• Buradasın

    17. Yüzyıl Felsefesinde Empirizm ve Akılcılık: John Locke ve Bilgi Teorisi

    youtube.com/watch?v=bFR7CbiqGxw

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan felsefe dersi formatındadır. Konuşmacı, özellikle felsefe konusunda yeni başlayan öğrenciler için 17. yüzyılda kıta felsefesini şekillendiren temel yaklaşımları basit bir dille anlatmayı amaçlamaktadır.
    • Video, önce rasyonalizm (akılcılık) akımını ve Descartes'ın "Cogito, ergo sum" felsefesini açıklamakta, ardından empirizm (deneycilik) akımını ve John Locke'ın bilgi teorisini detaylandırmaktadır. Locke'ın "tabula rasa" (bomboş levha) tezi, ide kavramı, duyum ve refleksiyon zihinsel yetileri, basit ve bileşik ideler kavramı ile birincil ve ikincil nitelikler teorisi gibi temel felsefi kavramlar açıklanmaktadır.
    • Video, Locke'ın tanrı kavramının doğuştan getirilmediğini, deneyimle edindiğini ve insan zihninin iki tür yetisi olduğunu vurgulayarak, empirik bilginin temellerini ve Locke'ın çelişmezlik ilkesi gibi mantıksal ilkelerin doğuştan getirilişini reddetmesi gibi radikal görüşlerini anlatmaktadır.
    00:0417. Yüzyılda Felsefi Yaklaşımlar
    • 17. yüzyılda felsefe tarihi, empirizm (deneycilik) ve rasyonalizm (akılcılık) olarak adlandırılan iki temel yaklaşım çerçevesinde şekillenmiştir.
    • Epistemoloji (bilgi felsefesi) alanında bu iki akım, bilginin ortaya çıkışı ve insan zihninin bilgiyi üretme süreci hakkında farklı düşüncelere sahiptir.
    00:43Rasyonalizm Akımı
    • Rasyonalizm, bazı kavram ve ilkelerin akılda doğuştan (a priori) içerildiğine inanır ve akıl deneyden bağımsız bir şekilde doğru bilgiye ulaşabilir.
    • Descartes, rasyonalizmin en meşhur temsilcisi olup, "Cogito ergo sum" (düşünüyorum, o halde varım) ilkesiyle deneyi ve algıyı bilgiden soyutlayarak bir sıfır noktası elde etmiştir.
    • Descartes'a göre deney ve tecrübe bize doğru bilgiyi sunmaz, çünkü algımız zaman zaman yanıltabilir.
    03:33Empirizm Akımı
    • Empirizm, tamamen deneyi merkeze alan bir episteme (bilgi) noktası inşa etmiş, rasyonalizmin aksine aklı ve doğuştan gelen kavramları yadsıyarak deneysel bilgiyi öne çıkarmıştır.
    • Empirizm, "empirik" kelimesinden gelir ve izlenim, duyumsama, algılama anlamına gelir; duyu organlarıyla idrak edilen her şey empirik bir öğedir.
    • Empirizm, tamamen deneyden gelen bilginin doğru bilgi olduğunu savunur ve rasyonalizmin önerdiği a priori bilgiyi reddeder.
    05:30John Locke'un Empirizmi
    • John Locke, "İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme" adlı eserinde insan zihninin doğuştan hiçbir kavrama sahip olmadığını, tamamen boş bir levha (tabula rasa) olarak dünyaya geldiğini savunmuştur.
    • Locke için bilginin amacı kanaat ve sanıyı hakikatten ayırt etmektir ve bilginin kaynağı deneyimdir.
    • Locke, ide kavramını zihinde oluşan tüm objelere işaret eder ve temsil ile gerçek arasında bir ayrım olduğunu savunur.
    08:34Locke'un Radikal Yaklaşımı
    • John Locke, sadece temsilleri değil, bazı temel mantıksal ilkeleri de doğuştan getirilişini reddeder.
    • Çelişmezlik ilkesi gibi mantıksal ilkeleri deneyden sonra, tecrübe ederek öğrenildiğini savunur.
    • Locke, kendi çağı için radikal bir atılım yaparak tanrı kavramının da doğuştan getirilişini reddeder, bu da rasyonalist düşünceye (örneğin Descartes'e) karşıt bir görüşü temsil eder.
    10:30Tanrı Kavramı ve John Locke
    • Tanrı kavramı, rasyonalistler için doğuştan getirilen (a priori) bir kavram olarak görülür.
    • John Locke, tanrı kavramının doğuştan getirilmesini reddeder ve tanrısız toplumları örnek gösterir.
    • Locke'a göre tanrı kavramı da deneyimle, çevreyle, tecrübeyle ve idrakle elde edilir, bir tür aksiyondur.
    12:20John Locke'un Bilgi Felsefesi
    • John Locke, insan zihninin iki tür yetisi olduğunu belirtir: dışarıya bakarak duyum (sensation) ve içeriye bakarak refleksiyon (içe bakış).
    • Bilgi, önce dış dünyayı duyu organları ile algılayarak, sonra içe bakarak bu algıları birleştirerek ve inceleyerek oluşur.
    • Dışarıdan gelen duyumla içeride gerçekleşen refleksiyonun birleşmesinden temsiller oluşur ve bu temsiller basit ve bileşik olarak iki türe ayrılır.
    14:05Niteliklerin Ayrışması
    • John Locke, nesnelerin algılayış türüne birincil ve ikincil nitelikler olarak adlandırdığı iki kategori atfetmiştir.
    • Birincil nitelikler (hacim, kütlesi, uzay-zamanda yer kaplaması, şekil, dokuya sahip olma) zorunlu ve evrensel niteliklerdir.
    • İkincil nitelikler (renk, tat, koku, hisler) kişiden kişiye değişen, öznel deneyimle gerçekleşen niteliklerdir.
    15:37Empirik Bilgi Felsefesi
    • John Locke, doğuştan görme engelli biriye sarı rengini veya hiç tatlı şey yemeyen birine tatlılığın ne olduğunu anlatamayacağımızı örnek vererek, niteliklerin deneyimden doğduğunu gösterir.
    • John Locke tamamen deneyimden doğan, empirik süreçlerden ortaya çıkan bir bilgi felsefesi inşa etmiştir.
    • Konuşmacı, felsefe öğrencileri ve lise öğrencileri için basit bir anlatım tercih ettiğini belirtiyor.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor