Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir felsefe dersi formatında fenomenoloji felsefesini anlatan eğitici bir içeriktir. Konuşmacı, felsefenin zor konularından biri olan fenomenolojiyi detaylı bir şekilde açıklamaktadır.
- Video, fenomenolojinin ne olduğunu, temel prensiplerini ve bilinç kavramını ele alıyor. İlk bölümde fenomenolojinin idealizm ile materyalizm arasında yer aldığı, "verili olmak", "paranteze alma" (epoke) ve "doğal tavrın terk edilmesi" gibi temel kavramlar açıklanıyor. İkinci bölümde ise bilinç edimleri (sevmek, düşünmek, merak etmek gibi) ve bunların bilinç fenomenlerini nasıl oluşturduğu anlatılıyor.
- Videoda ayrıca fenomenolojinin kurucusu Edmund Husserl'in hayatı, Kant'ın felsefesine yönelik eleştirileri ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte fenomenolojinin yeniden gerekli hale geldiği, özellikle sentetik üretim teknolojilerinin "et nedir?" gibi felsefi soruları nasıl gündeme getirdiği örneklerle açıklanıyor.
- Fenomenolojinin Tanımı ve Temel Kavramları
- Fenomenoloji, felsefenin en zor konularından biri olup hem bir felsefe akımı hem de bir felsefe yöntemidir.
- Fenomenoloji, idealizmle materyalizm arasına yerleşmiş, felsefe tarihindeki "fenomen" kavramını tam karşıt anlamıyla kullanan sansasyonel bir felsefe akımıdır.
- Fenomen, öztürkçeye "görünüş" olarak çevrilen, duyularımız yoluyla ulaştığımız görüntülerin kendisidir ve felsefede "verili olan" olarak adlandırılır.
- 01:49Fenomenolojinin Felsefi Yaklaşımı
- Felsefe tarihinde fenomenolojiye kadar, fenomenler (görünüşler) ile hakikat (gerçek) birbirinden ayrılıyordu ve hakikate ulaşmak için görünüşü aşıp o görünüşe neden olan şeyi kavramak gerekiyordu.
- Fenomenolojinin mottolarından biri "şeylerin kendisine geri dönmek" olup, burada "şey" aslında fenomenin kendisini ifade eder.
- Fenomenoloji'ye göre bilginin tek kaynağı görünüşün kendisidir ve artık "şey" ile "o şeyin görüntüsü" ikilisi yerine sadece fenomen kabul edilir.
- 03:51Fenomenolojinin Sansasyonel Yolu
- Fenomenolojide fenomenin dış dünya ile irtibatı kesildiği için fenomenler tamamen bilincin içerisinde kurulur.
- Fenomenoloji, neyin göründüğünden ziyade nasıl oluyor da bize görünebiliyor sorusunu araştırır.
- Bu yaklaşım için sağduyunun kabul ettiği önyargıları terk etmek gerekir, bu durum "doğal tavrın terk edilmesi" olarak adlandırılır.
- 05:24Fenomenolojinin Temel Yöntemleri
- Fenomenolojide "paranteze alma" (epoke) terimi, fenomenin kendisini bulanıklaştıran tüm önyargıları terk etmeyi ifade eder.
- Fenomenolojinin kurucusu Husserl, 1900'lerin başlarında bir dizi kitap yayınlayarak fenomenolojiyi Avrupa'ya duyurmuştur.
- Husserl, matematikçi olarak sayı kavramı üzerine doktora tezi savunmuş ve sayıları araştırmak için fenomenolojik yaklaşıma yönelmiştir.
- 06:54Sayılar ve Bilinç
- Bilincin kendisi her zaman için çoklukla yüz yüzedir ve bu çokluğu benzerlik ve fark üzerinden gruplandırır.
- Sayılar, benzerlik ve fark algısının bilincinin kendisindeki farkındalığıdır.
- Kant'ın felsefesine göre, dış dünyanın duyularımıza sağladığı veri kaotik olduğundan, düzenli algılar elde etmemiz için algının mekan ve zaman formları gereklidir.
- 10:50Husserl'in Kant'a Eleştirileri
- Husserl, Kant'ın "numen" (dış dünyayı ifade eden "kendinde şey") kavramını tamamen iptal ederek dış dünyanın bilgimize kaynak olmak bakımından değeri olmadığını savunmuştur.
- Husserl'e göre araştırılması gereken şey bilinçte açığa çıkan fenomenin kendisidir çünkü fenomen açıkça bilincin içerisinde kurulur.
- Husserl'in Kant'a getirdiği ikinci eleştiri, Kant'ın zihni oldukça pasif bir yapıda kurguladığıdır.
- 11:42Husserl'in Bilinç Teorisi
- Husserl'e göre bilinç tamamen edimseldir ve "bilinç yönelimseldir" ifadesiyle ifade edilir.
- Bilinç iki şeyden oluşur: bilinç edimleri ve bu edimleri eşleyen fenomenler.
- Bilinç edimleri, sevmek, korkmak, heyecanlanmak, hatırlamak, tasarlamak gibi bilincinde olduğumuz nesnelere hakim olma durumlarını içerir.
- 12:34Bilinç ve Fenomenoloji
- Bilinç bir anlam akışı olarak açıklıklara doğru akarak yeni fenomenlerin bize tezahür etmesine neden olur.
- Fenomenoloji, bilince açığa çıkan fenomenlerin özüne yönelir ve bu özleri kavramaya çalışır.
- Fenomenoloji, dış dünyayı paranteze alarak bilincin içindeki fenomenleri araştırmaya odaklanır.
- 14:26Fenomenolojinin Günümüzdeki Önemi
- Teknolojinin gelişmesiyle birlikte fenomenolojinin bilgi kaynağı olarak yeniden gerekli hale geldiği görülüyor.
- Üç boyutlu printerler, nanoteknoloji ve kimyanın gelişmesiyle sentetik üretimin çağında yaşıyoruz.
- Teknoloji, maddi dünyanın kısıtlılıklarını paranteze alarak fenomenolojik tavrın dış dünyayı paranteze alması gerekliliğini uygulamaya getiriyor.
- 16:27Sentetik Üretim ve Felsefi Sorular
- Sentetik etin üretilmesi gibi teknolojik gelişmeler, "et nedir?" gibi felsefi soruları gündeme getiriyor.
- Sentetik etin ne zaman et olarak kabul edilebileceği, tadı, besin değeri veya diğer özellikleriyle ilgili sorular ortaya çıkıyor.
- Sentetik etin piyasa değeri diğer yiyeceklerle aynı olursa, bunu hala et olarak algılayabilir miyiz sorusu felsefi bir içerik kazanıyor.