Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan sekiz haftalık bir programın ilk dersidir. Eğitimci, iktisat biliminin insan üzerine odaklandığını ve bu nedenle diğer bilim dallarından ayrı düşünülemeyeceğini vurgulamaktadır.
- Ders, mantık konusunu ele alarak başlamakta ve kelimelerin anlamı, tasavvur ve lisan kavramlarını incelemektedir. Eğitimci, günlük hayatta yaşanan anlaşmazlıkların temel nedenlerinden birinin kelimelerin farklı anlamlara sahip olması olduğunu vurgulayarak, Kur'an'daki yaratılış kavramlarını ve bunların doğru anlaşılmamasının toplumsal ve bilimsel algı üzerindeki olumsuz etkilerini açıklamaktadır.
- Konuşmacı, ileride iktisat, ahlak, siyaset, hukuk ve tabiat bilimleri gibi konulara da değineceğini belirtmekte ve İslami kavramların (nimet, rızk, melek, tevhid, zaman ve mekan) matematiksel kavramlarla karşılaştırılmasını yapmaktadır. Ayrıca, evrim teorisi ve fizik biliminin pragmatik yaklaşımı gibi konulara da değinilmektedir.
- 00:35İktisat ve Ahlak Programı
- Konu sert ve ahlak olup, yaklaşık sekiz haftalık bir program hazırlanmıştır.
- İktisat biliminin nesnesi insan olduğu için sanat, hukuk, siyaset ve psikoloji gibi alanlardan ayrı düşünülemez.
- Programın süresi gidişatına göre değişebilir, sekiz, on altı veya dört haftada tamamlanabilir.
- 01:43İlk Ders ve Mantık
- Bu haftaki konu birinci ders olması hasebiyle mantıktır.
- Klasik felsefede kelamdaki ilk ders mantıktır ve mantığın ilk konusu tasavvuf ve tasdik (kelimeler) üzerine konuşulacaktır.
- Alev Alatlı'nın tespiti olarak "konuşuyoruz ama anlaşamıyoruz" şeklinde bir toplumsal hastalığın varlığı vurgulanmaktadır.
- 02:34Tartışmaların Nedenleri
- Tartışmaların ana nedenlerinden biri, konuşulan kelimelerin farklı zihinlerde farklı manalar taşımasıdır.
- Televizyondaki tartışma programlarında, katılımcılar genellikle hakikati bulmak yerine kendi fikirlerinin doğru olduğunu savunmaktadır.
- Televizyonda kullanılan demokrasi, kapitalizm gibi kelimeler bizim kültürümüzden gelen kelimeler değildir ve bu kelimelerin tarihsel karşılığı önemlidir.
- 03:39Kelimelerin Anlamı ve Tasavvur
- Kelimeler, tahayyül gücümüzü kullanarak zihnimize getirebileceğimiz imajlardır; örneğin "elma" kelimesi herkesin zihninde benzer bir görüntü oluşturur.
- Elma gibi basit kelimelerin tanımlanması zordur çünkü tam bir tanım yapabilmek mümkün değildir.
- Toplumumuzda anlaşamamamızın ana nedeni, kapitalizm, demokrasi, sekülarizm gibi kelimelerin zihni bizim dünyamıza gelmesidir.
- 07:33Tasavvur ve Düşünme Süreci
- Tasavvur, zihnimizdeki imajın resmidir; örneğin "elma" kelimesi herkesin zihninde benzer bir görüntü oluşturur.
- Bediüzzaman'ın düşünme süreci: önce tahayyül, sonra tasavvur, sonra taakkul, sonra tasdik ve en son aksiyon (eylem) olarak ilerler.
- Birinin yanlış eylemini düzeltmek için eylemin kendisine değil, kişinin zihindeki bozukluğa odaklanmak gerekir.
- 10:03Felsefe ve Lisan
- Felsefe, kelimelerin manalarını araştırır; bu nedenle felsefe dersinde kelimelerin tanımları önemlidir.
- Lisan, kelimeler, kavramlar ve bunların arasındaki bağlantılardan oluşur; her lisan bir insanı oluşturan bir örgüdür.
- Her bilim dalının kendine ait tanımlamaları vardır; aynı günlük dilde kullanılan bir kelime bir bilim dalında farklı bir tanımda kullanılabilir.
- 14:21Lisan'ın Amacı
- Lisan'ın iki tane amacı vardır: biri iletişime yarar, diğeri dini manaları karşı tarafa aktarmaktır.
- Gerçekliği anlamak için lisan ikinci amacımızdır.
- Hakikati anlamak için lisanlamamız gerekir.
- 15:01Dil ve Hakikat İlişkisi
- Melek kavramı olmadan hakikati tam olarak anlayamayız, tevhid kelimesi olmadan tevhid hakikatini tam olarak kavrayamayız.
