Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından öğretmen adaylarına yönelik sunulan eğitim program geliştirme dersidir. Eğitmen, program geliştirme modelleri ve yaklaşımları hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, program geliştirme sürecinin temel modellerini (Taba, Tyler ve Taat Tyler) ve yaklaşımlarını (toplumsal sorunlar, yeniden kurmacılık, sorun merkezli, yaşantı merkezli, öğrenen merkezli, disiplin tasarımı, konu merkezli) karşılaştırmalı olarak anlatmaktadır. Program geliştirme sürecinin altı aşaması (planlama, tasarlama, deneme, değerlendirme, düzeltme, yaygınlaştırma) ve bu sürecin özellikleri detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca program geliştirme modellerinin ve yaklaşımlarının özellikleri, avantajları, dezavantajları ve sınavlarda çıkabilecek soru tipleri örneklerle açıklanmaktadır. Öğretmen adaylarının ÖSYM sınavlarına hazırlık için gerekli bilgiler sunulmakta ve sınav stratejileri paylaşılmaktadır.
- 00:01Program Tasarım Yaklaşımları ve Modeller
- Dün program tasarım yaklaşımları (konu merkezli, öğrenen merkezli ve sorun merkezli tasarımlar) konusunu ele aldık.
- Bugün program geliştirme modelleri ve program geliştirme sürecinin aşamaları konularını ele alacağız.
- Ünite sonunda genel sorular çözerek bilgileri kazandırmaya çalışacağız.
- 00:46Program Geliştirme Modelleri
- Program geliştirme modelleri arasında taban modeli, tyler modeli ve tab-tyler modeli bulunur.
- Türkiye'de kullanılan model, Amerika modellerinden türemiş bir modeldir.
- Modeller, program geliştirme sürecinde hangi işlemlerin hangi sırayla yapılacağını gösterir.
- 01:35Modellerin Önemi
- Modeller program geliştirirken takip edilecek işlemleri ve sıralarını gösterir.
- Modeller program geliştirme sürecinde görev alacak çalışanlarda ortak bir anlayış oluşturmayı sağlar.
- Bir model belirlenerek çalışanlarda program geliştirme sürecinde ne yapılacağını anlayış oluşturur.
- 03:21Taban Modeli
- Taban modeli tümevarım yaklaşımını temel alır ve program ögeleri arasındaki ilişkiye vurgu yapar.
- Taban modeline göre program geliştirme süreci: 1) ihtiyaçların belirlenmesi, 2) uygun amaçların oluşturulması, 3) içerik seçip düzenlenmesi, 4) öğrenme yaşantıları (eğitim durumları) seçilip düzenlenmesi, 5) değerlendirme ögesinin oluşturulması ve 6) program ögelerinin sırası ve ilişkilerinin kontrol edilmesi aşamalarından oluşur.
- Taban modelinde programın ögeleri ayrı ayrı düzenlenip en son aşamada sırası ve ilişkileri bütün olarak incelenir, bu nedenle tümevarım yaklaşımı olarak adlandırılır.
- 08:11Tyler Modeli Tanıtımı
- Tyler modeli, program geliştirme çalışmaları daha kapsamlı şekilde ele aldığı için rasyonel model olarak adlandırılır.
- Tyler modelinde program geliştirme süreci üç kaynak üzerinden başlar: birey, toplum ve konu alanı.
- Tyler, birey, toplum ve konu alanının ihtiyaçlarını detaylı şekilde belirleyerek daha kapsamlı bir program geliştirme yaklaşımı sunmuştur.
- 09:28Tyler Modelinin Aşamaları
- Tyler, ihtiyaç belirlemeden sonra önce olası hedefler (aday hedefler) oluşturur, ardından bu hedefleri eğitim felsefesi ve öğrenme psikolojisi süzgeçlerinden geçirir.
- Süzgeçlerden geçirilen hedefler kesinleşmiş amaçlar olarak belirlenir.
- Tyler modelinde içerik ögesi için ayrı bir işlem yapılmaz, amaçlar doğrultusunda yaşantılarda ortaya çıkartılır.
- 12:29Tyler Modelinin Öğretmen Anlatımı
- Tyler, Ankara'da organize sanayi bölgesinde çalışan bir kaynak ustası olarak anlatılır.
- Tyler'ın kötü huyu olarak zamparalık ve yoldan geçenleri süzmek belirtilir.
- Tyler modelinde kaynaklarla başlamak, aslında ihtiyaç belirleme işlemi anlamına gelir.
- 14:51Taat Tyler Modeli
- Taat Tyler modeli, Tyler ve Taba'nın modelinin birleşmesiyle oluşur ve bir geri dönüt mekanizması içerir.
- Taat Tyler modelinde ilk adım "başla" olarak belirtilir.
- Taat Tyler modelinde ihtiyaç belirlendikten sonra genel amaçlar belirlenir, ardından amaçlar, içerik, öğrenme yaşantıları ve değerlendirme aşamaları izlenir.
