Buradasın
Epistemoloji Dersi: Doğru Bilginin İmkanını Kabul Eden Felsefi Görüşler
youtube.com/watch?v=z6P4HfTnorwYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, epistemoloji (bilgi felsefesi) konusunu ele almaktadır.
- Videoda doğru bilginin imkanını kabul eden felsefi görüşler detaylı olarak incelenmektedir. İlk bölümde empirizm (deneycilik) görüşü ve temsilcileri (John Locke, David Hume ve George Berkeley) anlatılmakta, ardından kritisizm (eleştirel felsefe) ve temsilcisi Kant ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise entüyonizm (sezgicilik) görüşü, Gazali'nin "kalp gözü" kavramı ve Bergson'un zaman kavramı açıklanmaktadır.
- Video, bilgi felsefesinde empirizm, rasyonalizm ve sezgicilik arasındaki temel farklılıkları vurgulayarak, Kant'ın bu görüşleri birleştiren kritisizm felsefesini de açıklamaktadır.
- Epistemoloji ve Doğru Bilginin İmkanı
- Videoda epistemoloji (bilgi felsefesi) konusunda doğru bilginin imkanını kabul eden görüşler ele alınacaktır.
- Önce rasyonalistlerden bahsedildikten sonra, doğru bilginin imkanını kabul eden ikinci görüş olan empirizm (deneycilik) ele alınacaktır.
- 00:48Empirizm Görüşü
- Empirizm görüşünün temel noktası, bilginin kaynağının duyular ve algılar olmasıdır.
- Empiristler, insan zihninde doğuştan hiçbir bilginin olamayacağını savunur ve zihni boş bir metal levha olarak tanımlarlar.
- John Locke'un "tabula rasa" (boş levha) görüşü, empirizmin temel prensiplerinden biridir ve bu görüşe göre zihin yaşantılar ve deneyimlerle doldurulur.
- 02:28Empirizmin Önemli Temsilcileri
- Empirizmin en önemli temsilcileri arasında John Locke, David Hume ve George Berkeley bulunur.
- David Hume, bilginin izlenim ve fikirlerle ilişkili olduğunu savunmuş, izlenimleri duyular aracılığıyla alınan algılar, fikirleri ise izlenimlere bağlı olarak oluşturulan düşünceler olarak tanımlamıştır.
- George Berkeley, bilginin kaynağı deney olduğunu ve bir şeyin var olmasının ilk şartının algılanmış olması olduğunu savunmuş, bu görüşe "sensualizm" (duyumculuk) adını vermiştir.
- 06:08Kritisizm Görüşü
- Kritisizm (eleştirel felsefe), Kant tarafından geliştirilmiş ve septikler ile dogmatiklerin görüşlerini birleştirmeye çalışmıştır.
- Kant, rasyonalistlerin akıl anlayışını eleştirmiş ve bilginin sadece deneyle açıklanamayacağını savunmuştur.
- Kritisizmin temel prensibi, bilginin deneyle başlaması ancak deneyden doğmamasıdır; deney bilginin başlangıcı için önemlidir ancak bilgiyi ifade etmek için akıl da gerekli olur.
- 09:54Entüyonizm Görüşü
- Entüyonizm (sezgicilik) görüşü, bilimin mutlak bilgiye ulaşmada yetersiz olduğunu savunur.
- Sezgicilik, mutlak bilginin kaynağı olarak sadece sezgiyi kabul eder ve bilgiyi açıklamanın tek ve en temel yolunun sezgi olduğunu savunur.
- Gazali ve Berkson, sezgicilik görüşünün en önemli temsilcileridir.
- 11:04Gazali'nin Sezgicilik Görüşü
- Gazali, duyu ve akılın yanında kalp gözü (sezgi) gerektiğini savunuyor.
- Gazali'ye göre insanın aklının almadığı ve açıklayamadığı şeyleri kalp gözü yardımıyla anlayıp anlamlandırabilir.
- Gazali'nin sezgicilik görüşü, akıl ve duyunun yanına kalp gözünü (sezgiyi) eklemesiyle oluşuyor.
- 11:56Bergson'un Sezgicilik Görüşü
- Bergson'a göre sadece bilgiyi bir kişinin zekasıyla açıklayamazsınız.
- Bergson, zamanın değişimi sürecinin kişiden kişiye farklılaşabileceğini ve zekanın bu durumu algılamakta yetersiz olduğunu savunuyor.
- Yaşamı anlamak için zekayla değil, sezgiyi kullanmak gerektiğini vurguluyor.
- 12:46Bilgi Felsefesinde Farklı Yaklaşımlar
- Empirizm (deneycilik) boş levha kavramını kullanarak empirizm ve deneycilik arasında bir uzlaşı oluşturmaya çalışmış.
- Kant, rasyonalistleri eleştirmiş ve akılın önden doğmadığını savunmuş.
- Sezgiciler, akıl ve duyguların yanında sezgilerin de gerçek bilgiye ulaşma sürecinde etkin olduğunu savunmuşlar.