşımını incelemektedir.
    • Seminer her hafta yaklaşık yarım saat sürecek ve sonunda katılımcıların soruları yanıtlanacaktır. Dersin sonunda, bir sonraki hafta Hegel'e ve Nilüfer'in eserine bakılacağı belirtilmektedir.
    00:06Marksist Teori Okumaları Semineri Tanıtımı
    • Seminer dizisinin ilk haftasında Anilo Lefebvre'nin "Diyalektik Materyalizm" başlıklı kitabını okumaya başlanacak.
    • Marksist teori alanında kurucu metinler, günümüzde üretilen metinler ve 1950'ler, 60'lar, 70'ler gibi ara dönem metinleri incelenecek.
    • Lefebvre'nin "Diyalektik Materyalizm" kitabı 1938'de yazılmış, ilk basımı 1939'da yapılmış ve günümüze kadar güncel kalan bir metin.
    01:30Metin Okuma Yöntemi
    • Metin okuması tarihsel bağlamı içinde kalarak ve atıf yaparak yapılabilir, ancak bu seminerde metinlerin günümüze ne söylediğine odaklanılacak.
    • Bazı zamansal kaymalar yapılarak düşüncelerin güncelliğinin nerede olduğu veya güncelliğini kaybettiği yerleri görmek için çalışılacak.
    • Lefebvre'nin biyografisi hakkında daha fazla bilgi için Murat Ertan'ın Doğu Batı Yayınları tarafından yayınlanacak bir kitap öneriliyor.
    02:59Lefebvre'nin Hayatı ve Eserleri
    • Lefebvre, 1930'ların ortasından itibaren Hegel çalışmaları alanında tanınmış ve "Hegel Seçme Eserler" derlemesini hazırlamış bir Fransız marksist düşünür.
    • Marksizm alanında çeşitli konularda eser vermeye devam eden Lefebvre, 1939'da "Diyalektik Materyalizm" gibi erken dönem eserlerini yazmış.
    • Sonraki yıllarda gündelik hayat, kent mekanı, ritim analizi ve zaman kavramı üzerine kitaplar yazmış.
    04:10Seminer Formatı ve İlk Eleştiri
    • Her hafta yaklaşık yarım saat okuma yapılacak ve sorular en sonda cevaplanacak.
    • İlk seminerde teknik sorun yaşanmış ve 10-15 dakikalık kayıp olmuş, bu eksiklik beşinci baskıya önsöz kısmı eksik kalmış.
    • Lefebvre, 1939'da yazdığı kitaba yaklaşık 20-25 yıl sonra tekrar bakarak Sovyet marksizmini kastettiği kurumsal marksizmi eleştirmiş.
    07:02Kurumsal Marksizm Eleştirisi
    • Lefebvre, pozitif bilimler ve özellikle fizik adına felsefeyi bilimlerin sonuçlarını toparlayacak ve dünyanın kesin bir görünümünü çıkaracak bir çerçeve olarak görme eğilimini eleştiriyor.
    • Stalin ve Judanov'un basıncı altında doğadaki diyalektik üzerinde temellendirme çabalarını eleştiriyor.
    • Lefebvre doğada bir diyalektiğin olduğunu reddetmiyor, ancak toplum bilimlerini doğa bilimlerinin yöntemine indirgemekten bahsediyor.
    08:52Marx'ın Gençlik Eserleri Eleştirisi
    • Lefebvre, Marx'ın gençlik eserlerine yönelik ve halen kaybolmamış olan büyük bir kuşkunun hüküm sürdüğünden bahsediyor.
    • Günümüzde Marx'ın gençlik eserlerine yönelik ilgi var, ancak genel olarak Marksizm'in baskın hatları içinde bu eserlerdeki temalara bir uzaklık olduğu görülüyor.
    • Yabancılaşma konusu günümüzde pek gündeme getirilmese de, diyalektik yöntem ve Marx'ın politik ekonomi eleştirileri günümüzde biraz gerisinde kaldığı söylenebilir.
    10:23Lefevre'nin Marksizm Eleştirileri
    • Günümüzde Mars'ın gençlik dönemi eserlerine yönelik ilgisizlik veya ikinci plana atma durumu, 1960'ların başından bakan Lefevre tarafından dogmatizmin sonucu olarak görülüyor.
    • Marksizm ve materyalizm basitleştirilip pratik ve maddi dünyanın ekleme ve yorum olmaksızın incelenmesine indirgendi, metodoloji daraltıldı ve emprisist bir bakış açısından topluma bakmakla indirgenmiştir.
    • Lefevre'ye göre, diyalektik materyalizm kitabının 1960'ların başında yazdığı önsözünde bir saptırmayla ortaya çıkıyor; sistemleştirme güncelden uzaklaşma ve gerçek teorik ve pratik meselelerin üstünün örtülmesi sonucunu doğuruyor.
