Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı Devleti'nin II. Meşrutiyet ve II. Abdülhamid dönemlerini anlatan tarih eğitimi formatında bir içeriktir. Videoda II. Abdülhamid'in yönetim anlayışı, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile ilişkisi ve bu dönemde yapılan siyasi ve idari değişiklikler ele alınmaktadır.
- Video, meşrutiyet rejiminin II. Mahmud döneminden başlayarak II. Abdülhamid dönemindeki gelişimini kronolojik olarak incelemektedir. İlk bölümde meşrutiyet rejiminin tarihsel gelişimi, meclis yapısı ve II. Abdülhamid'in Yıldız Sarayı'nda kurduğu yönetim sistemi anlatılırken, ikinci bölümde 31 Mart olayından sonra başlayan tensikat hareketi ve 30 Haziran 1909'da çıkarılan kanunla hukuki zemin kazanması ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca II. Abdülhamid'in Babıali'nin yetki ve görevlerini Yıldız Sarayı'na aktardığı yönetim anlayışı, İttihat ve Terakki'nin 1913-1914 yıllarında yaptığı düzenlemeler ve konuyla ilgili soru-cevap bölümleri de bulunmaktadır. Bu içerik, tarih sınavlarına hazırlanan öğrenciler için önemli bilgiler içermektedir.
- 00:10Meşrutiyet Dönemleri
- Meşrutiyet ve anayasa kabulü, II. Mahmud döneminden beri yapılan reformların yarattığı zihniyet değişiminin zirve noktası olmuştur.
- II. Abdülhamid'in anayasanın verdiği yetkiye dayanarak Meclis-i Mebusan'ı süresiz kapatması sonucunda kazanılmış haklar yaklaşık otuz sene askıya alınmıştır.
- Otuz yıllık otoriter rejimin ardından padişah ikinci meşrutiyeti ilan etmek zorunda kalmış, meşrutiyet rejimi ve parlamento daha güçlü bir biçimde geri gelmiş, hatta bir süre sonra padişah iktidarını kaybetmiştir.
- 01:53Birinci Meşrutiyet Dönemi
- 23 Aralık 1876'da yürürlüğe giren Kanuni Esasi'nin öngördüğü parlamento, halkın seçtiği Meclis-i Mebusan ve padişahın seçtiği Meclis-i Ayan'dan oluşan iki kanatlı bir meclisti.
- Meclis-i Mebusan'ın esas görevi kanun yapmak ve yıllık bütçeyi inceleyip kabul etmekti, hükümet meclise değil padişaha karşı sorumluydu.
- Birinci Meşrutiyet dönemi 28 Haziran 1877'de tamamlanan ve 13 Aralık 1877'de başlayan meclis, ikinci döneminde savaşın ve iç-dış sorunların gölgesinde çalışmalarını yürüttü, ancak 13 Şubat 1878'de II. Abdülhamid'in parlamentoyu süresiz tatil etmesiyle sona erdi.
- 03:56İkinci Meşrutiyet Dönemi
- 23 Temmuz 1908'de ikinci meşrutiyet ilan edilerek anayasa yeniden yürürlüğe konuldu ve parlamento açıldı.
- 15 Ağustos 1909'da anayasada yapılan değişikliklerle parlamentonun yapısı ve padişah-hükümet ilişkileri yeniden düzenlendi, padişahın meclisi feshetme yetkisi sınırlandırıldı.
- İkinci Meşrutiyet döneminde etkin bir yasama süreci geçiren Meclis-i Mebusan, anayasa değişikliklerinin yanında pek çok önemli kanun çıkardı ve hükümeti denetleme görevini yerine getirdi.
- 06:06II. Abdülhamid'in Yönetim Anlayışı
- II. Abdülhamid hem iktidarda olduğu dönemlerde hem de sonraki devirlerde devleti Yıldız Sarayı'nda oluşturduğu bir ekiple yönettiği ve Babıali'yi devreden çıkardığı konularında eleştirilmiştir.
- Padişah kanundan ziyade egemen iradeye itaati önemsiyordu ve Yıldız Sarayı'nda kurduğu sistem kuralsız, karmaşık bir yapıydı.
- II. Abdülhamid'in iktidarıyla birlikte saraydaki personel sayısı ve oluşturulan birim ve komisyonlar çoğalmaya başladı, Mabey'in baş kitabetinin katip sayısı 1831'den 1896'ya kadar 3'ten 28'e yükseldi.
- 09:22Hukuki Düzenlemeler
- 1876 Anayasası hükümetin pozisyonunda ciddi bir değişiklik getirmedi, hükümet üyelerini yine padişah atamaktaydı ve hükümet kolektif sorumluluk sahibi değildi.
- İkinci Meşrutiyet'in ilan edilmesinin ardından 1909'da 1876 Anayasası'nın 27. maddesi değiştirilerek sadrazama harbiye nazırı ile şeyhülislam dışındaki hükümet üyelerini seçme yetkisi verildi.
- II. Abdülhamid döneminde adliye nezareti esas gelişimini yaptı, 2 Haziran 1879 tarihli irade ile adliye ve mezahib nezaretinin ile devai yeri merbutesinin ve zaif-i nizamnamesi onaylandı, 4 Ağustos 1879 tarihli mukavelat muharreriliği nizamnamesi ile noterlik kurumu oluşturuldu.
- 12:01İhtilal Sonrası Tenkisat Hareketi
- İhtilalciler, eski rejimin izlerini devlet kadrolarından silmek için bürokraside kadrosal düzenlemeye başladılar.
- 31 Mart olayından ve padişahın tahttan indirilmesinden sonra tenkisat çabaları hızlanıp radikalleşti.
- Tenkisat, hafiye ve eski rejim taraftarlarını sistemden ayıklayıp yerlerine namuslu memurlar yerleştirmek ve yeni bir hükümet yapısı oluşturmak amacıyla yapıldı.
- 12:42Tenkisat Kanunu ve Uygulamaları
- 30 Haziran 1909'da tenkisat için özel bir kanun çıkarılarak uygulamalara hukuki zemin hazırlandı.
- Kanuna uygun olarak her nezaret ve dairede bir meclis-i ayan üyesinin başkanlığında komisyon oluşturuldu.
- Komisyonlar memur dosyalarını inceleyip gerçek ihtiyacı olan memur sayısını belirledi, ihtiyac fazlası memurlar emekliye sevk edildi veya işten çıkarıldı.
- 13:35Saray ve Babıali Düzenlemeleri
- II. Abdülhamid, Babıali'nin yetki ve görevlerini doğrudan kendisi kullandığı veya Yıldız Sarayı'nda oluşturduğu ekiplere aktardığı bir sistemi oturttu.
- Yıldız Sarayı'nda kurduğu bu sistem sayesinde Babıali'nin merkezi hükümet önemini kaybetti ve işler büyük ölçüde saraydan idare edildi.
- 1909'da II. Abdülhamid'i tahttan indiren İttihatcılar, bürokraside büyük bir ayıklama operasyonu başlattı ve binlerce memuru işten attı veya emekliye sevk ettiler.
- 14:08Meşrutiyet Dönemindeki Düzenlemeler
- 1913 ve 1914'te yapılan düzenlemelerle sadaret, dahiliye ve hariciye nezaretlerinin teşkilat yapıları esaslı bir ıslaha tabi tutuldu.
- Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri 1876-1918 ders kitabının 2. ünitesinde yer almaktadır.