Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir akademisyen tarafından sunulan, bilgi kuramı ve iki kültür kavramı üzerine kapsamlı bir akademik sunumdur.
- Sunum, 1959 yılında ortaya atılan iki kültür kavramının tarihsel kökenlerini, bilim kültürü ve beşeri disiplinler arasındaki epistemolojik kopuşu ele almaktadır. Video, 1543-1687 yılları arasındaki bilimsel devrimden başlayarak, bilgi kuramının gelişimini, pozitivizm ve evrimsel bilgi kuramı gibi felsefi akımları ve bu süreçte yaşanan kültürel bölünmeyi kronolojik olarak incelemektedir.
- Sunumda ayrıca, bilginin tespit edilmesi için gerekli bakış açıları, yabancı kültürlerle tanışmanın önemi ve bilgi fakültesinin yeniden yapılandırılmasının gerekliliği vurgulanmaktadır. Konuşmacı, edebiyat, felsefe ve sosyal bilimler alanlarının sınırlarının yeniden çizildiği bir dönem olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtmektedir.
- 00:18İki Kültür Kavramının Kökeni
- 1959 yılında ortaya atılan "iki kültür" kavramı, doğa bilimcileri ile edebi entelektüeller arasındaki epistemolojik kopuşu ve birbirlerine karşı duydukları şüpheyi ifade etmekteydi.
- Bu kavram, beşeri disiplinlerin bilim kültürü olarak kabul edilmesi ve felsefe-edebiyat başta olmak üzere diğer beşeri disiplinlerin bilim olmama konumunda konulmasıyla ortaya çıkmıştır.
- 19. yüzyıla kadar edebiyat ve felsefe tek kültür olarak kabul edilirken, 20. yüzyılda bu kavramsallaştırma gerçekleşmiştir.
- 01:23Bilim Kültürü ve Beşeri Disiplinler Arasındaki Farklar
- 1950'li yıllarda İngiltere'de bilim insanlarının geleneksel kültürle kurdukları bağlar, saygıyı içerirken epistemolojik ve kültürel bir dışarıda bırakma tavrını da taşımaktadır.
- Bilim insanlarının kültürü yoğun, canlı ve sürekli hareket halinde olup, edebiyatçıların tartışmalarından daha katı ve yüksek kavramsal düzeyde cereyan eden tartışmalara sahiptir.
- Bilim insanlarının kültürü müzik dışında pek sanat içermediği gibi çok az kitap içermektedir; romanlar, tarih, şiir ve tiyatro kitapları bu kültürün asli unsuru değildir.
- 03:06Bilim Kültürü ve Beşeri Disiplinler Arasındaki Ayrışma
- Toplumsal hayat, kuramsal ve uygulamalı bilimler yelpazesinin en ucunda yer alan bir bilim insanı için bile özsel bir ilgi konusuyken, esas ayrışma felsefe ve edebiyat merkezli geleneksel kültürün bu konuyla alakalı olduğunun düşünülmemesinde yatmaktadır.
- 19. yüzyıl itibariyle bilimsel kültür sadece düşünsel anlamda değil, antropolojik anlamda da gerçekten bir kültürdür ve bilim insanlarının paylaştıkları ortaklıklar, din, siyaset veya sınıf kaynaklı zihinsel modelleri çapraz keser.
- Bilim kültürü, ikinci kültürün (beşeri disiplinler ve sosyal bilimler) gerçeklik hakkında bir şey söylemediğini veya söyleyemediğini ve epistemolojik olarak bilgi dışı olduğu varsayımı üzerine kuruludur.
- 04:54İki Kültür Arasındaki İlişkiler
- Bilim bilgi üretir ve disiplinleri sayılabilir, ancak felsefe ve edebiyat gibi disiplinlerin akademide ne yaptığı sorusu bilinçaltında ciddi şekilde sorulmaktadır.
- İki kültür olarak kullanılan felsefe-edebiyat kanadında, bilime ilişkin ilgi alanım dışında söyleminden başlayarak bilimin insan deneyimi açısından körelticiliği ve zararlı olduğu gibi söylemlere tırmanan bir yelpaze söz konusudur.
- Bilim adamlarının edebiyattan başka bir şeyle ilgilenmeyen cahil gözüyle bakılıp hor görülmesi, geleneksel kültürün standartlarıyla yüksek bir eğitim almış kişilerin bilim adamlarının cehaletine inanamadıkları bir durumdur.
- 06:41Akademi Koridorlarındaki İlişkiler
- İki kültür arasındaki sağırlar diyaloğuna neden olan yarık, akademi koridorlarında, özellikle sosyal bilimler bölümlerinde akademisyenler arasında bir tür dostça düşmanlık olarak kendini göstermektedir.
- Mevcut disiplinler, araştırma konusunun seçimine, akademik araştırma biçimine ve akademik topluluğun gerekli gördüğü okumalara ilişkin ortak önyargı ve öncülere sahip olmaları bakımından en basit anlamında bir kültürdür.
- Sosyal bilimler alanında açığa çıkan bu durumun yansımaları, felsefe ve edebiyat bölümlerinde de farklı biçimleriyle bir tür bölge koruma refleksi olarak kendini gösterir.
- 08:37Epistemolojik Kopuş
- İki kültür arasındaki ayrım sadece psikolojik durumları değil, epistemolojik bir kopuşu da göstermektedir.
- Epistemolojik kopuş, alt felsefe geleneğinin Sokrates'ten başlayarak "neyi biliyorum ya? Bildiğim şey hiçbir şey bilmediğimdir" düz durumundan başlayarak 16-17. yüzyılda değişmeye başlamıştır.
- Modernle beraber öznenin icadı veya kurgulanması ve iki yöntemle bilme, kadim dünyayı bilme sorununda öne çıkmıştır.
- 09:10Bilgi Kuramının Doğuşu
- Doğayı bilme sorunu, 1543-1687 yılları arasında Kopernik'in çalışmalarıyla fizik ve astronomi alanlarında çözülmüş bir model olarak ortaya çıkmıştır.
- Bu model, diğer alanlara da taşınabilecek bir şablon olarak kabul edilmiş ve bilgi kuramının temelini oluşturmuştur.
- Bilgi kuramcıları, matematik ve doğa bilimlerinin üstünlüğünü sağlayan düşünme yolunun dönüşümündeki özsel noktaları incelemek için bu modellere öykünme girişiminde bulunmuşlardır.
- 11:10Bilgi Kuramının Akademik Yeri
- Bilgi kuramı, felsefe, şiir ve coğrafya gibi farklı alanlardan gelen bilim insanlarının bir araya gelmesiyle yeni bir alan yaratmıştır.
- Bilgi kuramı, spekülatif epistemolojiden ziyade "teori of bilgi kuramı" olarak adlandırılmış ve pozitivizm olarak bilinen bir alt kanal oluşturmuştur.
- Pozitivizm, felsefenin akademi içindeki yerini sorgulayarak, felsefenin bilgi üretmeyen ancak bilgiyi modelleyen bir etkinlik olarak tanımlanmasını sağlamıştır.
- 13:36Bilgi Kuramının İçsel Sorunları
- Bilgi kuramı, kendi içsel problemlerinde ulaştıkları çözümsüzlük nedeniyle evrimselleşmeye başlamıştır.
- Olasılık tekniklerinin konumu, kuram seçiminde neye başvurulacağı ve sosyal bilimlerin bilimsellik modeli gibi teknik konular çözümsüz kalmıştır.
- Bilgi kuramı, kendini adapte etmek zorunda kalmış ve felsefenin çok alt disiplin olarak görülebilecek bir alana dönüşmüştür.
- 14:54Evrimsel Bilgi Kuramı
- Evrimsel bilgi kuramı, önceki kuramların başaramadığı problemleri ele alarak kendini yeniden tanımlamıştır.
- Bilgi kuramının kendine özgü bir yöntemi yoktur, problem alanı yöntemini belirler.
- Bilgi kuramı dahil tüm bilimsel etkinlik, bir problemden başlayıp deneme amaçlı kuram oluşumları, eleştirel tartışmalar ve yeni problemlerle ilerler.
- 15:49Bilgi Kuramı ve Kültürler Arası İlişkiler
- Bilgi kuramcısı ve katı felsefeci olan konuşmacı, edebiyatın güçlü olmadığını ancak metafizik ve edebiyatta görülebilecek problemleri tespit ettiğini belirtiyor.
- Bilgi kuramı, diğer bilimsel felsefenin bağlarını attığı yerde bir temas noktası sağlayarak üçüncü kültürün içsel tarihle kendini göstermesine olanak tanır.
- Dünyanın dışarıda olduğu iddiası, sağduyuya yaslanarak mekan ve zamandaki şeylerin çoğunun insani zihinsel durumları içermeyen nedenlerin sonuçları olduğunu söylemektir.
- 17:14Bilgi Kuramında Varsayımlar ve Tanışıklık
- Bilgi kuramı içerisinde önce varsayımlar gelir ve bu varsayımlar edebiyattan, metafizikten veya o anki durumdan kaynaklanır.
- Bir problemi bilimsel anlamda tespit etmenin ilk koşulu onu görebilmemizdir.
- Kendi karakterlerimiz ve kültürümüz hakkında kuşkuları ancak tanışıklıklarımızı genişleterek çözüme kavuşturabiliriz, bunun en kolay yolu kitap okumaktır.
- 18:23Üçüncü Kültür ve Sosyal Bilimler
- Sosyal bilimciler kendi komşuları dışında gerçekliği kavramak istiyorlarsa, yabancı ailelerle, topluluklarla tanıştık kurmak zorundadırlar.
- Bu durum üçüncü kültürde felsefeyi ve edebiyatı oyuna dahil eder.
- Tüm bu tezlerle iki kültür sorunu yeniden gündeme getiren ve gürültülü, küresel, siyasileştirilmiş bir epistemolojik tartışma içine girmekteyiz.
- 19:14Bilgi Fakültesi ve Sınırların Yeniden Çizilmesi
- Epistemolojik olarak yeniden birleştirilmiş bir bilgi fakültesi ortaya çıkarsa, bu tarz bir bütün içerisinde ne tür departmanların kurulacağı halen cevap bekleyen bir sorudur.
- Sınırlar hakkındaki kavga bitmeyen bir kavgadır, ancak bir an gelir ki sınırların yeni baştan çizilmesi gerekir.
- Bu dönem edebiyat, felsefe ve sosyal bilimler sınırlarının yeniden çizildiği bir dönem olarak görülmelidir.