- 16:39Taba Modeli ve Değerlendirme
- Taba modelinde değerlendirme sonrası "sonuç yeterli mi?" sorusu sorulur, program başarılı mı olduğu değerlendirilir.
- Eğer sonuç yetersizse, amaçlardan itibaren yeniden gözden geçirilir ve hatanın nereden geldiği bulunmaya çalışılır.
- Eğer sonuç yeterliyse, ayrıntılı işlemler yapılarak programın detayı oluşturulur ve son şekli verilir.
- 17:30Taba Modelinin Adımları
- Taba modelinde ihtiyaç belirlenir, genel amaçlar oluşturulur, amaçlar belirlenir, içerik seçilir ve düzenlenir.
- Öğrenme yaşantıları (eğitim durumları) belirlenir ve düzenlenir, değerlendirme yapılır.
- Dersin genel hedefleri ve ünite kazanımları oluşturulur, değerlendirme sonrası sonuç yetersizse amaçlardan itibaren kontrol edilir.
- 18:49Program Geliştirme Modelleri Karşılaştırması
- Tyler modelinde kaynaklar incelenir, olası hedefler oluşturulur, süzgeçlerden geçirilir ve kesinleştirilir.
- Tyler modelinde hedefler belirlendikten sonra öğrenme yaşantıları seçilir, düzenlenir ve yönlendirilir, en son değerlendirme yapılır.
- Taayyr modeli Taba ve Tyler modellerinin birleşmesiyle oluşmuştur ve Taba modelindeki işlemler büyük oranda takip edilir.
- 20:31Program Geliştirme Süreci
- Program geliştirme sürecinde sırasıyla planlama, tasarlama, deneme, değerlendirme, düzeltme ve yaygınlaştırma aşamaları izlenir.
- Planlama aşamasında çalışma komisyonu oluşturulur, çalışma planı hazırlanır ve ihtiyaçlar belirlenir.
- Tasarlama aşamasında programın ögeleri sırasıyla oluşturulur: hedef, içerik, belirte tablosu, eğitim durumları ve değerlendirme.
- 23:42Program Geliştirme Sürecindeki Soru Tiplemeleri
- Program geliştirme sürecinde aşamalar sorulabilir veya karışık verilip doğru sıraya sokulması istenebilir.
- Program geliştirme sürecinde ilk olarak planlama aşaması yapılır, ancak program tasarlanırken ilk olarak hedef oluşturulur.
- Program geliştirme sürecindeki alt işlemler de soru tiplemesi olarak karşımıza çıkabilir.
- 25:10Program Geliştirme Sürecinin Sıralaması
- Program geliştirme sürecinde ilk olarak çalışma komisyonu belirlenir, sonra ihtiyaç belirlenir.
- Program geliştirme süreci akademik olarak kabul edilen bir sıralamaya dayanır ve bu sıralamaya sadık kalmak gerekir.
- Tasarlaama aşamasında belirti tablosu, içerikten sonraki adımdır.
- 26:24Program Geliştirme Sürecinin Özellikleri
- Program geliştirme süreci sürekli devam eder, her sene uygulandıktan sonra eksikleri giderilerek geliştirilir.
- Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı sıkça öğretim programını değiştirir, bu da sürekli sıfırdan program geliştirme sürecine başlamak anlamına gelir.
- Program geliştirme süreci süreklidir, ekip çalışmasıdır, denencel ve operasyoneldir, araştırma-geliştirme çalışmasıdır ve bilimsel bir çalışmadır.
- 29:19Program Tasarım Yaklaşımları ve Soru Çözümü
- Program tasarım yaklaşımlarında "ne öğretilmeli" sorusu içerik ögesine karşılık gelir ve disiplin tasarımı bu ögeyi daha fazla önemser.
- Konu tasarımı, konuları bağımsız dersler olarak düzenlerken (örneğin Avrupa tarihi, divan edebiyatı), disiplin tasarımı bilim dallarını ders olarak düzenler (örneğin fizik, kimya, biyoloji).
- Konu tasarımı ve disiplin tasarımı arasındaki farklar arasında, konu tasarımıda bilgi elde etme önemlidirken disiplin tasarımıda kavramsallaştırma önemlidir, konu tasarımıda bilginin ayrıntılarına önem verilirken disiplin tasarımıda bilginin kullanımına önem verilir.
- 33:07Disiplin ve Konu Tasarımının Karşılaştırılması
- Disiplin tasarımında her ders kendine has yöntemle öğrenilir ve öğrenci o dersin uzmanı gibi çalışır, kavramsallaştırma önemlidir.
- Konu tasarımında ezbere bilgi edinilirken, disiplin tasarımında bilginin kullanımı önemlidir çünkü çocuk bir uzman gibi çalışır.
- Disiplin tasarımında kavramsal yapılar ve süreçler bütünlük gösterirken, konu tasarımında parçalanma ve kopukluk vardır.
- 34:48Program Tasarım Türleri
- İlköğretimde hayat bilgisi dersi, ortaokulda sosyal bilgiler ve fen teknoloji dersleri, lisede ise tarih, coğrafya, sosyoloji, fizik, kimya ve biyoloji dersleri incelenir.
