Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan mantık dersidir. Eğitmen, sınavlarda sıkça çıkan mantık konularını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, çıkarım (akıl yürütme) konusunu ele alarak başlamakta ve tümdengelim yöntemi ile Aristoteles karesi (karşı oğlum karesi) konularını açıklamaktadır. Ardından döndürme kavramına geçilerek düz döndürme ve ters döndürme türleri örneklerle anlatılmaktadır.
- Videoda önermelerin nitelik ve niceliği (tümel/tikel, olumlu/olumsuz) üzerinde durulmakta, karşı oğlum karesindeki A, E, I, O harflerinin anlamları ve karşıtlık ilişkileri açıklanmaktadır. Eğitmen, konuyu pekiştirmek için sınav soruları çözerek püf noktalarını sunmaktadır.
- 00:06Mantık ve Çıkarım Kavramı
- Mantık dersinde çıkarım (akıl yürütme) konusu işlenecek, bu konunun sınavlarda gelme ihtimali yüksek.
- Çıkarım, bir veya birden çok önermeden yeni önermeler elde etme işlemidir.
- Çıkarımlar kendi içinde dolaysız çıkarımlar ve doğrudan çıkarımlar olmak üzere ikiye ayrılır.
- 01:14Önerme Türleri ve Karşı Oğlum Karesi
- Önermeler tümel olumlu (A), tümel olumsuz (E), tikel olumlu (I) ve tikel olumsuz (O) olmak üzere dört gruba ayrılır.
- Karşı oğlum karesi (Aristoteles karesi) içinde A-E arasında üst karşıtlık, I-O arasında alt karşıtlık, A-I ve E-O arasında atıklık ilişkisi bulunur.
- Çelişiklik ilişkisi A-E ve I-O arasında geçerli olup, burada hem nitelik (olumlu-olumsuz) hem de nicelik (tümel-tikel) değişir.
- 06:45Karşı Oğlum Karesi Uygulamaları
- ÖSYM sınavlarında önermenin çelişini bulma soruları sorulabilir, örneğin "Bütün ağaçlar yeşildir" önermesinin çelişi "Bazı ağaçlar yeşil değildir" olur.
- "Bazı insanlar ölümlüdür" önermesinin alt karşıtı "Bütün insanlar ölümlüdür" olur.
- Çıkarım konusunda bol soru çözmek önemlidir ve döndürme, ters döndürme ve düz döndürme konuları da işlenecektir.
- 10:11Döndürme Tanımı ve Türleri
- Döndürme ikiye ayrılır: düz döndürme ve ters döndürme.
- Düz döndürme, bir önermenin olumlu ya da olumsuzluğa bakılmadan özne ile yüklemi yer değiştirilmesidir.
- Düz döndürmede tümel olumlu (A) önerme tümel olumsuz (E) olur, tümel olumsuz (E) önerme tümel olumsuz (E) olur, tikel olumlu (ı) önerme tikel olumlu (ı) olur, tikel olumsuz (o) önermenin düz döndürmesi yoktur.
- 12:31Düz Döndürme Örnekleri
- "Bütün kuşlar uçar" (A) önermesinin düz döndürmesi "Bazı uçanlar kuştur" (ı) olur.
- "Hiçbir insan kanatlı değildir" (E) önermesinin düz döndürmesi "Hiç kanatlı insan değildir" (E) olur.
- "Bazı insanlar ölümlüdür" (ı) önermesinin düz döndürmesi "Bazı ölümlüler insandır" (ı) olur.
- 14:56Ters Döndürme
- Ters döndürmede özne ile yüklemi yer değiştirirken hem özneye hem de yükleme "olmayan" eklenir.
- Ters döndürmede tümel olumsuz (E) önerme tikel olumsuz (o) olur, tikel olumsuz (o) önerme tikel olumsuz (o) olur, tikel olumlu (ı) önermenin ters döndürmesi yoktur.
- "Hiçbir insan doktor değildir" (E) önermesinin ters döndürmesi "Bazı doktor olmayan insan olmayandır" (o) olur.
- 18:53Sınav Soruları
- "Bütün insanlar canlıdır" (A) önermesinin düz döndürmesi "Bazı canlılar insandır" (ı) olur.
- "Bazı madenler sıvıdır" (ı) önermesinin düz döndürmesi "Bazı sıvılar madendir" (ı) olur.
- Döndürme kurallarını iyi bilmek sınav sorularını doğru cevaplamanın anahtarıdır.