Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan "Din Hizmetleri, Din Eğitimi ve Din Hizmetleri Rehberlik" dersinin ikinci bölümüdür. Eğitimci, ders sırasında önemli noktaları vurgulayarak ve soru çıkabilecek yerleri işaretleyerek anlatmaktadır.
- Video, İslam eğitim tarihini kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde İslam öncesi Arap toplumundaki eğitim kurumları, Hz. Peygamber dönemindeki eğitim faaliyetleri ve medreselerin kuruluşu anlatılırken, ikinci bölümde Osmanlı eğitim sistemi, icazet kavramı, müderrislik ve eğitim basamakları detaylandırılmaktadır.
- Videoda Darül Erkam, Mescid-i Nebevi, Suffa, Nizamiye Medresesi gibi önemli eğitim merkezleri ve kurumlar üzerinde durulmakta, ayrıca Osmanlı eğitim sisteminin örgün (saray eğitimi, sibyan mektebi, medrese) ve yaygın (esnaf kuruluşları, camiler, mahalle, saray, köşk, konak, ev) iki ana bölümden oluştuğu anlatılmaktadır. Tanzimat sonrası ve Cumhuriyet dönemindeki din eğitimi konularının bir sonraki derste işleneceği belirtilmektedir.
- 00:33İslam Eğitim Tarihi
- İslam öncesinde Arap toplumunda okuma yazma öğretilen kurumlara "kütap" adı verilirdi ve bu kurumlar İslam sonrasında da faaliyetlerine devam etmiştir.
- Hz. Peygamber döneminde eğitim dini nitelikteydi ve içeriği din merkezliydi; Kur'an öğretimi, okuması, ezberlemesi, anlaşılması ve kavranması öğretiliyordu.
- İslam eğitim tarihi başlangıcı olarak Mekke dönemi ve Medine dönemi (hicretle beraber) iki döneme ayrılır.
- 01:48Mekke Dönemi Eğitim Faaliyetleri
- Mekke döneminde eğitim faaliyetlerinin en önemli mekanı Erkam'ın evi (Darül Erkam) olmuştur.
- Hz. Peygamber burada toplanan Müslümanlara vahiy bildirir ve tebliğ vazifesi yapacak kişileri buradan çıkarırdı.
- Hz. Peygamber kendi evinde ve bulduğu panayırlarda da eğitim faaliyetlerine devam etmiştir.
- 03:28Medine Dönemi Eğitim Faaliyetleri
- Hicretten sonra başlıca merkez Mescid-i Nebevi olmuştur; bu yer öncelikle ibadet mekanı olmasına rağmen eğitim faaliyetleri de burada verilmiştir.
- Medine'ye hicretten sonra inşa edilen mescidin kuzey tarafında sahabelerin barındığı ve eğitim öğretim yapılan Suffa denilen bir mekan vardı.
- Suffa'da eğitim gören insanlar, İslam'ı diğer insanlara öğretmek üzere ihtiyaç duyulan yetişkin alim zümrenin temelinde teşkil etmektedirler.
- 05:13Kütaplar ve Eğitim Kurumları
- İslam öncesinde Arap toplumundaki okuma yazma öğretilen yerlere kütap adı verilirdi ve bu kurumlar İslam döneminde de devam ettirmiştir.
- Medine'de birçok kütap bulunmaktaydı ve Hz. Peygamber döneminde çocukların eğitimine ayrılan kitaplar okuma-yazma, Kur'an, şiir ve dini bilgiler öğretilmekteydi.
- Kütaplar daha sonraki dönemlerde mektep, sıbyan mektebi, taş mektep veya mahalle mektebi gibi adlarla varlıklarını devam ettirmişlerdir.
- 06:11Örgün Eğitim ve Bilimsel Gelişmeler
- Medreseler kurulmadan önce eğitim örgün değildi, belirli bir program ve resmi görevlerin atanması ile yapılan bir eğitim tarzı değildi.
- Eğitim daha çok mescit ya da cami merkezli olarak yaygın niteliğe sahipti ve tefsir, fıkıh ve kelam küllerinin gelişmesi, hadislerin toplanarak eserlerin hazırlanması bu dönemde gerçekleşmişti.
