Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir psikiyatrist ve psikolog tarafından sunulan kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacılar, uzmanlık sonrası terapi, AK (Acceptance and Commitment Therapy) terapi ve bağlamsalcılık konularında deneyimlerini paylaşmaktadır.
- Video, AK terapi ve bağlamsalcılık kavramlarının temellerini, psikolojik esnekliğin önemi, zihinsel süreçlerin nasıl şekillendiğini ve anksiyete bozukluklarının nasıl ele alınacağını detaylı şekilde ele almaktadır. İçerik, teorik bilgilerin yanı sıra pratik uygulamalar, hasta örnekleri ve soru-cevap bölümleriyle zenginleştirilmiştir.
- Videoda ayrıca RFT (Relational Frame Theory), mindfulness, değerlerin önemi, panik atakları ve anksiyete bozukluklarının tedavisi gibi konular işlenmektedir. Türkiye'de AKT eğitimlerinin nasıl yapıldığı, üç haftalık eğitim süreci ve süpervizyon imkanları hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:03Psikiyatristin Terapi Deneyimleri
- Konuşmacı, psikiyatri uzmanlığı sonrası terapi ile ilgilenmeyi isteyen bir psikiyatrist olmak istediğini belirtiyor.
- Analiz ve dram terapisi ile başlayıp, bir yıl kadar davranışçı terapi ile ilgilendiğini anlatıyor.
- Çocuk ve ergen eğitimini aldıktan sonra Maria Seul Salvador'un önerisiyle kendini oynamak istediyse de, bu aslında çocukluğundan beri sebebini anlamadığı bir durumdu.
- 01:03AK Terapisi Deneyimi
- Oniki yıl kendini getirdiğinde çok yararını gördüğünü ve terapi sonrası eve giderken ciddi bir farkındalık ve mutlulukla gittiğini belirtiyor.
- Seu ile birlikte bu işleri sürdürdüğünü ve şu anda hala beraber olduklarını, ayrıca bireysel olarak süper vizyon aldığını söylüyor.
- AK terapisi ve compassion focus terapi konusunda çok iyi bir ilişkilendirmesi olduğunu ve yakın tarihlerde Türkiye'de halka açık bir eğitim vereceğini belirtiyor.
- 01:44Yabancı Dil Sorunu ve Çözümü
- Yabancı dil problemini ciddi yaşamış bir insan olarak, yurtdışı eğitimlerini ve tercümelerini maddi ve manevi olarak çok para ödeyerek yaptırdığını anlatıyor.
- İngilizceyi geliştirip eşinin desteğiyle hem çeviri hem sesli çeviriler ekibi oluşturduğunu söylüyor.
- Bilgi elde etmek adına videolar ve yurt dışında katıldığı şartlarla AK konusunda ciddi bir ilgi alanı oluştuğunu belirtiyor.
- 02:35Bağlamsalcılık ve AK
- Bağlamsalcılık (contextual beaveral science) olarak adlandırılan bağlamsal davranış bilimi, sosyal davranışların sadece davranış olmadığını, düşünce, duygu, his ve imajların da içsel davranış olduğunu söylüyor.
- AK, davranışçı terapi modellerinden etkilenmiş bir dal olup, tüm terapi modelleri içerisinde en fazla bilime dayanan modellerden birisidir.
- Relational Frame Theory (ilişkisel çerçeve kuramı) başlı başına bir kavram olup, dil hareketlerinin sadece konuşmakla sınırlı olmadığını, konuşamayan insanların da düşünebildiğini vurguluyor.
- 04:49AK Türkiye ve Eğitimler
- AK Türkiye'de ileri düzeyde eğitimler verirken özellikle ilişkisel çerçeve kuramını anlatmayı arzu ettiğini belirtiyor.
- Bu sene travmalardan çocuklarda OCD, erişkinlerde takıntılar gibi konularda büyük isimleri getireceklerini söylüyor.
- Her ay dolu eğitimleri Smoothie Tercüme ile yapıyor ve Instagram'dan takip edilebileceğini belirtiyor.
- 06:24AK Tarihi
- AK'nın Stevenage tarafından 1981'den beri kurulmuş olduğunu ve temelini Skinner yaklaşımlarına dayalı radikal bir davranışçı yaklaşıma koyduğunu anlatıyor.
