Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, diyalektik kavramının tanımı ve tarihsel gelişimini anlatan eğitici bir içeriktir.
- Video, diyalektik kavramının Yunanca "tartışma sanatı" anlamına gelen kökenini açıklayarak başlar ve zaman içinde farklı filozoflarda nasıl geliştiğini anlatır. Herakleitos'tan başlayarak, Platon, Sokrates, Aristoteles, Elealı Zenon, Hegel ve Marx'ın diyalektik anlayışlarını kronolojik olarak ele alır. Özellikle Hegel'in diyalektiği evrenin hareketine yöneltmesi ve Marx'ın diyalektik materyalizm anlayışı üzerinde durulur. Video, diyalektik kavramının "dış dünyada ve insan düşüncesindeki hareketin genel yasalarını inceleyen bilim" olarak tanımlanmasıyla sonlanır.
- 00:09Diyalektik Kavramının Tanımı
- Diyalektik, Yunanca tartışma sanatı anlamına gelen bir terim olup, akıl yürütme yoluyla araştırma ve doğrulara ulaşma yöntemidir.
- Diyalektik, karşıtlıkları kullanarak gerçekleştirilen akıl yürütme biçimidir ve değişimin ve hareketin sürekliliği düşüncesi bu aşamada diyalektik olarak ifade edilmiştir.
- Bir fikirden ya da ilkeden içerdiği olumlu ve olumsuz bütün düşünceleri çıkarma yöntemine diyalektik denilmektedir.
- 01:04Diyalektik Kavramının Farklı Anlamları
- Diyalektik, değişik dönemlerde ve filozoflarda farklı anlamlara sahiptir; genel tanımı Hegel ve Marx'ın diyalektik anlayışını kapsamaz.
- Diyalektik, bir tez ya da görüşü, onun mantıksal sonuçlarını incelemek yoluyla çürütme yöntemi olarak da tanımlanabilir.
- Ayrıca, cinsleri türlerine ayırarak mantıksal bir biçimde analiz etme yöntemi veya tikel örneklerden hareket edip en genel fikirlere götüren akıl yürütme süreci olarak da ifade edilebilir.
- 02:24Diyalektik Kavramının Tarihsel Gelişimi
- Diyalektik düşünce Herakleitos'a dayanır ancak o diyalektik terimini kullanmaz.
- Elealı Zenon, daha sonra Aristoteles de "diyalektik" terimini tartışma sanatı anlamında kullanmıştır.
- Günümüze gelebilen eski yazılı metinlerde ilk kez Platon'da diyalektik terimi görülür; gençliğinde Sokrates'in verdiği tartışarak eğitme anlamında, yaşlılık döneminde ise Herakleitos'un görüşlerinden etkilenerek farklı bir diyalektik anlayışı ortaya koymuştur.
- 03:10Hegel ve Marx'ın Diyalektik Anlayışı
- Diyalektik düşüncenin gerçek anlamda kurucusu olan Hegel, Platon ve Herakleitos'un diyalektik anlayışını geliştirerek idealist felsefesinin temelini atar.
- Hegel, evreni maddeleşmiş bir fikir olarak görür ve düşünce ile varlığın özdeş olduğunu savunur; diyalektik, bütün düşüncenin ve varlığın gelişim sürecidir.
- Marx, Hegel'in yolundan giderek diyalektiği maddeci bir temelde değerlendirir ve maddenin hareketinin diyalektik iç çelişkilerinin ürünü olduğunu ileri sürer.
- 04:49Diyalektik Kavramının Modern Anlamı
- Marx ve Engels ile diyalektik artık tamamen bugünkü anlamına kavuşur ve Engels'in verdiği tarifle "dış dünyada ve insan düşüncesindeki hareketin genel yasalarını inceleyen bilim" olarak tanımlanır.
- Diyalektik, düşüncenin ve gerçekliğin bir tezle antitezden söz konusu iki karşıtın bir sentezine varmak suretiyle gelişmesini gösteren varlık ve düşünce yasası olarak ortaya çıkar.