Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve öğrenci arasında geçen diyaloglarla sunulan felsefe dersi formatındadır. Öğretmen, felsefenin alt disiplinlerinden bilgi felsefesini (epistemoloji) anlatmaktadır.
- Videoda bilginin tanımı ile başlayıp, bilgi felsefesinin temel problemleri ele alınmaktadır. İlk bölümde doğru bilginin varlığı problemi ve bilginin kaynağı konusundaki farklı görüşler (septisizm, dogmatizm, rasyonalizm, empirizm, kritisizm, entiyonizm ve pozitivizm) açıklanırken, ikinci bölümde analitik felsefe, fenomenoloji ve pragmatizm gibi felsefi görüşler incelenmektedir.
- Her bir felsefi görüş için örnekler verilmekte ve felsefe tarihindeki önemli düşünürlerin bu görüşlerle ilgili görüşleri paylaşılmaktadır. Analitik felsefenin metafizikten uzak durulması gerektiği, fenomenolojinin önyargısız kavrayışlarla doğru bilgiye ulaşma yöntemi olduğu ve pragmatizmin bilginin işe yaramasıyla doğru olma ilişkisi olduğu açıklanmaktadır.
- Bilgi Felsefesi ve Bilgi Kavramı
- Felsefenin sekiz alt disiplini vardır ve bugün bilgi felsefesine (epistemoloji) giriş yapılacak.
- Bilgi, öznenin nesneye yönelmesiyle ortaya çıkan durumdur; örneğin bir öznenin nesne hakkında araştırma yapması ve sonuca ulaşması.
- Bilgi felsefesi, bilgiyi ele alıp sorgulayan felsefenin bir alt disiplinidir.
- 01:04Doğru Bilginin Varlığı Problemi
- Bilgi felsefesinin temel problemlerinden biri doğru bilginin varlığıdır; düşünürler doğru bilgi var mı yok mudur konusunda tartışmışlardır.
- Sofiler ve septikler (şüpheciler) akıl ve duyu organlarının bizi yanıltabileceğini savunmuşlardır.
- Septisizm (şüphecilik), kesin doğru bilgiye ulaşamayacağımız görüşü; dogmatizm ise doğru bilginin mümkün olduğunu savunan görüşüdür.
- 04:32Bilginin Kaynağı Problemi
- Doğru bilginin kaynağı konusunda rasyonalizm ve empirizm iki temel görüş vardır.
- Rasyonalizm, doğru bilginin kaynağının akıldır diyen görüşü; Sokrates, Platon, Aristo, Farabi, Descartes ve Hegel bu görüşü savunmuştur.
- Empirizm ise deneyimlerimiz ve tecrübelerimiz bize doğru bilgi verir diyen görüşüdür; John Locke'un "tabula rasa" (boş levha) ifadesiyle anılır.
- 06:32Kritisizm ve Diğer Bilgi Yaklaşımları
- Kritisizm, bilginin kaynağı hem akıl hem deneyimdir diyen eleştirel bir yaklaşım; İmmanuel Kant bu görüşü savunmuştur.
- Sezgicilik (entriyonizm), doğru bilgiyi sezgilerle ediniriz diyen görüşüdür; sezgi aracısız bir şekilde içimize doğan bilgidir.
- Pozitivizm (olguculuk), sadece somut ve gözlenebilen olgusal konuları ele almalı, metafizik ve sezgiyi kabul etmemeliyiz diyen bir yaklaşım olup Aydınlanma düşüncesi ile ortaya çıkmıştır.
- 09:1220. Yüzyıl Felsefi Akımları
- Bilime verilen değerle, bilimin konusuna giren olay ve olgularla felsefe yapılmalı, metafizikten uzak durulmalı ve somut, olgusal konular ele alınmalı.
- Analitik felsefe, Wittgenstein'in savunduğu gibi, dilimizde ifade edilebilen konuların anlamlı, ifade edilemeyen metafiziksel önermelerin ise anlamsız olduğu görüşünü savunur.
- Fenomenoloji, önyargısız kavrayışlarla doğru bilgiye ulaşabileceğimizi ve parantez içine alma yöntemiyle insanların söylediklerini dışarıda bırakarak nesnel olmayı savunur.
- 10:57Pragmatizm
- Pragmatizm (faydacılık), bir bilginin doğru olup olmamasının işe yaramasıyla ilişkili olduğu, bir Amerikan anlayışıdır.
- Pragmatizm, "pratikte işe yarayan bilgi doğru bilgidir" görüşünü savunur.
- William James ve John Dewey gibi Amerikalı bilim insanları bu görüşü bilimsel olarak sunmuşlardır.