- AK'nın esasında 1950'lere ve 1940'lara kadar dayanan bir geçmişi olduğunu belirtiyor.
- 06:46Skinner ve Stevens'in Kuramı
- Steve Skinner'in asistanlığını yaparken başlayıp, kuralların davranışlarımız üzerindeki yönetimi ve düşüncelerin davranış üzerindeki kontrolünün etkisini araştırıyorlar.
- Skinner vefat etmeden kuramını tam netliğe kavuşturamadan, öğrencisi Stevens bu kuramı altı noktadan oluşabilen ve psikolojik esnekliği ortaya çıkaran bir model olarak genişletiyor.
- Psikolojik esneklik, düşünceler, duygu, his, imaj ve belirtilerin yok olması diye bir şey olmadığını ifade eder.
- 07:40Öğrenme ve Unutma
- Öğrenmeme diye bir şey yoktur, doğru ya da yanlış her şeyi öğreniriz.
- Unutkanlık, asosiyasyonlar bağlantılarda bir azalma olduğu için ortaya çıkar, ancak öğrenilen bir bilgi yok olmaz.
- Halletme, farkındalıklı bir şekilde yapılmış olabilen istendi davranışların otomatizm kazanmasıyla hayat değerlerinden uzak bir davranış modeli oluşturabilir.
- 08:53Düşünce ve Bilinç
- Düşünce ölülerde, komadaki insanlarda ve genel anestezi altında ameliyat olan insanlarda yoktur.
- Uykudayken bile rüya görürüz ve bu da bir düşünce şeklidir.
- İnsanlar genelde düşünmemek, hissetmemek, duymamak gibi durumlarla uğraşırken, insan olmaktan uzak bir hayat yaşıyor olmaya karşıdır.
- 09:43Düşünceler ve Uyaranlar
- Semptomlar, düşünceler ve duygular kontrolümüzde olmayan, aklımıza uyaran eşliğinde ortaya çıkabilen düşünce tarzlarıdır.
- Her kelimenin bir anı veya duyguyu çağrıştıracak potansiyeli vardır.
- Farkındalık düzeyinde aktive etmiş olan uyaranlar ya apaatif (iştah kabartıcı) olup coşku uyandırabilir ya da kendimizi geriye çekerek ondan uzaklaşmaya çalışır.
- 11:44Düşüncelerle İlgili Yaklaşım
- Akta esasında düşünce ya da duygunun rasyonel ya da irrasyonel olmasına ilgi gösterilmez.
- Düşüncenin mantıklı ya da mantıksız olduğuyla ilgilenmek yerine, düşünceye sahip olan kendin ve düşünce arasındaki ilişkiyi değiştirmeye çalışılır.
- Düşüncenin hakkında düşünmek yerine düşünceye bakabilmek önemlidir.
- 12:40Psikolojik Esneklik ve Hayat Değerleri
- Düşünceler, duygular, his ve anılar var olmasına rağmen, psikolojik esneklik sayesinde farkındalıklı bir şekilde eylem alıp hayat değerlerinin önünde aktivasyona geçebiliriz.
- Duygular ve düşüncelerden kurtulmak değil, onlarla birlikte layık olduğunuz hayat için yaşıyor olmak önemlidir.
- İşlerlik, hayat değerlerimiz yönünde davranıp davranmadığımızı sorgulamak anlamına gelir.
- 14:24Acı ve İzdırap
- Acı insani bir yapıdır ve içsel ve dışsal amacımız vardır, ancak acılardan kaçma çabamız ızdırabı getirir.
- Baş ağrısı gibi bir acı, zihninin "bu bir kanserse" gibi düşüncelerle yorumlanmasıyla daha ciddi bir hal alır.
- Düşüncelerden kaçma çabası, hayatımızı tamamen içsel düşüncelerimiz ve duygularımızdan uzak olmaya odaklanırken, layık olduğumuz dünyayı yaşayamadan hayatımızın sonuna kadar devam eder.
- 16:08Düşünce ve Gerçek Arasındaki Fark
- Hepimizin komik olabilme ve komikebilme ihtimali vardır.
