Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, ODTÜ Kariyer Planlama Merkezi tarafından düzenlenen, Kariyer Planlama Merkezi Başkanı Doçent Doktor Yunus Eren Kalay'ın sunduğu bir bilgilendirme sunumudur. Sunumda öğrenci asistanı Beyzanur Koç ve diğer katılımcılar da yer almaktadır.
- Sunum, akademik kariyerin tüm aşamalarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. Akademisyenlik kariyerinin dört temel bileşeni (araştırma, öğretim, topluma hizmet ve servis), lisans sonrası eğitim süreçleri (yüksek lisans, doktora, post-doktora), akademik CV hazırlama, makale yayınları ve yurtdışına doktora başvuru süreci gibi konular detaylı olarak anlatılmaktadır. Ayrıca akademik kariyerin avantajları, akademisyenlik için gerekli beceriler ve lisans öğrencilerinin akademik dünyaya erken katılımının önemi de vurgulanmaktadır.
- Sunumda konuşmacı kendi akademik kariyer yolculuğunu örnek göstererek, akademik pozisyon bulmanın stratejileri, "40-40-20" kuralı olarak adlandırılan zaman paylaşımı önerisi ve akademik dünyadan akademik olmayan işlere geçiş olasılıkları gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır. Video, katılımcıların sorularına cevap verilerek sonlanmaktadır.
- 00:07Giriş ve Kariyer Planlama Merkezi Tanıtımı
- Yayın boyunca katılımcıların sesleri ve kameraları kapalı şekilde devam edecektir.
- Geçen hafta kariyer planlama merkezinin koordinatörü Ülkü Ungan Önder ile iş bulma süreci hakkında bir yayın yapılmıştır.
- Bugün konuk, Kariyer Planlama Merkezi Başkanı Doçent Doktor Yunus Eren Kalay ile akademik kariyer hakkında konuşulacaktır.
- 01:48Kariyer Planlama Merkezi Hizmetleri
- Kariyer Planlama Merkezi, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflara gelen öğrencilere kariyer fuarlarında şirketleri tanımak, staj imkanlarını görmek ve işe alım süreçleri hakkında bilgi edinme imkanı sunmaktadır.
- Merkez, hızlı tanış buluşmaları düzenleyerek yeni mezun adayları, yeni mezunları ve tecrübeli mezunları bir araya getiriyor.
- Mülakat simülasyonu ve CV hazırlamada danışmanlık gibi konularda da destek sağlamaktadır.
- 03:12Akademik Kariyer Sunumuna Giriş
- Doçent Doktor Yunus Eren Kalay, finallerde başarılar dileyerek akademik kariyer hakkında konuşacağını belirtiyor.
- Sunumda önce kendisinin kariyer yolculuğu anlatılacak, sonra akademik yolculuk için gerekli olanlar ve öneriler paylaşılacak.
- Sunum yaklaşık bir yarım saat sürecektir.
- 05:01Akademik Kariyer Yolculuğu
- Konuk, 2001 yılında ODTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği lisans mezunu olduğunu belirtiyor.
- Yüksek lisans ve doktora programı ayrı yapılabilir, ancak özellikle yurt dışında akademik kariyer düşünüyorsanız bir adımları birleştirerek doktora kabul almak mümkün.
- Yüksek lisansda araştırma grubuna dahil olup hem ders alıp hem araştırma yaparken, doktora da tek bir alanda yoğun çalışılır.
- 06:57Akademik Kariyer Adımları
- Doktora sonrası araştırmacı (post-doc) olarak, ne öğrenci ne hoca olunur, akademisyen olarak araştırma odaklı bir pozisyonda çalışılır.
- Post-doc süresi yaklaşık iki sene sürer ve bu sırada akademik pozisyon aranır.
- Konuk, doktora sonrası araştırmacı olarak çeşitli laboratuvarlarda çalışmış, özellikle Chicago'daki Argon laboratuvarında yaklaşık iki sene çalışmıştır.
- 08:33Akademik Hayatta Kalıcı Pozisyon
- 2011 yılında ODTÜ'ye geri dönmüş ve öğretim üyesi olarak çalışmaya başlamıştır.
- Öğretim üyesi olarak ilk adım yardımcı doçent (doktor öğretim üyesi/assistant professor) olup, kendi araştırma grubunu oluşturur.
- Üniversite hocalığı, araştırma yapma, ders verme, topluma hizmet etme ve servis yapma gibi görevler içerir.