- Matematik ve fen bilimlerinde de önemli çalışmalar yapılmış, Emeviler döneminden itibaren yabancı kültürlere ait eserlerin toplanması ve tercümesi yapılmaya başlanmıştır.
- 08:04Medreselerin Kuruluşu
- Medrese kavramı kelime olarak "ders okutulan yer" anlamındadır ve İslam dünyasında uzun yıllar eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yapıldığı kurumlara medrese denmektedir.
- Medreseler 11. asırdan itibaren kurulmaya ve gelişmeye başlamıştır; en önemlisi 1077 yılında Bağdat'ta Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk tarafından kurulan Nizamiye Medresesidir.
- Nizamiye Medresesi belirli bir programı ve görevlileri olan, örgün eğitim için bir başlangıç olduğu kabul edilen ilk kurulan medrese olarak geçmektedir.
- 09:32Medreselerin Özellikleri ve Osmanlı Medreseleri
- Medreselerin doğuşunun asıl önemli yanı sadece eğitim amaçlı kurulmuş olmalarıdır; daha önce camide yaygın olarak yapılan eğitim dini eğitim öncelikli yeni merkezlerin önceliği olan bir eğitimde.
- Medreselerde tefsir, hadis, fıkıh gibi ilimlerin yanı sıra Arapça, mantık, matematik ve fen ilimleri de öğretilmiştir.
- İlk Osmanlı medresesi İznik'in fethi ile Orhan Gazi'nin vakfı olarak kurulmuştur ve ilk dönem Osmanlı medreseleri daha önce Anadolu'da kurulan medreselerin devamı olarak kabul edilir.
- 12:49Osmanlı'da Medrese Sistemi
- Osmanlı'da medrese kurma faaliyeti Fatih döneminde Sahn-ı Seman, Kanuni döneminde ise Süleymaniye Medreseleri ile gerçekleşmiştir.
- Medreselerin ve müderrislerin bağlı olduğu kurumlara şeyh hüslamlık veya meşrihat kurumları denir.
- Medresede eğitimi tamamlayan talebeye icazet verilirdi, bu İslam dünyasında dokuz asırdan beri var olan öğretme ruhsatının verildiğini ifade eden bir belgedir.
- 14:00İcazet ve Mezuniyet Sonrası Durumlar
- İcazet belgesi, ders okutulan müderrisin kendi adına ve onayıyla verilir, hocanın ismi, talebenin adı, öğretebileceği ilimler ve silsile halinde ilmi aldığı alimlerin isimleri bu belgede yer alır.
- Medreselerden mezun olanlar müderrislik, sibyan mektebi muallimliği, imam-hatip, vaiz, müftü ve hukuk alanında görev yapan kadı olarak görev alabilirler.
- 15:30Medrese Terimleri
- İcazet: Medrese tahsilini tamamlayan talebeye verilen öğretmen ruhsatı belgesidir.
- Müderris: Medresede ders okutan hocadır.
- Matlab: Medreseden mezun olan talebelerin isimlerini kaydettiği defterdir.
- Mülazemet: Matlaba kaydedilen kişilerin atama için sıra beklemesi ve bu süre boyunca staj yapmasıdır.
- Muhid: Müderris'in okuttuğu dersi tekrarlayan görevlerdir.
- Danışment: Orta düzeyde medrese öğrencilerine verilen isimdir.
- Talebeyi: Medresede öğrenim gören öğrencilere verilen isimdir.
- Dersiyam: Halka da açık olan dersleri veren görevlilere verilen isimdir.
- Müedit: Devlet adamlarının çocuklarına saraylarda ders veren kişidir.
- Lala: Osmanlı şehzadelerinin talim ve terbiyesiyle meşgul olan kişidir.
- 19:02Osmanlı Eğitim Sistemi
- Osmanlı eğitim sistemi örgün ve yaygın olarak ikiye ayrılır.
- Örgün eğitim saray eğitimi, sibyan mektebi ve medrese şeklinde gerçekleşir.
- Yaygın eğitimde esnaf kuruluşları, camiler, mahalle, saray, köşk, konak ve evlerde aydın eğitim verilirdi.