- Düşünce ile gerçek arasındaki fark, düşünce muhtemel olabilme ihtimali düşük olan drama ihtimali içerirken, gerçek şu an yaşadığımız şeydir.
- Farkındalıklı zihin geliştirmeye çalışmak, sorun çözen zihin yerine farkındalıklı yapıyı geliştirmektir.
- 17:50Farkındalık ve Değerler
- Sadece anlatmak, öğretmek veya okumak değil, en üst farkındalık merkezine (yönetici merkez) ulaşmak için çaba sarf etmek gerekir.
- Farkındalık merkezini geliştirmek için iki önemli yardımcı vardır: mindfulness (farkındalık) ve değerler.
- Düşünceleri değiştirmeye çalışmak yerine, düşünceyi üreten zihni fark etmek ve onunla ilişkisini değiştirmek önemlidir.
- 19:33Geçmiş ve Düşünce Bağlamı
- Düşünce bağlamı, geçmişteki travmalar ve deneyimlerden kaynaklanır ve bu deneyimler yeni düşünceleri şekillendirir.
- Geçmişte yazılmış hikayeleri değiştiremeyiz, ancak geçmiş travmalara verdiklerimizle ilişkisini değiştirebilir ve gelecekteki hayatını istediğimiz şekilde yazabiliriz.
- Terapistlik yeteneği, çok sayıda seans, yaratıcılık ve farkındalık katmak için sürekli çalışmak gerektiği bir alanıdır.
- 23:27Yeme Bozuklukları ve Davranışların Yönetilmesi
- Yeme bozuklukları, çocukluk süreçlerinde sevilmezlik, yetersizlik gibi temel duyguların uyarıcı etkisiyle oluşur.
- Yeme davranışları, hayatlardaki duygusal bozukluklar ve talihsizliklerle ilişkilidir ve bu davranışlar otomatik pilotta devam eder.
- Yeme davranışlarını değiştirmek, yemek ve yememek özgürlüğünü seçebilmek önemlidir, çünkü davranışları yönetebilmek bireyin kontrolüne sahip olmasına olanak sağlar.
- 25:29İşlevsel bağlamsalcılık ve etiketleme
- İşlevsel bağlamsalcılık, aklın önemli işlevlerini ifade eden bir yapıdır.
- İnsanlar genellikle etiketlerle etiketlenir, örneğin "bozuk" veya "obsesif bozukluk" gibi kavramlar kullanılır.
- Bu etiketlerle etiketlenen kişilerin durumlarını anlamaktan uzak kalınır ve onlara yapıştırılan etiketlere odaklanılır.
- 26:14Psikiyatri ve terapi yaklaşımları
- Psikiyatristler ve meslektaşları genellikle kişileri görmeden önce bir tanıyı koyup formlarla değerlendirirler.
- Anksiyete gibi durumların olmamasının bir yetenek olduğu düşünülmeli, çünkü bunlar hepimizin yaşadığı normal durumlardır.
- Terapi modellerinin temel amacı insana yardım etmektir ve insan acısına dokunmaktır.
- 27:46İnsan acısı ve intihar
- İnsan acısı tamamen yok edilemez, ancak ortaya çıkabilir.
- İnsanlar acı yaşamaları ve acıdan kaçmaları için çözüm ararlar.
- Intihar bile bir çözüm olarak görülür ve zihin, son saniyeye kadar insanı acıdan korumak için çaba sarf eder.
- 28:19Farkındalık zihni ve öğrenme
- Köpeklerin klasik koşullanma ile eğitilmesi, koşulsuz uyaranın koşullu uyaran haline gelmesiyle gerçekleşir.
- İnsan zihni, köpeklerden çok daha hızlı ve farklı bir şekilde öğrenme yeteneğine sahiptir.
- RFT (Relational Frame Theory) insan zihninin öğrenme sürecini anlatabilmenin en basit yollarından biridir.
- 29:59Zihin ve Öğrenme Mekanizması
- Zihin, verilen bilgilere ek olarak kendi çıkarımlar yapabilir; örneğin, sadece "kuru" kelimesinin sesi verildiğinde bile, zihin bu sesin "kuru" anlamına geldiğini ve bu sesin tipik bir ses olduğunu çıkarabilir.
