Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Türk edebiyatı dersinin üçüncü bölümüdür. Eğitimci, öğrencilere Divan edebiyatı nazım şekillerini detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, Divan edebiyatı'ndaki çeşitli nazım şekillerini ele almaktadır. İlk bölümde gazel ve kaside türleri incelenmekte, ikinci bölümde ise mesnevi, müstezat ve kıta türleri açıklanmaktadır. Her nazım şeklinin özellikleri, beyit sayıları ve kullanım alanları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca kasidenin altı farklı türü (tevhid, münacat, nat, methiye, hicviye, mersi) ve Ebced hesabı kavramı ile tarih düşürme yöntemi de örneklerle gösterilmektedir. Eğitimci, öğrencilerin sorularına yanıt vererek konuları pekiştirmektedir.
- 00:04Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri
- Divan edebiyatı, halk edebiyatı ve batı Türk edebiyatı geniş bir edebiyat haliyle nazım şekilleri açısından çok çeşitlidir.
- Divan edebiyatı nazım şekilleri beyitlerle kurulan ve beyit ikilik şeklinde olup, gazel, kaside, mesnevi, müstezat ve kıta olmak üzere beş ana gruba ayrılır.
- 01:12Gazel
- Gazel, aşk, kadın, şarap, dünya zevkleri ve meyhane hayatı gibi konuların işlendiği nazım şeklidir ve en az beş en fazla onbeş beyitten oluşur.
- Gazel kafiyeli olup, ilk beytine matla, son beyitine mata, en güzel beytine beytü'l-gazel (şah beyit) adı verilir ve şairin mahlası son beyitte geçer.
- Beş beyitten az olan gazellere natamam gazel adı verilir ve gazelleri ile ünlü sanatçılar arasında Baki, Fuzuli, Muhibbi (Kanuni Sultan Süleyman'ın mahlası), Nabi ve Nedim bulunmaktadır.
- 04:24Kaside
- Kaside, din ve devlet büyüklerini övmek amaçlı yazılan şiirlerdir ve otuzbirvirgüldoksandokuz beyitten oluşur.
- Kasideler gazelle aynı kafiyeli iç özelliklere sahiptir ve şairin mahlasının geçtiği beyt taç beyit adını alır.
- Kasideler altı bölümden oluşur: nesip (teşvik), girizgah, methiye, fahriye, tegazzül ve dua.
- 09:30Kaside Türleri
- Kaside altı farklı türden oluşur: tevhid (Allah'ın varlığını ve birliğini anlatan), münacat (Allah'a yalvarmak amacıyla yazılan), nat (peygamberi övmek amacıyla yazılan), methiye (övgü amaçlı yazılan), hicviye (eleştiri amaçlı yazılan) ve mersi (ölülerin ardından yazılan).
- Arapça rakamları (vahid, isneyn, selase, erba, hamse, sitta, seda, semai, tisa, asra) en azından ona kadar bilmek divan edebiyatında fayda sağlar.
- 11:57Mesnevi Türü
- Mesnevi, din, kahramanlık, savaş gibi konularda yazılan şiirlerdir ve nasihat verme amaçlı da yazılabilir.
- Mesnevi'de aruzun kısa kalıpları kullanılır, her beyit kendi arasında kafiyedir ve beyit sayısı sınırsızdır.
- Mesnevi, olay anlatması yönünden günümüzdeki roman ve hikayenin karşılığı sayılmıştır ve Divan edebiyatı döneminde halkın roman ve hikaye ihtiyacını karşılamıştır.
- 14:06Hamse ve Mesnevi
- Beş mesnevi yazan şaire "hamse sahibi şair" denir ve Türk edebiyatındaki ilk hamse sahibi şair Çağatay edebiyatındaki Ali Şir Nevai'dir.
- Osmanlı topraklarındaki ilk hamse sahibi şair Hamdullah Hamidir.
- Divan edebiyatında şiirlerin toplandığı defterlerine "divan" adı verilir ancak mesneviler divan'da yer almaz, ayrı eserlerdir.
- 15:51Türk Edebiyatındaki Önemli Mesneviler
- Türk edebiyatındaki ilk mesnevi Yusuf Has Hacib'in "Kutadgu Bilig" adlı eseridir.
- Türk edebiyatının en önemli mesnevilerinden biri Mevlana'nın Mesnevisi, Şeyh Galip'in "Hüsnü Aşk" ve Nabi'nin "Hayriyesi"dir.
- 16:42Müstezat Türü
- Müstezat, gazelden türemiş bir nazım şeklidir ve bir uzun, bir kısa dizeden oluşur.
- Kısa dizelere "ziyade" adı verilir ve bu mısralar şiirden çıkarıldığında anlamda herhangi bir değişiklik olmaz.
- Müstezatı serbest müstezat haline getiren isim Servet-i Fünun döneminde (Edebiyatı Cedide) Tevfik Fikret'tir.
- 19:02Kıta Türü
- Kıta genellikle iki beyitten oluşur ancak altı beyte kadar da yazılır.
- İki beyitten fazla olan kıtalara "kıta-i kebire" (büyük kıta) denir.
- Kıta genellikle tarih düşürmede kullanılır ve Ebced hesabı ile tarih düşürülür.
- Türk edebiyatında en fazla tarih düşürmeyi kullanan kişi tarihçi Müverrih Sururi'dir.