Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 10. sınıf öğrencilerine felsefe dersinin "Felsefeyle Düşünme" ünitesini anlattığı eğitim içeriğidir.
- Videoda akıl yürütme ve argümantasyon kavramları detaylı olarak ele alınmaktadır. Öncelikle önermelerin tanımı, özellikleri ve tekil, tikel, tümel olarak sınıflandırılması açıklanmakta, ardından argümantasyon kavramı ve öncül-sonuç önermesi anlatılmaktadır. Son olarak akıl yürütme türleri olan tümdengelim, tüme varım ve analoji örneklerle açıklanmaktadır.
- Video, görüş alanlarının (siyasi, ahlaki, bilimsel, sanatsal, felsefi, dini) tanıtımıyla başlayıp, Descartes'in "en küçük doğru olmama ihtimali olan bir şeyi doğru kabul etmeyin" sözüyle sonlanmaktadır. Bir sonraki videoda tutarlılık, çelişiklik, doğruluk ve gerçeklik kavramlarının ele alınacağı belirtilmektedir.
- 00:01Felsefe ve Düşünme Ünitesi Tanıtımı
- 10. sınıflarla ikinci ünite olan "Felsefeyle Düşünme" ünitesine başlanıyor.
- Descartes'ın "En küçük doğru olmama ihtimali olan bir şeyi doğru kabul etmeyin" sözü, düşünmenin ve sorgulamanın önemini vurguluyor.
- Ünite içinde akıl yürütme, argümantasyon, görüş, önerme, önerme çeşitleri ve akıl yürütme türleri (tümdengelim, tümevarım, anoloji) öğrenilecek.
- 01:26Akıl Yürütme ve Argümantasyon
- Akıl yürütme, mantık biliminden gelen bir kavramdır ve felsefe ile mantık arasında ciddi bir ilişki vardır.
- Akıl yürütme, doğru kabul edilen yargılara dayanarak yeni bir yargıya ulaşmaya çalışmaktır ve bu sonucun oluşturduğu şey argümantasyondur.
- Argümanlar, önermelerden oluşan ve önermelerle yapılan bir akıl yürütme şeklidir.
- 03:20Görüş Kavramı
- Görüş, insanın olaylar, varlıklar veya işler hakkında geliştirdiği anlayıştır.
- Görüşleri şekillendiren faktörler arasında eğitim, sosyal hayat, çevre, ekonomik durum, kültür, inançlar, dini görüşler ve ahlaki görüşler bulunmaktadır.
- Siyasi, ahlaki, bilimsel, dini, sanat ve felsefi görüşler gibi farklı alanlarda görüşler ortaya çıkabilir.
- 05:02Önerme Kavramı
- Önerme, doğru veya yanlış yargı bildiren cümlelerdir.
- Önermeler yargı bildirmesi gerekir, istek, emir, ünlem ve soru cümleleri önerme değildir.
- Önermeler niceliği bakımından tekil, tikel ve tümel olarak üç gruba ayrılır.
- 08:06Önermelerin Nicelik Anlamında Türleri
- Tekil önermelerde öznenin belli olması önemlidir, örneğin "Ali insandır" veya "Ali ve Ayşe insandır".
- Tikel önermelerde belli bir kesimden bahsedilir ancak bu kesimin kim olduğu belirtilmez, örneğin "Bazı insanlar gözlüklüdür".
- Tümel önermelerde bir sınıfın tümü ifade edilir, örneğin "Tüm insanlar ölümlüdür".
- 09:11Argümantasyon ve Öncül Kavramı
- Argümantasyon, belli kanıtlara dayanarak ortaya çıkartılan yeni bir yargı ifadesidir ve önermelere ihtiyaç duyar.
- Öncül, argümantasyonu yaparken sonucu çıkartmadan önce kullanılan en az iki önerme cümlesidir.
- Sonuç önermesi, öncüllerden çıkarılan yargıdır ve argümantasyonun geçerli olması için tüm önermelerin doğru ve tutarlı olması gerekir.
- 12:39Akıl Yürütme Türleri
- Tümdengelim (dedüksiyon), bütünden özele doğru çıkarım yapmaktır ve "bütün çiçekler bitkidir, bütün güller çiçektir, o halde bütün güller bitkidir" örneğinde görülür.
- Tüme varım (endüksiyon), özel kavramlardan bütüne doğru bir yargıda bulunmaya çalışmaktır ve "kaplumbağanın kanı vardır, maymunların kanı vardır, ineklerin kanı vardır, o halde tüm hayvanların kanı vardır" örneğinde görülür.
- Anoloji (benzetim), iki kavram arasındaki benzerlikten dolayı yapılan çıkarımdır ve "dünyada atmosfer vardır, dünyada yaşam vardır, o halde Mars'ta yaşam olabilir" örneğinde görülür.
- 18:41Görüş Kavramı
- Görüş, insanın olay, varlık veya ortaya atılan düşüncelere dair bir anlayış geliştirmesidir.
- Görüşlerin oluşmasında eğitim, yaşam çevresi, inançlar, kültürel ve ahlaki kurallar, ekonomik, sosyal durum etkilidir.
- 19:03Önerme Kavramı
- Siyasi, ahlaki, bilimsel, sanatsal, felsefi ve dini görüş gibi görüş alanları vardır.
- Önerme, doğru veya yanlış yargı bildiren cümlelerdir (örneğin: "İnsan akıllı bir canlıdır").
- Her cümle önerme olamaz; istek, emir, soru ve ünlem cümleleri önerme değildir.
- 20:03Önermelerin Türleri
- Önermeler niceliğine göre tekil önerme, tikel önerme ve tümel önerme olmak üzere üçe ayrılır.
- Tekil önerme: Öznesi belli olan (örneğin: "Ali ölümlüdür").
- Tikel önerme: Öznesi belli olmayan (örneğin: "Bazı insanlar gözlüklüdür").
- Tümel önerme: Öznesi bütünü kapsayan (örneğin: "Bütün insanlar ölümlüdür").
- 20:34Argüman Kavramı
- Argüman, belli kanıtlara dayandırılarak ortaya çıkarılan yeni bir yargıdır.
- Argümanda sonuç önermesine destek olan önermelere öncül, öncüllerden sonuca varma işlemine de argümantasyon denir.
- Argümantasyonun geçerli olması için tüm önermelerin doğru ve tutarlı olması gerekir.
- 21:29Mantıksal Çıkarım Türleri
- Tümdengelim (dedüksiyon): Bütünden özeli çıkartmaktır (örneğin: "Bütün çiçekler bitkidir, bütün güller çiçektir, o halde bütün güller bitkidir").
- Tüme varım (endüksiyon): Özelden bütünü çıkartmaktır (örneğin: "Kurbağaların kanı vardır, maymunların kanı vardır, ineklerin kanı vardır, o halde tüm hayvanların kanı vardır").
- Analoji (benzetim): İki öncül arasındaki benzerlikten çıkarım yapmaktır (örneğin: "Dünyada ve Mars'ta atmosfer vardır, dünyada yaşam vardır, o halde Mars'ta da yaşam olabilir").