- Uçak korkusu, kaçamama ve kontrol edememe korkusundan kaynaklanır; uçağın içinde bir şey olursa kaçma imkanı olmadığı için insan anksiyete hisseder.
- Asansör korkusu da benzer şekilde, içinde kalmak zorunda kalma korkusuyla ilişkilidir.
- 31:36Zihin ve Sembolik Uyaranlar
- Zihin, verilen bilgilere dayanarak kendi çıkarımlar yapar; örneğin, "çikolatanın zıttı makas" denildiğinde, insanlar makas kelimesiyle çikolata arasında bir ilişki kurarlar.
- İnsan psikopatolojisi, dilin sembolik uyaranların etkisidir; hayvanlarda bu tür bir durum yoktur çünkü hayvanlar sadece klasik koşullanma yapabilir, türetilmiş ilişki becerisi yoktur.
- İnsan zihninin acıya çözüm bulabilmek için sembolleri kullanarak anlamlandırma, öğrenme ve gelişme yeteneğine sahiptir.
- 33:26Hayvanlar ve İnsanlar Arasındaki Fark
- İnsanlar lükslerde oturabilir, lüks aletler kullanabilir ve her yere gidebilirken, köpekler dışarıda kendi hayatlarını sürdürmeye çalışır.
- Hayvanlarda depresyon veya mutsuzluk olabilir ancak bunlar sözel bir oranda değil, özlem veya dürtüsel sebeplerden kaynaklanır.
- Hayvanlar acı hissine sahip olabilirler ancak annelerinden ayrılmak, tecavüze uğramak veya parasız kalmak gibi sembolik uyaranların etkisinde kalıp acıyı ızdırap haline getirme işi sadece insana aittir.
- 34:30Zihin ve Bilgi
- Zihinde and öğrenmemek diye bir şey yoktur; zihin her zaman bilgi alır ve bu bilgiler ağı içinde yerleşir.
- Zihin bilgiyi silme veya bölme yeteneğine sahip değildir; bilgi zihinde kalır ve sürekli düşünülür.
- Çocuklara perisinin hediye bıraktığı söylentisi, aslında anne veya babanın hediye bıraktığı bir yalan olmasına rağmen, zihin tarafından yaşatılır ve unutulmaz.
- 35:51Düşünce ve Gerçeklik
- İnsan zihninde düşünce ve hisler bir arada bulunur; düşünce soyut bir kavram (idea) iken, bu düşünce uyaran etkisiyle vücudunda hissedilen kaygı, çarpıntı, huzursuzluk gibi duygular ortaya çıkar.
- İnsanlar genellikle sorunları çözmek için zihinsel sorunları yok etmeye çalışır, ancak içsel sorunlar için bu yaklaşım işe yaramaz.
- Düşünce insan vücudunu ve fizyolojisini etkileyebilir; örneğin, "limon" kelimesi sadece bir düşünce olsa da, ağzında limon kokusu hissedilmesine neden olabilir.
- 38:24İnsan Zihni ve Türetilmiş İlişkiler
- İnsan zihni türetilmiş ilişkiler kurabilir; örneğin, "kırmızı sarıdan büyükse mor, kırmızıdan büyükse en küçük hangisidir?" sorusuna "sarı" cevabı verilir.
- Hayvanlar türetilmiş ilişkiler kuramaz, bu nedenle insan zihni onlara göre çok daha karmaşık ve zengindir.
- İnsanlar ölüme karşı hazırlıksız olabilirler ancak, ölümü kabul ederek yaşayabilirler; ancak içsel kaygılar karşısında hayatlarını ölümlü gibi yaşayabilirler.
- 40:20Düşüncelerin Etkisi
- İçsel düşünceler, ayı görmüş gibi etki yaratır ve bunlardan kaçmaya çalışmak bataklık etkisi yaratır.
- Düşünceleri bir gözlük camı gibi düşünebiliriz; sarı bir gözlük camı ile dünyayı sarı olarak algılar gibi, negatif düşünceler dünyamızı olumsuz bir şekilde şekillendirir.
- Benlik sert çalışmak ve perspektif bakış, insan zihninde ciddi değişimler yaratabilir.
- 42:03Kabul ve Değerler
- Kabul etmek, düşünce ve duyguyu kabul etmek değildir; ameliyat gibi acı çekme durumları, arkasında bir değer olduğunda kabul edilebilir.