- 09:28Akademik Hayata Giriş Nedenleri
- Akademik hayata giriş için "neden" sorusunu kendimize sormamız önemlidir.
- Akademik hayat için zengin olmak, ünlü olmak, topluma faydalı olmak veya araştırma yapmak gibi farklı nedenler olabilir.
- Konuk, sunumun sonunda kendi nedenini paylaşacağını belirtiyor.
- 10:12Akademik Dünya Nedir?
- Akademik dünya araştırma, öğretim, topluma hizmet ve servis olmak üzere dört ana bölümden oluşur.
- Akademisyenlerin araştırma yapabilmesi için öncelikle merak etmeleri ve hipotez üretmeleri gerekir.
- Akademisyenler, araştırma konularını araştırmak için TÜBİTAK, sanayi bakanlığı, kalkınma ajansları, Avrupa Birliği ve Dünya Bankası gibi ulusal ve uluslararası fonlardan para getirirler.
- 14:14Akademik Dünyanın Boyutları
- Akademisyenler araştırma konularını makale ve kitap şeklinde yayınlayıp, konferanslarda sunarak meslektaşlarıyla paylaşmalıdır.
- Akademisyenlerin yeni araştırmacılar yetiştirmeleri, editörlük yapmaları ve hakemlik görevlerini üstlenmeleri araştırma boyutunun önemli parçalarıdır.
- Öğretim boyutu ders vermek, yeni ders programları oluşturmak, sınav sorusu hazırlamak ve ders dışı eğitimler vermekle sınırlı değildir.
- 15:54Topluma Hizmet ve Servis
- Akademisyenler sadece öğrencilerine değil, toplumun her kesimine bilgi aktarmalıdır.
- Servis boyutu dekanlık, rektörlik, enstitü müdürlüğü, merkez başkanlığı gibi kurum içi pozisyonlar ve TÜBİTAK gibi kurumların yönetiminde görev almakla sınırlı değildir.
- İdeal bir akademisyenin zamanı genellikle %40 araştırma, %40 öğretim, %20 topluma hizmet ve servise ayrılır.
- 17:32Akademik Dünyaya Ulaşma Yolları
- Akademik dünyaya ulaşmanın ilk durağı lisans eğitimi, ikincisi yüksek lisans ve doktora olup, bu aşamada hala öğrenci olunduğundan PhD student olarak adlandırılır.
- İyi üniversitelerde akademik pozisyon arayanlar için doktora sonrası araştırmacı (post-doc) pozisyonu olmazsa olmaz bir aşamadır.
- Akademik dünyadan akademik olmayan işlere geçiş yapılabileceği gibi, akademik olmayan işlerden de akademik dünyaya dönülebilir.
- 20:27Post-Doktora (Postdoc) Dönemi ve Önemi
- Postdoc, doktora sonrası bir araştırma aşamasıdır ve tecrübenizi artırır.
- Postdoc'ta ders alma yerine, bir araştırma grubunun yanında çalışarak deney ve yayın yapmanız beklenir.
- Postdoc, akademik kariyerin en verimli dönemidir çünkü ders vermiyor, ders almiyor ve idari görevi olmayan tamamen araştırma odaklı bir dönemdir.
- Postdoc maaşları normal öğrenci maaşından yüksektir ve akademik pozisyon bulmanızı sağlar.
- 22:04Postdoc'un Avantajları ve Türkiye'deki Durumu
- ODTÜ'de de postdoc programları artmaya başlamıştır ve birçok merkez artık postdoc alabilmektedir.
- TÜBİTAK, ODTÜ ve YÖK gibi kurumlar postdoc programlarını desteklemektedir.
- Postdoc yaparken farklı bir ülkede ve farklı bir grupta çalışmak daha faydalıdır çünkü alandaki bilgi ve sosyal becerileri artırır.
- Akademik dünyada ülke sınırları yoktur, uzmanlar dünyanın dört bir köşesindedir ve postdoc bu uzmanlarla bağlantı kurmanızı sağlar.
- 24:13Akademik CV Hazırlama
- Akademik kariyer yolunda CV'nizin hazır olması gerekir, özellikle doktora-postdoc ve postdoc-akademik pozisyon geçişlerinde.
- Akademik CV normal iş başvurusu CV'sinden farklıdır, sayfa sınırı yoktur ve ne kadar genişse o kadar üretken olduğunuzu gösterir.
