Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, bilişsel gelişim kuramları detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Video, üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Bruner'in bilişsel gelişim kuramı ve üç dönem (eylemsel, imgesel ve sembolik) açıklanmaktadır. İkinci bölümde Vygotsky'nin sosyokültürel kuramı, yakınsal gelişim bölgesi ve yapı iskelesi kavramları ele alınmaktadır. Son bölümde ise Piaget ve Vygotsky'nin bilişsel gelişim kuramları karşılaştırılmaktadır.
- Videoda her kuram için günlük hayattan örnekler verilmekte, sınavlarda çıkabilecek soru tipleri açıklanmakta ve bir sonraki derste ahlak gelişimi konusunun işleneceği belirtilmektedir.
- 00:07Bruner'in Bilişsel Gelişim Kuramı
- Önceki derste Piaget'in bilişsel gelişim kuramı tamamlanmış, bu derste Bruner ve Vikoski'nin bilişsel gelişim kuramları incelenecek.
- Bruner'e göre bilişsel gelişim, tepkilerin uyarıcılardan bağımsız hale gelmesidir.
- İlkel öğrenmeler (basit öğrenmeler) çoğunlukla koşullanma tipi öğrenmelerdir ve organizmanın tepkisi uyarıcıya bağlıdır.
- 02:31Bruner'in Bilişsel Gelişim Dönemleri
- Bruner bilişsel gelişimi üç dönemde inceler: eylemsel dönem (0-3 yaş), imgesel dönem (4-6 yaş) ve sembolik dönem (7 yaş ve sonrası).
- Eylemsel dönemde öğrenmeler objelerle doğrudan etkileşime girerek, yaparak ve yaşayarak gerçekleşir.
- İmgesel dönemde öğrenmeler çoğunlukla görsel yolla sağlanır ve çocuk daha önce gördüğü bir şeyi şu anda görmese bile resmedebilme yeteneği kazanır.
- 09:36Sembolik Dönem ve Piaget ile Karşılaştırma
- Sembolik dönemde çocuk sembolleri anlar ve kullanır hale gelir; alfabe, sayılar, müzik notaları ve haritalar gibi sembolleri kullanabilir.
- Eylemsel dönem Piaget'in duyu-motor dönemine, imgesel dönem işlem öncesi döneme, sembolik dönem ise somut işlemler ve soyut işlemler dönemlerine benzetilebilir.
- İnsanlar bir üst döneme geçtiklerinde alt dönem kazanımlarını beraberinde tutarlar, ancak zihinsel gelişimin en üst noktası sembolik döneme ulaşmaktır.
- 12:41Bruner'in Eğitsel Görüşü
- Bruner'e göre eğitim sürecinde öğretici öğrenme sürecini adım adım planlamalı ve yol gösterici olmalıdır.
- Çocuk tek başına bırakılmamalı, öğretici kişi öğrenme sürecini yönlendirmelidir.
- 13:53Vygotsky'nin Sosyokültürel Kuramı
- Vygotsky'nin sosyokültürel kuramı bilişsel gelişimde önemli bir kuram olup, bu yıl sınavda soru gelme olasılığı yüksektir.
- Vygotsky bilişsel gelişimin sosyal yanını ön planda tutmuştur ve görüşleri Piaget ile ciddi anlamda çatışır.
- Vygotsky ve Piaget aynı dönemde yaşamış kuramcılardır, ancak Vygotsky çok erken yaşta vefat ettiği için düşüncelerini fazla geliştirme imkanı bulamamıştır.
- 15:52Vygotsky'nin Piaget'e Meydan Okuması
- Vygotsky'ye göre bir çocuğun yapabilecekleri içinde bulunduğu dönem ile sınırlı değildir, bunun biraz fazlasıdır.
- Piaget'e göre bilişsel gelişimin temelinde olgunlaşma vardı ve bu öğrenme yaşantılarından bağımsız, genetik mirasa göre ilerleyen bir süreçti.
- Vygotsky, uygun sosyal etkiyi sağlarsanız çocuk içinde bulunduğu dönemin bir tık ötesine de geçebilir diye Piaget'e karşı çıkmıştır.