- Değerler, insan davranışlarını harekete geçirebilir ve terapide önemli bir rol oynar.
- Perspektif bakış, düşüncelerden dünyaya bakmak yerine kendimizden düşüncelerimize ve dış dünyaya bakabilmektir.
- 43:52Değerler Çalışması
- Değerler çalışması yaparken hayatımızda en önem verdiğimiz insanı düşünüp, bu kişi bizim nasıl bir insan olduğumuzu anlatırsa, bu bizi dünyanın en mutlu insan yapabilir.
- Biz tamamen duygularımız için yaşıyoruz, anksiyete ve düşünceden kurtulmaya çalışırken hayat değerlerimizden uzak bir hayat yaşıyor olmak patoloji olarak görülür.
- İçsel deneyimler, iz belirtileri geçmiş bağlamlarımızla ilişkilidir ve şefkat ekleyerek zihinsel değişimler yaratabiliriz.
- 47:03Zihin Yönetimi ve Değerli Hayat
- Zihin ve düşünceyle özdeş olmak yerine, zihni yönetmek ve kendimizi ayrı görmek önemlidir.
- Tek bir anksiyeteyi düzelttiğinizde hayatınızın her alanı olumlu etkilenir.
- Acı hayatın içinde her zaman var olmasına rağmen, değerlerimiz için acıya karşı durabilmek önemlidir.
- 49:47Cesaret ve Gönüllülük
- Gönüllülük bir davranıştır, bir his değildir.
- İnsanlar genellikle cesaretli hissetmekte ve cesaretli olmayı karıştırırlar.
- Cesaretli olmak, korkmamak değil, korkularına ve acısına rağmen hayat değerleri için adım atabilmektir.
- 50:38Etkinlik ve Eğitim Bilgileri
- 30 Eylül'de 2,5 saatlik bir etkinlik yapılacak, 20'de başlayıp 22'ye kadar sürecek.
- Kaygıdan Kaygılanmamak adlı etkinlik için bileti bileti.com adresinden alınabilir, öğrenciler için indirimli biletler mevcut.
- Aktürk adlı platformda her ay dünyanın büyük isimlerini getirerek psikolojiyi doğru ağızlardan anlatmaya çalışılıyor.
- 51:53Kitap ve Eğitimler
- Konuşmacının üç ciltlik kitabının birincisi kabul ve defüzyon füzyon düşünce kısımlarını anlatıyor ve akademik bir kitaptır.
- 13 senelik bir akademik yayın yaparak Türkçe kitaplar oluşturmayı hedefliyor.
- Eğitimlerini Feda Sebepleri Derneği'nde hem eğitmen hem de öğrencisi olarak yapıyor.
- 54:21Panik ve Anksiyete Yönetimi
- Panik ve anksiyete anında kişiye bu durumun normal ve vücutta sağlıklı bir tablo olduğunu öğretmek önemlidir.
- İlk seanslarda anksiyeteyi hafifçe belirttikten sonra, sevmediği bir hayvanı düşünmesini isteyerek egzersiz yapılıyor.
- Egzersiz sonrası kişinin belirtilerin geçtiğini gören ve hislerin ve duyguların geçebildiğini anlayabilmesi hedefleniyor.
- 57:42Panik Atak Tedavisi
- Panik atak tedavisinde anksiyete ile odanın içerisinde buluşması sağlanmalı ve anksiyetenin gelir geçer bir şey olduğunu deneyimlemesi gerekiyor.
- Online terapiler sayesinde zorlu ortamlarda anksiyete ile temas etme imkanı bulunuyor.
- Exposure (maruz bırakma) yaklaşımı, kişinin gönüllü olması şartıyla anksiyeteyi kucağına alarak değerli hayata ulaşabilmesi için kullanılıyor.
- 1:00:30Mindfulness Egzersizleri
- Mindfulness egzersizlerinde kişiye kötü hissettiğinde gözünü açıp soru sorması veya dikkatini dağıtması isteniyor.
- Narsist kişilerle çalışırken, zihin dağıtmak için soru soruluyor.
- Egzersiz sırasında kişinin vücudunda yaşanan değişikliklere dikkat çekiliyor.
