Türküler

"Gine Yeşillendi Niğde Bağları" türküsünün hikayesi şu şekildedir: Cumhuriyetten önceki yıllarda kaçak rakı imalatı, üzümü bol olan Niğde'ye 5 km mesafedeki Fertek kasabasında yapılmaktaydı. Bu tarihlerde Niğde'de yetişen ve her birinin emrinde 8-10 kişi bulunan küçük beylikler bulunmaktaydı.

"De Get Bayburt" türküsü Şanlıurfa yöresine aittir.

“Bir Fırtına Tuttu Bizi” türküsünün hikayesi, Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi ile yaşanan göç olaylarına dayanmaktadır. Türkünün kahramanları, Selanik'te yaşayan ve birbirlerine aşık olan Sabri ve Dimitri adlı iki arkadaştır. Sabri, Dimitri'nin yardımıyla Angeliki'yi kaçırmayı dener, ancak başarısız olur. Sabri, mahpushanede bir ağıt seslendirir: > “Bir fırtına tuttu bizi, deryaya kardı. O bizim buluşmalarımız a yârim mahşere kaldı”. Angeliki, başkası ile evlendirilir. Sabri'nin ağıtını duymuş gibi, o da bir cevap verir: > “Pencereden baka baka yârim ela gözler süzüldü”. İki arkadaş, hapisten çıktıklarında nüfus mübadelesi başlamıştır. İki arkadaş, bir ağıt daha seslendirirler: > “Yeni cezve, yeni cezve kaynar, kaynamaz oldu. O benim nazlı yârimin dilleri söyler, söylemez oldu”.

En komik türküler arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. "Ali Babanın Çiftliği": Sözleri ve melodisi ile dinleyicileri güldürmeyi başaran, çocuklar arasında popüler bir türküdür. 2. "Domates Biber Patlıcan": Bahçede yetişen sebzelerin komik hikayelerini anlatan, neşeli bir türküdür. 3. "Bak şu İri Gözlü Kadına": Bir kadının iri gözlerinin komik bir şekilde anlatıldığı mizahi bir türküdür. 4. "Misket": Çocukların oynadığı "Misket" oyununu anlatan, eğlenceli bir türküdür. 5. "Deli Horoz": Bir köyde yaşayan deli horozun komik hikayesini konu alan bir türküdür. Ayrıca, 90'lı yılların komik şarkıları arasında Grup Vitamin'in "İsmail" ve "Takmayacaksın" gibi parçaları da sayılabilir.

"Ervah-ı Ezelden" türküsünün hikayesi, Aşık Sümmani adlı halk ozanına aittir. Hikayeye göre, Aşık Sümmani çobanlık yaparken bir rüya görür ve bu rüyada üç derviş ona Çinmaçin'de yaşayan Abbas Han'ın kızı Gülperi'yi gösterir ve aşk badesi içirirler. Uzun yolculuklara çıkmasına rağmen Gülperi'yi bulamayan Sümmani, iki sevgilinin kavuşamadan ölmesiyle sonuçlanan bir macera yaşar. Türkü, insanın aşk ve kader karşısındaki çaresizliğini anlatan derin bir anlam taşır.

Türkülerde genellikle majör ve minör akorlar kullanılır. En sık kullanılan türkü akorlarından bazıları şunlardır: D akoru: Re, la ve fa notalarından oluşur. Am akoru: Mi ve la seslerinin bir araya gelmesinden oluşur, la minör adını alır. G akoru: Sol, si ve re notalarının birleşimini temsil eder. F akoru: Fa, la ve do notalarına bir arada basılarak çalınır. C akoru: Do, mi ve solün birleşiminden oluşur. Ayrıca, türkülerde VII akoru da kullanılabilir.

Keles yöresine ait bazı türküler şunlardır: 1. "Aşalım Aşalım Dağlar Aşalım" - İsmet İnci. 2. "Ayağında Pijama" - Mustafa Öz. 3. "Bahçede Erik Dalı" - Yöre Ekibi. 4. "Dereleri Aldı Tüfek Yangısı" - Ömer Faruk Çeliktaş. 5. "Deve Gelir İnişten" - Yöre Ekibi. 6. "Gülebe" - Mustafa Kacar. 7. "Köprünün Altında Kahve Değirmeni" - İsmail Oral. 8. "Odaya Varma Dedim" - Mehmet Mutlu. 9. "Pınara Vurdum Kazmayı" - İsmet İnci. 10. "Şaplağa Verdik Biz Kızı" - Mehmet Mutlu.

