Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Esra Topçu tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir ve Kant felsefesindeki "transendental" kavramını açıklamaktadır.
- Videoda transendental kavramının ne anlama geldiği, kökeni ve Kant'ın felsefesindeki önemi ele alınmaktadır. Konuşmacı önce "transendental", "transendent" ve "immanent" kavramlarını tanımlar, ardından Kant öncesi metafizikteki rasyonalist ve empirist akımları karşılaştırır ve Kant'ın bu iki akımı birleştirerek bilgiyi temellendirme çabasını anlatır. Transendansal felsefenin temel prensibi olarak, dış dünyayı zihnimizdeki önceden var olan kavramlarla bilmenin ve bu kavramların ortaklığı ile dış dünyadan edindiğimiz bilginin birleşmesiyle bilgi nesnesinin oluştuğu açıklanmaktadır.
- Video, Kant'ın transendental felsefesinin modern sinirbilimle olan benzerliklerini de vurgulamakta ve bir sonraki videoda kan felsefesine devam edileceğini belirtmektedir.
- Transendental Kavramının Tanıtımı
- Kant felsefesinde "transendental" kavramı çok önemli bir yer tutar ve Kant'ın felsefesini "transendental felsefe" olarak özetleyebiliriz.
- Transendental kelimesi Türkçeye "aşkınsal" olarak çevrilmiş olsa da, bu çeviri çok doğru değildir çünkü transendental bir kavram değil, bir açıklama türü ve yöntemi ifade eder.
- Transendental yöntem, bilgi yetisinin a priori (öncesel) zihinde var olan kavramlarla açıklanması yöntemidir.
- 01:35Transendent ve İmanen Kavramları
- Transendent kavramı "aşkın" anlamına gelir ve somut bir şekilde dünyada var olmayan, olgusal hiçbir duruma işaret etmeyen kavramları ifade eder.
- İmanen ise "içkin" anlamına gelir ve bu dünyada yer alan, empirik olarak deneyimlenebilen, somut kavramları ifade eder.
- Aziz Yardımı transendent kavramından yola çıkarak transendental'i aşkınsal olarak çevirmiş olsa da, transendental kelimesini çevirmek zorluk yaratır çünkü bir kavram değil, bir sürecin ifadesidir.
- 03:46Kant Öncesi Metafiziğe Bakış
- Kant öncesi metafizik dünyasında rasyonalistler ve empiristler iki farklı felsefi akım olarak görülür.
- Rasyonalistler (örneğin Platon), kavramların tamamen akılda bulunduğunu ve hiçbir empirik sürecin olmadığı görüşündedir.
- Empiristler (örneğin John Locke), insanın dünyaya bomboş bir şekilde geldiğini ve tüm deneyimlerin ve kavramların deneyimle öğrenildiğini düşünürler.
- 05:35Kant'ın Amacı ve Transendental Felsefe
- Kant'ın en büyük amacı bilgiyi biliş sistemine sağlam bir zemine oturtmak ve metafiziği bir bilim haline getirmektir.
- Kant, rasyonalistler ve empiristlerin uçları birleştirerek metafiziğin bilim olma statüsüne erişmesini sağlamıştır.
- Kant, bilginin sınırlandırılması demek aynı zamanda nelerin bilgi olamayacağını da söylemek demektir; sınırı aşmak spekülasyonlara yol açar.
- 07:05A Priori Kavramlar ve Bilginin Oluşumu
- Kant'ın transendental felsefesine göre insan zihninde doğuştan bazı kavramlar vardır (a priori kavramlar).
- Bu kavramlar (nedensellik, nicelik, nitelik gibi) doğuştan var olsa da içi boştur ve dolması için insanın dünyayı algılaması gerekir.
- Kant'ın düşüncesi, modern sinirbilimin anlattığı gibi, bilginin oluşumunda dışarıdan gelen bilgi ile zihindeki kavramların çakışmasıdır.
- 11:11Transendental Felsefe Hakkında Açıklama
- Transendental kelimesi, dış dünyayı zihnimizde var olan öncesel kavramlarla bilmeyi ifade eder.
- Bu öncesel kavramlarla dış dünyadan edindiğimiz bilgilerin ortaklığıyla bilgi nesnesi ortaya çıkar.
- Transendental felsefenin kaba bir özeti budur ve bir sonraki videoda Kant felsefesinde devam edilecektir.