- 1:02:24Anksiyete ve Kontrol Üzerinde Çalışma
- Anksiyete ve kaçan insanlara temas ettirip kaçmasına müsaade edilir.
- Mindfulness sadece dikkati içeriye tutmak değil, içeri-dışarı arasında dolaştırabilme yeteneğidir.
- Anksiyete hissi acı verir ve kimse kendine iğne batırılmasını istemez.
- 1:04:02Kontrol Anlayışı ve Terapi
- Bir hasta, anksiyeteden kurtulamazsa kontrolü kaybedeceğini ve çıldıracağını düşünüyor.
- On sekiz yıldır kontrol etmeye çalışırken, aslında kontrol edemediği bir hayat yaşıyor.
- Kontrol etmeyi bırakarak dilediği hayatı yaşamak için ne yapacağını düşünmeye başlıyor.
- 1:05:08Terapi Teknikleri
- Hasta gözlerini kapatarak en çok anksiyete hissettiği anı yaşamıyor ve nefes alıp veriyor.
- Yirmi saniye sonra elini kaldırıyor ve kontrol etmeyi bıraktığında çıldırmadığını fark ediyor.
- Terapi sadece dil ile değil, davranışlarla da gösterilir ve kişinin perspektifini değiştirir.
- 1:07:24Terapi Uygulamaları
- Bu terapi anksiyete, kronik ağrı, kanser ve yeme bozukluklarında etkili.
- Çocuklarda da çok etkili olup, çocuklara yönelik kurslar da düzenleniyor.
- CVT (Compassion Focused Therapy) yaygın anksiyete bozukluklarında yeterli olmadığı için bu terapiye yöneltiliyor.
- 1:09:01Terapi Etkileri ve Eğitim
- Terapinin etkisi geç başlasa da çok uzun sürer ve hastaların en az droplarından biridir.
- Pandemi sırasında danışanların %95'i terapiyi etkili bulmuş ve %62-63'i bu terapiyi uygulamıştır.
- Aktürk'de ücretsiz eğitimler veriliyor ve gelecekte Amerika'dan hocalar getirilerek eğitimler verilecek.
- 1:11:15AK Eğitim Süreci
- AK (Acceptance and Commitment Therapy) eğitimi üç hafta sürer ve cumartesi-pazar günleri temel eğitim verilir.
- Eğitim üç modülden oluşur: açılık, farkındalık ve aktif davranış.
- Eğitim sonrası süpervizyon yapılır ve altı gün sonra AKB (AK Terapist) olarak isminin dünya çapında görünmesi sağlanır.
- 1:12:44AK Türkiye'nin Amacı
- AK Türkiye'nin amacı AK'ı iyi bir şekilde Türkiye'de yayabilmek ve anlatabilmek.
- Paralı eğitimlerde yer almak yerine ücretsiz ve gönüllü yapılan işlere katılmak tercih edilmektedir.
- Bilime dayalı ve akademik bir şekilde eğitim vermek önemlidir, sadece sertifika vermek değil.
- 1:14:42Sertifikasyon ve Gelişim
- Konuşmacı, "terapist oldum" diyemeden öleceğini ve her gün çalışacağını belirtiyor.
- AK konusunu iyi insanlarla dünya çapında dil bariyerlerini aşarak getirmeye devam edeceklerini söylüyor.
- Gelişim için her zaman eğitimler ve bootcampler olacak, özellikle travma ile ilgili Robin Master'ın gelecekte bir eğitim vereceği belirtiliyor.
- 1:16:30Sertifikasyon Hakkında Uyarılar
- AK Türkiye'de sertifikasyon veya akreditasyon bulunmamaktadır.
- AK'ta uygulayıcı sertifikası verilmez, sertifikayı danışan verir.
- AK'ın kurucusu Steven Hayes, sertifikayı vermediğinde kişinin gelişmeye devam edeceğini belirtmiştir.
- 1:19:01Kapanış
- Konuşmacı, anlattıklarını genel çerçevede hızla anlattığını ve eğitimlere katılmalarını dilediğini belirtiyor.
- Katılımcılardan gelen teşekkürler karşılığında teşekkür ediyor.
- Konuşma, "herkese iyi akşamlar diliyorum" sözleriyle sonlanıyor.