"Sivas'ın Yollarına" türküsünün sözleri Mehmet Özcan'a aittir.

Barak aşiretine ait bazı ağıtlar şunlardır: 1. "Uyan Şahin Bey'im Dön Bak Ardına". 2. "Sabah Namazında Evler Göç Oldu". 3. "Dedemoğlu Der ki Aşkın Bağından". Barak ağıtları genellikle iskân, doğa, sevda ve ölüm gibi temaları işler ve 11'li hece ölçüsüyle söylenir.

Budin'in 1686'da elden çıkması üzerine yakılan türkü, bilinen en eski türkü hikayesi olarak kabul edilmektedir.

Vardar Ovası türküsünün hikayesi 1371 yılına dayanmaktadır. Hikaye şöyle özetlenebilir: I. Murat döneminde, Osmanlı orduları Üsküp'ü kuşatırken, Vezir Çandarlı Ali Bey'in otağı da oradadır. Bu sığınan insanların arasında, türkünün kahramanı genç bir kız da vardır. Savaş kazanıldıktan sonra ordu geri dönerken, yanlarında Rumelili insanları da götürür.

"Siyah Giyme Söz Olur" türküsünün hikayesi, düşman işgalinden kaçan bir ailenin üç kızıyla birlikte Bolu'ya yerleşmesi olayından kaynaklanmaktadır. Kızların rahat tavırları Bolu'da hoş karşılanmaz ve insanların söylenmelerine rağmen Egedeki alışkanlıklarına devam ederler. Bir gece, mahalle bekçisi gençlerin eve girdiğini görünce zaptiyeye haber verir. Olayı duyan kızların babası soluğu karakolda alır ve gençlerin misafir olduğunu söyler.

"Kirpiğin Kaşına Değdiği Zaman" türküsü, Erzincan yöresine aittir.

Aşkın türküleri, Türk halk müziğinin köklü bir geleneği olup, binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir.

"Şeftali Ağaçları (Tini Mini Hanım)" türküsünün sözleri Münire Tarabuş'a aittir.

Osmanlı döneminde çeşitli türkü türleri bulunmaktaydı: 1. Aşık Türküleri: Aşık geleneği çerçevesinde ortaya çıkan ve genellikle bir aşık tarafından saz eşliğinde söylenen türkülerdi. 2. Deyiş Türküleri: Daha çok öğretici ve nasihat verici nitelikte olan, toplumsal meselelere değinen türkülerdi. 3. Koçaklama Türküleri: Kahramanlık hikayelerini anlatan, kahramanlık, yiğitlik ve cesaret gibi temaları işleyen türkülerdi. 4. Oyun Havası Türküleri: Düğün, eğlence ve kutlamalarda icra edilen, ritmik ve coşkulu melodilere sahip türkülerdi. 5. Destan Türküleri: Milletin tarihinde önemli yer tutan, nesilden nesile aktarılan destan niteliğinde türkülerdi. Ayrıca, Osmanlı döneminde tasavvuf müziğiyle etkileşime girerek dervişlerin ve halkın dini ve manevi duygularını ifade eden türküler de ortaya çıkmıştır.

"Seni Sevdim Bir Gül Gibi Vay Vay" türküsü, Diyarbakır yöresine aittir.

Kadınlı türküler arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. "Yemen Türküsü": "Gelin ömrüm geçti, ben bozuluyorum" dizeleriyle bilinen bir türküdür. 2. "Yarim İstanbul'u Mesken mi Tuttun?": Eşini gurbete gönderen bir kadının ayrılık acılarını anlattığı türküdür. 3. "Kına Türküleri": Genellikle kızın annesi veya gelin kızın ağzından söylenen, hüzün ve sitem içeren türkülerdir. 4. "Burçak Tarlası": İş türkülerinden olup, kadınlar tarafından söylenmiştir. 5. "Adı Kadın Türküler": Evrim Kaşıkçı'nın seslendirdiği, kadın isimlerini içeren Balkan halk şarkıları albümüdür. Ayrıca, Kardeş Türküler grubunun repertuarında da kadın ağzı türkülerine yer verilmektedir.

Bursa'nın en meşhur oyun havalarından biri " Bursa'nın Ufak Tefek Taşları" türküsüdür.

"Şad Olup Gülmedim Eller İçinde" türküsü, Kırşehir yöresine aittir.