- Farklı dersleri ve konuları bütünleştirerek yeni bir ders veya daha geniş bir alan oluşturmak, geniş alan tasarımı olarak adlandırılır.
- Süreç tasarımı yaklaşımında, tüm konular için eleştirel düşünme ortak yaklaşımının ön plana çıkarılmasının nedeni, öğrenciler için en iyi öğrenme yolunun belirlenmesidir.
- 37:27Program Tasarım Kuramları
- Davranışçı kurama tepki olarak ortaya çıkan hümanistik tasarım, insan davranışlarının basit bir etki-tepki ilişkisinden çok daha karmaşık süreçlere sahip olduğunu savunur.
- Yaşantı merkezli tasarım, programın öğrencinin özelliklerine göre süreçte hazırlanmasını ve uygulanmasını savunur.
- Romantik tasarım, mevcut okul sistemine tepki olarak, herkesin kendi doğasına uygun ve özgür bir eğitim almasını savunur.
- 41:33Program Tasarım Yaklaşımları
- Öğrencilerin toplumsal sorunlara karşı genelleme becerisi kazandırmayı amaçlayan öğretmenler, sorun merkezli tasarım yaklaşımını kullanır.
- Yaşam şartları tasarımında, öğretmenler toplumda yaygın olarak karşılaşılan problemlerin çözümünü öğretir ve öğrencilere problem çözme becerisi kazandırır.
- Sorun merkezli tasarım, toplumsal sorunları merkeze alarak öğrencilerin bu sorunlara çözüm üretmeyi öğretir.
- 43:24Tasarım Yaklaşımları ve Örnekler
- Program geliştirme komisyonu, okullarda derslerin ayrı ayrı öğretilmesine çözüm olarak hazırladığı programda merkeze toplumsal sorunları alarak öğrencilerin şiddet ve trafik terörü gibi konulara eğilmesini sağlamaya çalışmıştır.
- Bu durum çekirdek tasarım yaklaşımını gösterir, çünkü programın merkezinde toplumsal bir sorun yerleştirilir.
- Öğrenciler seçmeli derslerden istediklerini seçerler ve bu derslerde merkezdeki soruna çözümler üretmeye çalışırlar.
- 45:04Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık
- Bu tasarımcılar toplumun sosyal, politik, ekonomik gelişmeleri ile program tasarımı arasındaki ilişkiyi incelemektedir.
- Program tasarımı ile eğitimcilerin toplumun iyileşmesine katkıda bulunabileceklerine inanırlar.
- Bu yaklaşımda zamanın sürekli olarak toplumu değiştirmeye zorladığı fikri ön plandadır ve bu değişimin okul ile gerçekleşebileceğini ileri sürerler.
- 46:24Program Geliştirme Modelleri
- Taban modelinin aşamaları: ihtiyaçları belirle, amaçları hazırla, içeriği seç, içeriği düzenle, öğrenme yaşantılarını seç, öğrenme yaşantılarını düzenle, değerlendirme yap ve ögelerin ilişkisini kontrol et.
- Tyler modelinde kaynaklar (birey, toplum, konu alanı) üzerinden ihtiyaçlar belirlenir, aday hedefler oluşturulur, öğrenme yaşantıları seçilir ve düzenlenir, en son değerlendirme yapılır.
- Tyler modelinde içerikle ilgili bir işlem yapılmaz, bu nedenle bu model kapsamında içerikle ilgili işlem yapmamak eksik bir işlem olarak değerlendirilmez.
- 49:52Program Geliştirme Süreci
- Program geliştirme sürecinde hedef içerik, eğitim durumları ve değerlendirme sırasıyla oluşturulmuş modele göre değerlendirilmelidir.
- Tyler modeli Amerika modellerinden biridir ve Türkiye'de daha çok bu modeller baz alınmaktadır.
- Program geliştirme aşamaları planlama, tasarlama, deneme, değerlendirme, düzeltme ve yaygınlaştırma şeklinde sıralanır.
- 51:13Program Geliştirme Sürecindeki Hatalar
- Program geliştirme sürecinde bireyin, toplum ve konu alanının özellikleri dikkate alınarak ihtiyaçlar belirlenir ve çalışmalar yürütecek komisyonlar oluşturulur.
- Soruda verilen süreçte ihtiyaçlar belirlenmesi ve komisyon oluşturulması, kazanımlar belirlenmesi ve belirti tablosu hazırlanması, içerik düzenlemesi ve öğrenme etkinlikleri belirlenmesi aşamalarının yerleri değiştirilmelidir.
- Doğru sıralamada ihtiyaçlar belirlenmesi komisyon oluşturulmadan sonra, içerik düzenlemesi belirti tablosu hazırlanmadan önce gelmelidir.
- 52:44Dersin Kapanışı
- Öğretmenlerden kulaklarınıza sağlık diliyerek teşekkür edildi.
- Yarın deneme sınavı yapılacak ve farklı bir yayınevinin soruları incelenecektir.
- Yarınki deneme çözümünün kaydı veya internette paylaşımı olmayacaktır.