- Akademik CV'de iletişim bilgileri, araştırma ve eğitim vizyonu, eğitim bilgileri, iş deneyimi, yayınlar, ödüller, projeler, konferanslar, öğretim tecrübesi ve yabancı dil bilgisi yer almalıdır.
- Akademik pozisyonlarda başvuru esnasında araştırma ve eğitim vizyonunuzu ayrı essay'ler şeklinde sunmanız gerekir.
- 27:00Akademik CV'de Önemli Bölümler
- Akademik CV'de yayınlar bölümünde hakem kontrolünden geçen makaleler ve konferans bildirileri listelenir.
- Ödüller, burslar, projeler, konferanslar, öğretim tecrübesi, araştırma tecrübesi ve topluma hizmet tecrübesi belirtilmelidir.
- Yabancı dil bilgisi ve kanıtları (TOEFL gibi) CV'de yer almalıdır.
- Referanslar akademik CV'de çok önemlidir, başvuru esnasında referanslar aranır ve CV'de sadece isim verilirken, telefon veya e-posta ile referans alınır.
- 29:52Araştırma Görevlisi Olmanın Avantajları
- Araştırma görevlisi olmak akademik kariyer için şart değil, ancak büyük bir avantaj sağlar.
- Araştırma görevlisi olarak araştırma, öğretim, topluma hizmet ve servis gibi akademik dünyadaki temel görevleri yerine getirebilirsiniz.
- Araştırma görevlisi olarak bu görevleri yerine getirirken maaş alabilirsiniz, bu da akademik kariyer için konsantrasyonu bozmayan bir imkan sunar.
- 31:55Akademik Dünyaya Erken Giriş
- Akademisyen olmak için araştırma, öğretim, servis ve topluma hizmet yapmak gerekir ve bu süreç lisans yıllarından başlamalıdır.
- Lisans eğitiminde dersler farklı alanlara göre ayrılmış olsa da, gerçek araştırmada tüm bu bilgiler bir arada kullanılmak zorundadır.
- Lisans öğrencileri için en önemli adım, araştırma gruplarına dahil olup gözlem yapmak ve deneyerek hata yapmaktır.
- 34:21Lisans Araştırmaları ve Kaynaklar
- ODTÜ'de kurucusu olan ADIM ODTÜ gibi oluşumlar lisans araştırmalarına destek olmak için araştırma fonları oluşturuyor.
- ADIM ODTÜ her dönem iki defa lisans araştırma için duyuruya çıkıyor ve araştırma günü gibi etkinlikler düzenliyor.
- Tasarım Fabrikası ve bölümlerin düzenlediği programlar (örneğin Elektronikte STAR programı, Meteorolojideki program) lisans araştırmalarına katkı sağlıyor.
- 36:18Usta-Çırak İlişkisi
- Lisans araştırmaları usta-çırak ilişkisi şeklinde işleyerek tecrübe kazandırıyor.
- Örnek olarak konuşmacının öğrencisi Fatih, dördüncü sınıfta parçacık hızlandırıcı deneylerine başlayıp şimdi Kanada'da doktora yapıyor.
- Can ise lisans öğrencisiyken grubuna dahil oldu ve şimdi yüksek lisans öğrencisi olarak çalışmalarına devam ediyor.
- 37:27Lisans Öğrencileri İçin Hoca Bulma Stratejileri
- Lisans öğrencisi olarak araştırma yapmak için hoca bulmak isteyenler için ortalamanın çok önemli olmadığı belirtiliyor.
- Dersini alan ve tanıdığınız hocalardan akademisyen olmak istediğiniz, deneyim kazanmak istediğiniz ve grubuna dahil olmak istediğinizni belirterek destek alabilirsiniz.
- İyi bir bilim insanı olma potansiyeli sadece ortalama ile değil, derse olan merak ve konsantrasyonla gösterilir.
- 39:20ODTÜ'de Hoca-Öğrenci İlişkisi
- ODTÜ'de hocalar ve öğrenciler kantinde, sınıflarda arkadaş gibi konuşuyorlar, bu nedenle hocalarla samimi konuşmak ve çekinmemek önemlidir.
- Doktora öğrencileri için yayın yapmak (doktora tezi, araştırma makalesi, derleme, bildiri, kitap, patent) akademik kariyerde vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir.
- Yayın yapmak akademide para birimi gibi bir öneme sahip olmuş, ancak bu durum doktora öğrencilerini ve akademisyenleri stres altına sokmaktadır.