    12:40Yabancılaşma Kavramı ve Eleştiriler
    • Kurumsal markizm, yabancılaşma kavramını ya reddediyor ya da ancak belirli çekincelerle kabul ediyor.
    • Yabancılaşma kavramını idealist bir tavrın ötesine geçip gerçeğin eleştirisinde materyalistçe kullanmak, kurumsal marksistlerin gözünde tehlikeli bir iş yapmış olur.
    • Yabancılaşma kavramı sadece burjuva toplumuna değil, kadının yabancılaşması, sömürge ülkelerin yabancılaşması, emeğin yabancılaşması gibi sosyalizm içindeki yabancılaşmaların da gündeme gelmesine neden olacaktır.
    13:59Lefevre'nin Eleştirilerinin Değerlendirilmesi
    • Lefevre'nin eleştirilerinin ne derecede haklı olduğu tartışılır; Sovyet marksizminin bu ders kitabı marksizminden ibaret olmadığı ve pek çok Sovyet filozofunun 1930'ların sonundan 1960'lı yıllar boyunca son derece canlı tartışmalar yaptıkları bilinmektedir.
    • Lefevre'nin eleştirisi, Stalin döneminin geçmişiyle ve 1960'ların başının komünist parti yönetimleriyle mesafe almış durumda olduğu için sert bir şekilde yapılmaktadır.
    • Lefevre'nin kitapta öne sürdüğü pek çok konu, özellikle yabancılaşma kavramının önemi, genç Marx'a dönüş ve genç Marx'ın tartıştığı konuların güncel sosyalist toplumlara uygulanması gibi konular, bu dönemde sadece Batı Avrupa marksistlerin değil, Sovyet marksistlerinin bir kısmının da tartıştıkları konulardır.
    16:40Kitabın Yapısı ve Mantıkla Başlaması
    • Lefevre'nin "Diyalektik Materyaz" başlıklı kitabı iki bölümden oluşuyor: "Bir Diyalektik Çelişki" başlığı taşıyan uzunca bir bölüm ve "İnsanın Üretimi" başlıklı bölüm.
    • Kitabın ilk bölümü mantık konusunu ele alan bir bölümle başlıyor ve formel mantık ayrımı üzerine karşılaşıyor.
    • Mantıkla başlaması önemli çünkü genellikle Hegel-Marks ilişkisine dair çalışmalar fenomenolojideki bilincin uğrakları ve özbilinç gibi incelemeler üzerine kurulurken, Lefevre bunu yapmıyor ve daha çok mantık biliminin Hegel sistemi için önemini vurguluyor.
    19:35Formel Mantık Eleştirisi
    • Formel mantık, zihinsel işlemleri belirlemeye koyulduğunda deneysel içerikten, özgür ve olumsuz içerikten, her tür somut olumlamadan bağımsız işler yapar.
    • Formel mantık, somut gerçeklikle, olgusal gerçeklikle, bu gerçekliği incelemek için ortaya konan mantıksal yöntem arasında bir makas açar.
    • Biçimselcilik, kendini meşrulaştırmak için mantığı semboller üzerinden incelemeye başladıkça ve incelemelerini mantık etrafında döndürmeye başladıkça evrensel hakikat üzerine söz söylemeye başlar.
    21:54Mantık ve Felsefe İlişkisi
    • Felsefe, bilimin bir yöntemi ve dayanağı olarak kendini bulmak için mantık üzerine temellenmiş matematik yöntemlerinden geçmeli, şüphe kısmını bir kenara bırakmalı ve kesin tanımlar yapmalıdır.
    • Bu yaklaşım analitik felsefe eleştirisi olarak okunabilir veya indirgemeci marksist bir eleştiri olarak değerlendirilebilir.
    • Olgusal gerçeklikle somutluk arasındaki açının açılması ve araç olanın amaç haline gelmesi eleştirilmektedir.
    23:01Aristoteles'in Mantığı ve Formellik
    • Aristoteles'in mantığı organondur ve kategoriler bir inceleme aracıdır, ancak formelliğe saplanıp kalınca temel öncüllere (özdeşlik, çelişmezlik, üç halin imkansızlığı) tutunulur.
    • Bu temel öncüller içerikle (somut gerçeklikle) aralarındaki bağ koptukça, gerçeklikle bağlantısı giderek kopan doğrular haline gelir.
    • Hegel'e göre formel mantıkla düşünce, düşünülen nesneyle hiçbir ilişki girmeden ayrı bir mecrada akar ve somut gerçeklikten uzaklaşır.
    24:46İçerik ve Biçimsel Mantık
    • Mantık açısından biçimsel olan unsurun içerik boyutu vardır ve bu somut gerçeklik ve onun soyutlaması olarak kavramsallaştırılabilir.
    • Mantıksal ilkeler salt analitik değildir, kurduğumuz her tür kıyas cümlesinde ve yaptığımız tanımlarda içerik vardır.
