Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının akıl ve din arasındaki ilişkiyi açıklayan dini bir sohbet formatındadır.
- Konuşmacı, akılın mevkiini ve sınırlarını anlatarak başlar. Aklın hudutlu olduğunu, metafizik hakikatleri (cennet, cehennem, melek, Allah'ın varlığı) kavrayamayacağını vurgular. Ardından rasyonalizm, siyantizm ve pozitivizm gibi felsefi akımların İslam'a karşı eleştirilerini ve bunların İslam perspektifinden nasıl değerlendirilebileceğini açıklar. Video, İmami Gazali'nin felsefi cereyanları İslam'la mizan etme çabasının önemini vurgulayarak sona erer.
- Felsefenin Mevkii ve Akıl
- Felsefe, fiziki varlıkların müşahhas mahiyetinin ötesinde bir tefekkür felsefesidir ve insanın tabiatının icabıdır.
- Sadece akla dayanmak felsefeyi dinden ayırır, ancak akıl dinin hakikatlerini muhakeme ederek kabul noktasına kadar fevkalade emniyetlidir.
- Akıl bütün mahlukata aittir, hudutludur ve hakikat ve hudutsuzdur; kainata hakim olan gerçeklerin tümüne vukuf asla mümkün değildir.
- 01:40Akılın Hudutları ve Peygamberler
- Akıl her organ gibi hududu taklidir; elektrik ve telefon gibi yeni keşifler akılla bulundu ancak bundan haberi yoktu.
- Akıl sonsuz hakikate vukuf imkanına sahip olsaydı, Allah peygamberler göndermezdi; cennet, cehennem, melek, Allah'ın varlığı gibi akıl üstü hakikatleri akılla bulmamız mümkün değildir.
- Allah, akılın acziyetini kabul ederek insanoğluna enbiyanın tebligatı ile yardımda bulunmuş ve aklına öyle bir kıvam vermiştir ki, enbiyanın tebligatındaki hakikati kavrayabilirsin.
- 03:28Allah'ın Metafizik Hakikatler İçin Emsaller Yaratması
- Allah, metafizik hakikatlerin kavranması için emsal olacak haller halk etmiştir; ahireti anlaman için rüyayı vermiştir.
- Rüyada hayatta mümkün olmayan çeşitli halleri yaşayabiliyorsun, bu Allah'ın metafizik hakikatleri için bu dünyada böyle emsaller yaratmıştır.
- İnsan mükemmel bir insandır, harikalar yapabilir, ancak bir otun topraktan çıkardığı kokuyu veya rengini bulamaz; kainattaki mükemmel nizamı idrak eden kendi acziyetini anlar.
- 06:12Psikoloji ve Ruh
- Felsefe, ruhun mahiyetini bilmek iddiasıyla yola girmiştir, ancak bugün ruhun ne olduğunu araştıran bir ilim olarak psikoloji yoktur.
- Psikoloji bir laboratuvar ilmidir, ruhi hadiseleri birtakım illiyetlerle izah eden bir ilimdir, ancak ruh nedir sorusuna cevap alamaz.
- Kur'an'da "onun hakkında size az bilgi verilmiştir" denilmiştir, felsefe bunu halledecek değil, aczini kabul etmelidir.
- 07:29Rasyonalizm ve Siyantizm
- Din düşmanları, aklı mabut yapan rasyonalizm felsefesinin karşısına siyantizm diye bir mabut çıkardılar.
- Siyantizm, ilmin mabut olduğunu, ilmin fen her şeyi halledeceğini iddia eder; Kemalizmin temel felsefesi de pozitivizm, rasyonalizm ve siyantizmdir.
- İnsan akıl tekamül eder de bunların varlığını ya yokluğunu ispat ederek meçhuliyeti ortadan kaldıracaktı dediler, ancak bu da abes bir davadır.
- 09:50Enbiya ve İslam Perspektifi
- Her filozof birbirinin aks ederek gelir, yeni ortaya çıkan bir cereyan kendinden evvelki filozofları tenkit eder.
- İslam perspektifinden bakıldığında, Allah'ın adil sıfatına yakışması için enbiya suretiyle tebligatı ilahiye ilk insanla başlamıştır.
- Hiçbir peygamber yoktur ki kendinden evvelini tekzip etsin, teyit ederek gelir; Kur'an'da isimleri tada edilen otuziki peygamberden ibaret değil, rivayetlere göre yüzyirmidörtbin peygamber gelmiştir.