- 41:07Yayın Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yayınlar genellikle "ilgili alana önemli bir katkının bulunmaması", "uygulanan metotlarda hata ve kusur olması" ve "teorinin yetersiz olması" gibi nedenlerle reddedilmektedir.
- Kötü yayınları zorlamak yerine, hakem yorumları üzerine laboratuvara geri dönmek ve çalışmayı geliştirmek gerekir.
- Son zamanlarda "predatory journal" (şaibeli dergiler) adı verilen, hakem heyeti olmayan ve yazarlardan para isteyen dergiler doktora öğrencilerini hedef alıyor, bu dergilere asla bulaşmamak gerekir.
- 42:52Şaibeli Dergilerle Mücadele
- Türkiye, 2018 yılı itibariyle şeibeli dergilerde en çok yayın yapan üç ülke arasında yer almaktadır.
- "Herkes yapıyor, benim de yapmam lazım" düşüncesine kapılmadan kalitesiz yayın yapmamak önemlidir.
- YÖK, ODTÜ ve diğer üniversitelerde şeibeli dergilerle mücadele için önlemler alınıyor.
- 43:23Akademik Yayın ve Doktora Tezi Sorumluluğu
- Doktora öğrencileri, yayın yapmak zor bir iş olduğunu unutmayıp, en sert hakem yorumundan geçerek makalelerini kabul ettirmelidir.
- Doktora tezinin sorumluluğunu almak önemlidir; tez kapağında sizin adınız olacak, lisanstaki araştırma üç tekerlekli bisiklete binmek, yüksek lisansa iki tekerlekli bisiklet binmek, doktora ise tamamen özgür bir şekilde iki tekerlekli bisiklet kullanmaktır.
- Haftalık grup toplantıları faydalıdır; her hafta bir öğrenci sunum yapar, araştırmasını paylaşır veya alandaki yayınları sunar.
- 45:28Araştırma Günlüğü ve Önemi
- Araştırma günlüğü tutmak çok önemlidir; ileride kıymetli bir kaynak olacak.
- Bir Nobel ödüllü bilim insanı, 10'luk simetriye sahip kristalleri keşfetmesi için günlüklerine yazdığı bir gözlemin peşine düşmüştür.
- Doktora öğrencileri temel soruları sormaktan korkmamalı, yeni bir şey yapmak zorundadır; doktora tezi sadece bir mezardaki kemiklerin başka bir mezara nakli olmamalıdır.
- 49:09Öğretim ve Teknoloji
- Akademik hayatta öğretim önemlidir ve öğrenmenin en iyi yolu aslında öğretmektir; lisans ve doktora yıllarında asistanlık yaparken öğretme yeteneklerini geliştirin.
- 700 yıl boyunca öğretim sistemi çok değişmemiş olsa da, teknoloji ile birlikte yeni öğretim yöntemleri ortaya çıkıyor.
- Öğretmenin marifeti, öğrencinin öğrettiği şeyi değil, öğretmediği şeyleri gerçek hayatta yapabilmesidir.
- 51:29Soft Power ve Hard Power
- Sunum teknikleri, animasyonlar ve videolar gibi soft power'lar önemlidir, ancak bunlar konuyu iyi bilmeyi (hard power) geçemez.
- Susam Sokağı örneğinde olduğu gibi, çok fazla eğlenceli öğretim yöntemleri öğrencinin kendi kendine öğrenme yeteneğini azaltabilir.
- En iyi hoca, eline bir tebeşir alıp animasyon kullanmadan bile anlatabilen hocalardır.
- 53:03Toplumsal Hizmet ve Bilim İletişimi
- Toplumsal hizmet, öğrenciniz olmayan, hiçbir çıkarınızın olmadığı, projede çalışmayan ve para kazanmadığınız kitleye bilginizi aktarmaktır.
- Bilim iletişimi, uzmanlıklarınızı farklı yaş grupları için (öğrenciler, yaşlılar, anaokulları) toplumda buluşturmak için kullanabilirsiniz.
- Konuşmacı, ODTÜ'ye geldiğinde (2011) elektron mikroskobu kullanarak liselere pahalı üniversite aletlerini sokabilmek için internet üzerinden kullanılabilecek bir sistem geliştirmiştir.
- 54:51Elektron Mikroskobu Projesi
- Elektron mikroskobu, milyonlarca kez büyütebilen ve kimyasal analiz yapabilen bir alettir.