    • İçeriği önemseyelim, içerik üzerinden bir düşünce geliştirelim ve biçimsel mantığı tamamen bir kenara bırakalım demek değil, araç iken amaçsallaştırılmasınlar.
    26:10Aristoteles'in Mantık Külliyatı
    • Aristoteles mantığın her zaman daha bütünlüklü bir tablosunu çizer, mantık külliyatında kategorilerle başlar ve bu kitapçığı basit biçimsel mantık eseri değildir.
    • Aristoteles'in derdinin varlığın bütününü ve o bütünün içindeki dinamik ilişkileri anlamak olduğu görülür.
    • Mantık külliyatına retorik ve poetika gibi diğer kitaplar da eklenmeli diye düşünülen konular da dahil edilebilir.
    27:45Modern Sosyal Bilimlerde Biçimselleştirme
    • Biçimselleştirme, gerçekliği mantıksal ya da matematik bir gerçeklikten hareketle inceleme çabasının çeşitli izdüşümleri vardır.
    • Bazı yazarlar sosyal bilim incelemesi yapmak için niceliksel analiz, matematiksel yöntem ve mantıksal indirgemenin olmazsa olmaz olduğunu söylerler.
    • Marx'ın yönteminin modasının geçtiğini, miyadının dolduğunu ve bir tür metafizik olduğunu iddia edenler çoktur.
    29:48Pozitivizm Eleştirisi
    • Pozitivizm eleştirisi sadece mantık veya matematik yöntemlerin kullanılmasının eleştirisi değildir, amaçsallaştırmasının ve fetişleştirilmesinin eleştirisidir.
    • Löfer, formel mantığın rasyonel düşünceyle yaşadığı çelişkileri eleştirir ve bilimlerin formel mantığın dışında, hatta ona karşı geliştiğini belirtir.
    • Bilimlerin tarihinde biçimsellik ve biçimselcilik gayet geri plandadır, ancak günümüzde bilimsel araştırma yöntemleri nicelleştirilebilir veriler üzerinden gider.
    31:54Bilimin Doğası
    • Bilim üretkendir ve ne zorunlu hareket hakikatlerden yola çıkar, ne de kesinlik prensiplerine uygun bir gelişme çizgisi takip eder.
    • Kesin, sabit doğrular, tanımlar ve ayrımlar üzerinden bir bilim yapma çabasının gerçekliği yoktur.
    • Biçimsel mantık üzerine kurulu bilim ya da felsefe yaklaşımları tanımları, ayrımları ve tasnifleri sabitleme eğilimindedir, Löfer'in uyarısı bu sabitlikleri tartışmaya açmaktır.
    32:44Gerçekliğin Bütünlüğü ve Ayrıştırmalar
    • Toplumsal, politik, iktisadi gibi alanlarda keskin ayrımlar yapma çabası eleştirilmektedir.
    • Gerçeklik toplumsal veya doğal gerçeklik fark etmeksizin büyük bir bütündür ve ilişkili bir gerçekliktir.
    • Gerçekliğin bir kısmını ayırıp farklı adlandırmak, diğer kısımlarıyla dinamik ilişkisini değiştirmez.
    33:58Formelleştirme ve Sofizm Eleştirisi
    • Şeylerin ve bilincin barındırdığı çeşitlilik ve değişkenlik, kesinlik içermeyen tartışmalara terk edilmektedir.
    • Bir tarafta aşırı formelleştirme çabası, diğer tarafta hiçbir şeyin zeminin olmadığını söylemek ve her şeyin sürekli aktığını iddia etmek ifrattan tefrite geçiş olarak eleştirilmektedir.
    • Hegel, kesinlikten tamamen kaçınan ve gerçeklik diye bir şeyin ne olduğunu bile tartışmaya açan sofizm yaklaşımından uzak durmaktadır.
    36:32Hegel'in Mantık Bilimi Yöntemi
    • Hegel'in mantık bilimi yöntemi üç aşamalıdır: analitik başlangıç, diyalektik aşama ve sentetik sentez aşaması.
    • Analitik aşamada sabit kabul edilen doğrular, tanımlar ve unsurlar gözlemlenir, derlenir ve toparlanır.
    • Diyalektik aşamada bu unsurlar arasındaki ilişkiler, bağlantılar ve iç içe geçişleri görme çabası vardır.
    • Sentetik aşamada bağlantıların tamamı ve gerçekliğin bütünü üzerine bir söz söylemeye çalışılır.
    37:35Marksist Diyalektik ve Hegel
    • Marksist diyalektik, tamamen şüphe üzerine kurulu veya muğlak tanımlar üzerine kurulu bir şüphecilik değildir.
    • Şüphe adımı üzerinden gerçeklik üzerine bütünsel yargılar ve bütüne doğru bakış giderek iyileştirilmeye çalışılır.
    • Gerçeklik üzerine son söz söylenmez, ancak bütüne doğru bakma çabası sık sık rastlanır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor