Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir akademik ders formatında sunulan, çağdaş felsefe dersinin yedinci ünitesinde Jürgen Habermas'ın felsefi yönlerini ele alan eğitim içeriğidir. Konuşmacı, 1929 yılında Almanya'da doğan ve hala yaşayan ünlü Alman sosyolog ve düşünürü Jürgen Habermas'ı tanıtmaktadır.
- Video, Habermas'ın Frankfurt Okulu ile ilişkisi, eleştirel teorinin önemli temsilcilerinden biri olduğu ve sosyal bilimlere katkılarını ele almaktadır. İçerikte Habermas'ın kamusal alan kavramı, işlevselci akıl eleştirisi, iletişimsel akıl kavramı, sistem ve hayat alanı ayrımı gibi temel felsefi düşünceleri detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Ayrıca videoda Habermas'ın rasyonalite ve anlam teorisi, söylem etiği, politik teorisi, müzakereci demokrasi kavramı ve iyi bir hayat düşüncesinin önemi vurgulanmaktadır. Aydınlanma, demokrasi, kapitalizm, ideoloji, faşizm ve Avrupa Birliği gibi konularda akademik tartışmalarda etkili bir düşünür olarak konumunu da ele almaktadır.
- 00:01Jürgen Habermas'ın Hayatı ve Eserleri
- Çağdaş felsefe dersinin yedinci ünitesinde ünlü Alman sosyolog ve düşünür Jürgen Habermas ele alınacaktır.
- Habermas, modernliğin savunucusu, Almanya'nın hocası, federal Almanya'nın Hegel'i, siyasal kültürün vicdanı ve iletişim teorisinin ustası olarak tanımlanır.
- Frankfurt Okulu'yla ilişkilendirilen eleştirel teorinin en önemli temsilcilerinden biri olan Habermas, felsefe ve sosyal bilimlerin ikonik figürüdür.
- 01:00Habermas'ın Akademik ve Kamusal Kimliği
- Saygın bir akademik kimliğe sahip üniversite profesörü olan Habermas, aynı zamanda ilerlemiş yaşına rağmen kamusal sorumluluğun gerekliliklerini yerine getirme çabasında bir kamusal entelektüeldir.
- 1929 yılında Almanya'da dünyaya gelen Habermas, çağdaş felsefe dersinde ele alınan isimler arasında halen yaşayan tek isimdir.
- 1956 yılında Frankfurt Okulu'nda doktora tezini yazan Habermas, Horkheimer ile ilişkisi bağlamında sorunlar yaşasa da okulun önemli yaşayan temsilcisi olarak kabul edilir.
- 02:38Habermas'ın Eserleri ve Eleştirel Teorisi
- Habermas'ın "Kamusallığın Yapısal Dönüşümü", "İletişimsel Eylem Kuramı", "Öğrenciler ve Politika" gibi eserleri Türkçede bulunmaktadır.
- Eleştirel teori, somutlaştırılabilir normatif temellere sahip olmadığı için hakikat kavramının bilimlerle ilişkisini kurmakta zorlanır.
- Habermas, Adorno ve Horkheimer'in burjuva demokrasisini küçümsemesini eleştirmiştir.
- 04:49Habermas'ın Marksizm İlişkisi
- Habermas, Marksizm'in sunduğu hazır çözümleri ve ütopik atmosferi kabul etmediğini söylemek mümkün değildir.
- Marksizm'in kapitalizm ve demokrasi arasındaki ilişkiyi analiz ederken sunabileceği kavramlara, araçlara ve argümanlara bağlı olarak işlevsel olabileceğini öne sürmüştür.
- Marx, Habermas'ın ideoloji eleştirisi konusunda önemli bir başvuru noktası olarak karşımıza çıkar ve tarihsel materyalizmi yeniden ele alırken Marx'ın düşüncelerine yeni bir boyut kazandırmıştır.
- 05:55Habermas'ın Sosyoloji ve Dil İlişkisi
- 1971 yılından sonra sosyoloji, dilbilimi ve iletişim arasındaki ilişkiye özel bir önem veren Habermas, toplumsal ilişkilerin kurulma kaynağının aşkın bilinç olmaktan ziyade gündelik iletişim pratikleri olduğunu savunur.
- Habermas, gündelik iletişim pratiklerine yönelik vurgusuyla gündelik iletişimin rasyonalitesini, öznelerin konuşma edimlerini ve bir dili kullananlar topluluğunun iletişimine götürerek açıklamaya çalışır.
- Habermas, Wittgenstein, Gadamer ve psikanalizden etkilenerek dili mantıksal formun mutlaklığı yerine hayat formları hürvetiyle kavramayı dener ve dilin öğrenilme sürecinin özneler arasının sağladığı performansla gerçekleşebileceğini işaret eder.
- 08:35Habermas'ın Rasyonalite ve Anlam Teorisi
- Habermas'a göre bir anlam teorisi, linguistik ifadelerin anlaşılmasının koşullarını açığa çıkarmak amacını taşır ve dilin iletişimsel kullanımı, öznelerin kendi hayat alanlarında karşılaştıkları durumlar hakkında bir anlama çabasına yönelmelerini içerir.
- Habermas, iletişimsel rasyonalite kavramıyla rasyonalite ve anlaşmaya varma arasındaki ilişkiyi inşa eder ve bu eyleme katılanların her birinin öteki katılımcıların rasyonel ve sorumluluk sahibi olduğunu kabul ettiğini belirtir.
- Habermas'a göre, bir iletişimsel eyleme katılanlar için anlam, bir verimliliğin değil, geçerlilik prosedürlerinin yarattığı bir gerçekliktir.
- 10:38Habermas'ın Söylem Etiği ve Politik Teorisi
- Habermas'ın söylem etiği, evrensel pragmatik kabulüne dayanır ve politik sentaktik, sematik özelliklerin ve linguistiksel söyleyişlerin pragmatik açılımının önemli olduğu düşüncesini içerir.
- Habermas'ın politik teorisi, iyi ve adil hayat düşüncesinden ayrı ve teknolojik-bürokratik rasyoniteye indirgenmiş şekliyle kavramayı reddeder.
- Habermas'a göre, bireylerin tahrif edilmemiş bir iletişim vasatında birbirleriyle anlaşabilecekleri ve dışsal baskılardan kurtulmuş olmalarının önemi vurgulanır.
- 12:37Müzakereci Demokrasi
- Habermas'ın politik teorisi, müzakereci bir demokrasiye dayanır ve sorunların herkesin özgür bir biçimde katılımıyla konuşulabileceği bir ortamı temsil eder.
- Müzakere ortamında bütün tekil, kültürel ya da dinsel talepler kendilerine yer bulabilirler.
- Bu tekil ya da dinsel talepler diğer görüşleri ve evrensellikleri asla bastıramaz, tahakküm altına alamaz veya önemsiz kılamazlar.
- 13:57Habermas'ın Kamusal Alan Kavramı
- Habermas'ın politik teorisinde kamusal alan, eleştirel rasyonalite ve açık tartışmanın bir parçası olarak vurgulanır ve tüm görüşler kendilerini ifade etme hakkına sahiptir.
- Habermas'a göre kamusal alan, özel menfaatleri olan kişilerin kamusal birliktelik oluşturarak devlete ve iktidara karşı savunarak özel çıkarların herkesin yararına olacak şekilde yeniden formüle ederek genişlettikleri bir alan olup, edebi, politik ve temsili kamusal alan olmak üzere üç tür kamusal alandan oluşur.
- 14:54İşlevselci Akıl Eleştirisi
- Habermas, işlevselci akıl eleştirisini Alman idealist geleneğine bağlı kalarak sürdürür ve işlevselci akıl, gelişmiş kapitalist toplumlarda siyasal meşruiyetin dayandığı bilimci-teknokratik tahakkümü somutlaştıran bir akıl biçimidir.
- Habermas'ta sistem ve hayat alanı ayrımı vardır; sistem piyasa ve devlet olmak üzere iki aktörü içerirken, bu aktörler işlevselci bir akılla gündelik hayat alanını tahakküm altına alır, kolonileştirir ve homojenleştirir.
- Habermas, iletişimsel aklı ve eylemi bir çözüm, öneri ve umut vadeden unsur olarak öne çıkarır ve işlevselci araçsalcı akla karşı bir alternatif olarak iletişimsel aklı savunur.
- 17:06Habermas'ın Önemi ve Katkıları
- Habermas, farklı ilgi alanlarında akademik ve felsefi bir dille kamusal bir aydınlanma amacıyla hizmet etmek üzere kamusal bir düşünür olmaya önem göstererek önemli katkılar ortaya koymuştur.
- Uzak düşünce geleneklerine içeriden ve yakından bakabilmesi, konuşulan dili ve tartışılan konuları günümüzde de belirlemeye devam etmesi onun önemli katkılarının bir işareti olarak değerlendirilebilir.
- Habermas, sadece soyut düzeni değil, aksine onu aşan güncel sorunlara ilişkin çeşitli platformlarda düşüncelerini kamusal kullanıma sunmaya hizmet eden bir aktördür ve aydınlanma, demokrasi, kamusal alan, ulus-devlet, kapitalizm, ideoloji, faşizm, Avrupa Birliği gibi konularda süregelen akademik tartışmalarda etkili bir isimdir.