- Proje kapsamında farklı yaş gruplarına (anaokulları, lise öğrencileri) elektron mikroskobu kullanarak gündelik hayattan örnekler gösterilmiştir.
- Çilekten DNA çıkarma, Kola-Mentos deneyi gibi farklı deneyler yapılmış ve sonuçları elektron mikroskobunda incelenmiştir.
- 56:44Akademik Hayat ve Zaman Yönetimi
- Akademide çalışma saatleri esnek olsa da, akademisyenler genellikle 7/24 çalışmaktadır.
- Konuşmacı, 2011'den bugüne kadar sadece on kere cumartesi günü işe gitmediğini belirtmiştir.
- Akademik hayatta zamanı iyi kullanmak önemlidir, ancak aileye zaman ayırmak bundan daha önemlidir.
- 58:15Akademik Hayatın Faydaları
- Akademik hayatın en büyük avantajlarından biri özgürlüktür; akademisyen kendi işinin patronudur ve merak ettiği konuları araştırabilir.
- Bilimle uğraşmak dünyanın en zevkli şeylerindendir ve dünyada 70-80 sene yaşanırken, merak edilen bir konuyu araştırarak geçirmek oldukça tatmin edicidir.
- Akademisyenlik, yeni yerler ve insanlarla tanışma imkanı sunar; konuşmacı dünyanın 40-50 ülkesinden arkadaşları vardır.
- 59:37Öğrenci Yetiştirme ve Akademik Hayatın Sonuçları
- Konuşmacı için akademik hayatın en önemli kısmı öğrenci yetiştirmektir ve bu duygusal tatmin sağlar.
- Öğrencilerin farklı yerlerde başarılı olmaları ve akademisyenin küçük bir faydası olduğunu bilmek büyük bir mutluluktur.
- Akademisyenlik, diğer mesleklerden farklı olarak öğrencileri yetiştirmek açısından müthiş bir tatmin duygusu sağlar.
- 1:01:34Yurtdışında Doktora Başvurusu İçin Gerekli Şartlar
- Yurtdışında eğitim için öncelikle ilgilendiğiniz yerin şartlarına bakmanız gerekir, çoğunlukla İngilizce sınavı (TOEFL gibi) puanı gereklidir.
- Üniversiteye başvururken minimum gereksinimleri (minimum requitement) sağlamanız ve bir hoca bulmanız gerekmektedir.
- Amerika'ya gidenler GRE sınavını, diğer ülkelerde farklı sınavlar olabilir.
- 1:02:38Başvuru Sürecinde Önemli Faktörler
- İyi bir CV oluşturmanız ve referans mektupları almanız önemlidir, özellikle doktora başvurularında yazılı referans mektupları istenir.
- Burs durumunuz da önemli bir faktördür, Fulbright gibi uluslararası burslar veya Çin'in Konfüçyüs Merkezi gibi farklı ülkelerin bursları olabilir.
- Başarılı başvurular için yüksek ortalamalar, yayınlar ve özel yetenekler (elektron mikroskobu kullanma gibi) önemlidir.
- 1:05:04Başvuru Sürecinin Gelişimi
- Eskiden hocalara doğrudan başvurulurken, şimdi başvurular önce bir komite tarafından değerlendirilir ve minimum gereksinimleri sağlayanlar hocalarla görüşülür.
- Başvuru sürecinde CV, yaptıklarınız, İngilizce puanı ve diğer özel notlar her biri önemli faktörlerdir.
- Yurtdışında doktora yaparken sadece yurtdışına gitmek veya doktora yapmak değil, sevdiğiniz işi yapmak ve sevdiğiniz hocalarla çalışmak önemlidir.
- 1:06:38Lisans Süresi ve Akademik Kariyer
- Akademide yaş önemli değildir, 40 yaşında profesör, asistan veya doçent olmak mümkündür.
- Lisans süresini uzatmak dezavantaj yaratmayabilir, ancak başvurulurken okul süreleri de dikkate alınabilir.
- Akademik kariyerde önemli olan alandaki bilgi ve tecrübedir, yaş önemli değildir.
- 1:08:16Akademik CV ve Gelecek Bilgilendirmeler
- Akademik CV ile ilgili danışman hocanıza veya beraber çalıştığınız hocaya başvurmak en iyi seçenektir.
- ODTÜ KPM'ye kariyerle ilgili her konuda danışılabilir.
- Gelecek süreçte ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu ile bilgilendirme sunumu yapılacaktır.