- 17:58Yakınsal Gelişim Bölgesi Kavramı
- Vygotsky, psikoloji tarihine en önemli katkısı olan yakınsal gelişim bölgesi (proximal develo) kavramını ortaya atmıştır.
- Yakınsal gelişim bölgesi, bir çocuğun tek başına ulaşabileceği bilişsel düzey ile bir yetişkin rehberliğindeyken ulaşabileceği bilişsel düzey arasındaki farktır.
- Yetişkin rehberliği, yaşça çocuktan büyük bir kişi (öğretmen, anne, baba, abi, abla) olabileceği gibi aynı yaşta ama daha becerikli bir akran da olabilir.
- 22:29Yapı İskelesi Kavramı
- Yapı iskelesi, bir şeyin öğretiminde başlangıçta yoğun bir destek sunulup, zamanla destek azaltılıp, süreç sonunda destek tamamen çekilmesi sürecidir.
- Yapı iskelesi, çocuğa sunulan desteğin adıdır; örneğin bir baba kızına iki tekerlekli bisiklet sürmeyi öğretirken başlangıçta bisikleti arkadan tutması, sonra bırakması ve sonunda tamamen çekmesidir.
- Gündelik hayatta cep telefonlarında yeni indirilen uygulamaların başlangıçta sunduğu öğretici yazılımlar da yapı iskelesi örneğidir.
- 26:23Yakınsal Gelişim Bölgesi ve Yapı İskelesi Arasındaki Fark
- Vygotsky ile ilgili sorularda seçeneklerde yakınsal gelişim bölgesi ve yapı iskelesi varsa, cevabı belirleyecek olan soru köküdür.
- Yapı iskelesi, çocuğa sunulan desteğin adıdır; örneğin bir baba kardeşine ayakkabı bağlamayı öğretirken sunduğu yardım yapı iskelesidir.
- Yakınsal gelişim bölgesi ise, o destek sayesinde çocukta gelişen şeyin adıdır; örneğin kardeşin artık tek başına ayakkabıyı bağlayabilmesi yakınsal gelişim bölgesidir.
- 30:05Piaget ve Vygotsky'nin Karşılaştırılması
- Piaget sosyal etkinin rolünü küçük tutarken, Vygotsky sosyal etkinin rolünün çok büyük olduğunu söylemiştir.
- Piaget'e göre biliş dili yönetirken, Vygotsky'ye göre dil bilişi yönetir (özel konuşma) ve dilin kültürel bir araç olduğu için rolü çok büyüktür.
- Piaget bilişsel yapılandırmacıdır ve öğretmeni rehber olarak görürken, Vygotsky de sosyal yapılandırmacıdır ve öğretmeni rehber konumundadır.
- 32:38Eğitimsel Uygulamalar ve Vygotsky'nin Önerileri
- Piaget eğitsel uygulamalarda çocuğun olgunlaşma ile halihazırda ulaştığı noktanın belirginleşmesini sağlarken, Vygotsky çocuğa eğitim verilerek onun bir tık daha öteye geçmesi sağlanır.
- Vygotsky, çocuklara uzun süreli bireysel etkinlik yaptırmak yerine işbirlikli öğrenme sağlayıp, bu grupların heterojen olması gerektiğini savunmuştur.
- İşbirlikli etkinlikler çocuğun yakınsak bölgesinin harekete geçmesini sağlar ve her biri bireysel olarak daha ileri seviyeye gelme imkanı bulur.
- 34:28Bilişsel Gelişimin Kaynağı ve Dersin Sonu
- Vygotsky'ye göre bilişsel gelişimin asıl kaynağı bireysel değil, sosyal süreçlerdir ve dilin rolünü çok önemser.
- Piaget'e göre dil bilişi yönetirken, Vygotsky'ye göre dil bilişi yönlendirir ve bu nedenle Vygotsky'nin kuramında dilin çok önemli bir yere sahiptir.
- Bir sonraki derste ahlak gelişimine başlanacak, önce psikanalitik kuramlarda, sonra öğrenme kuramlarında ve son olarak bilişsel kuramlarda ahlaka bakılacaktır.