- Bilim insanları gerçekliği en iyi şekilde ifade edebilecek bir lisana ihtiyaç duyarlar, ancak fizik teorileri arasında (kuantum ve izafiyet teorisi) birleştirememe sorunu yaşanmaktadır.
- Fizikçiler genellikle felsefeyle uğraşmazlar, felsefe ile uğraşan fizikçiler ise Aristo'dan gelen kavramları kullanarak bugünkü anlayışları inşa etmeye çalışırlar.
- 16:36Hakikati İfade Eden Dil
- Hakikati ifade eden bir lisanın sağlam olması ve gerçekliği en iyi bilenin kullandığı bir lisan olması gerekir.
- Akıl, kendi yok ettiği yerdir ve belki de aklın gelebileceği en üst yerdir; ancak ondan sonra akıl işlemeye başlar.
- Batı aklı bugün bu sıkıntıyı çekmiyor çünkü akıllarını putlaştırmış durumdadır.
- 19:35Kur'an'ın Dil ve Kavramları
- Bu dersin amacı metodun usulünü ortaya koymak ve ihtisat ve ahlak sohbetlerinin nasıl gideceği konusunda hangi usulüne dayanacağı konusunda bilgi vermek.
- Kur'an'ın lisanı kelamdır ve Allah'ın kelamıdır, lisan-ı mutlak değildir.
- Kur'an'da iyi kötü, kar, zarar, fayda gibi kavramlar iktisadi anlamda önemlidir.
- 20:48Matematik ve Ahlak İlişkisi
- Matematik bir putlaştırılması söz konusudur ve günümüzde niceliğe egemenlik vardır.
- Matematik üzerinden ahlakı bile anlatmaya çalışılan bir döneme girdik.
- Allah'ın matematiğinde, sadaka veya zekat verildiğinde ahiret matematiğinde en az on katı verileceği için matematik değişir.
- 23:19Kur'an'daki Kavramlar
- Kur'an'da "nimet" ve "rızk" gibi kavramlar neredeyse bir bir yerine kullanılır.
- Müfessirler (Ehli Sünnet'ten Mutezile'ye kadar) nimet ve rızk kavramları üzerine risaleler yazmışlardır.
- Kur'an'da kavramsız kavramlar ve kelimeler vardır, iktisatçılar bunları yavaş yavaş bilmeye çalışmalıdır.
- 24:04Yaratılış ve Evrim Teorisi
- Allah, göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde tefekkür etmeyi emrediyor.
- Evrim teorisi, yaratılışla ilgili bir teori olup zihinleri bombalamış ve birçok zihni parçalamıştır.
- Kur'an'da yaratılışla ilgili "yaratmak", "haleka", "fatır", "felek", "ahlak", "seova", "ew", "belde", "cehale", "ense", "beabet", "zerra" ve "enzele" gibi kelimeler kullanılmaktadır.
- 25:34Kelimelerin Önemi
- Bir kelime hayatımızda yoksa, o kelimeyi ayırt edebilme şansımız neredeyse sıfırdır.
- Bütün yaratılışı sadece "yaratma" olarak bakarsak, kozmolog veya fizikçi çıkaramayız çünkü gerçekliği algılayamayız.
- Kelimelerin yerini başka kelimeler alırsa, zihinsel yapımız bozulur ve bu durum DNA bozulmalarına benzer şekilde genetik hastalıklara yol açabilir.
- 28:02Bilim ve Gerçek Algılama
- Fizik biliminin hakikat anlama gibi bir derdi yoktur, sadece teorilerin deney sonuçlarıyla uyumlu olması yeterlidir.
- Fizikçiler ve kimyagerler, deney sonuçlarıyla uyumlu olmak için yeni matematiksel sabitler eklerler veya varsayımlarını daraltırlar.
- Müslümanlar rasyonel bir şekilde temeli olan bir dinimiz olduğu için kainatı araştırmak için bir derdi vardır.
- 29:44Kavramların Daralması
- Kelimelerin içinde gizemli bir tarafı vardır, örneğin "Allah" kelimesinin vücudun titreşimleri alması gerekiyor.
- "Necm" (yıldız) ve "kevkeb" (gezegen) gibi kelimeler aynı anlama gelebilir, ancak farklı anlamlara sahiptir.
- "Infak" ve "mülk" gibi kelimeler daralmış durumdadır, örneğin "zalim" kelimesi Türk filmlerinde kötü adama verilen isim olarak kullanılmaktadır.
- 31:04Kavramların Değişimi ve Etkileri
- "Infak" kavramı sadece para anlamına gelmez, sevginin infak edilmesi, ilginin fark edilmesi, zamanın fark edilmesi ve mekanın fark edilmesi gibi anlamlara da gelebilir.
- Kavramların zihne girmesi ve toplumun tasavvurlarının değişmesi, eylemlerin de yavaş yavaş değişmesine yol açar.
- Konuşmacı iktisat, ahlak, siyaset, hukuk ve tabiat bilimleri gibi konulara da girmek zorunda kalacağını belirtiyor.