Topraklama

Dikey topraklı priz, topraklama hattı bulunan ve dikey konumda olan özel bir priz türüdür. Bu tür prizler, elektrik devrelerinde oluşabilecek kaçak akımları toprağa yönlendirerek hem kullanıcıyı hem de cihazı korur.

UPS'in topraklaması, cihazın bulunduğu binanın yakın bir yerindeki topraklama plakası veya bakır çubuk üzerine yapılır. Bu işlem şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Bakır plaka veya çubuk toprağa gömülür. 2. Topraklama kablosu, binadan gelen topraklama kablosuyla bu plakanın üst bölümündeki uç kısımlara bağlanır ve vidalarla sıkıştırılır. Topraklamanın amacı, UPS ve bağlı cihazların elektrik kaçaklarına karşı korunmasını sağlamaktır.

Eş potansiyel barası, tesisdeki tüm topraklama sistemlerinin ve metal aksamların bağlanması gerektiği için tek bir adet olmalıdır.

5X2,5 mm² topraklama hattı yapımı için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Topraklama Sistemi Seçimi: Tek topraklama veya yıldız topraklama gibi uygun bir sistem seçilmelidir. 2. Topraklama Çubuğu veya Levhası: 3-5 metre derinliğe yerleştirilecek bir topraklama çubuğu veya levhası seçilir. 3. Bağlantıların Yapılması: Topraklama çubuğu, binanın elektrik panosuna sağlam ve paslanmaz malzemeler kullanılarak bağlanır. 4. Kablo Döşeme: 2.5 mm² veya 4 mm² kalınlığında bakır kablolar, topraklama çubuğundan elektrik panosuna kadar döşenir. 5. Topraklama Direnci Testi: Topraklama hattı çekildikten sonra, sistemin verimli çalışıp çalışmadığını belirlemek için topraklama direnci testi yapılır. 6. Son Kontroller ve Sertifikalandırma: Yapılan işlemin sonunda, topraklama hattının güvenli olduğuna dair bir rapor ve sertifika alınmalıdır. Bu işlem, uzman elektrik mühendisleri veya yetkili elektrik tesisatçıları tarafından yapılmalıdır.

Topraklama kablosu sarı-yeşil renktedir çünkü bu renk, elektrik tesisatında topraklama için uluslararası standartlarda belirlenmiş bir renk kodlamasıdır. Sarı-yeşil renk, elektrik kaçağı durumunda güvenliği sağlamak ve aşırı akım durumunda elektriği toprağa yönlendirmek için kullanılır.

Topraklama kablosunun erimesinin birkaç nedeni vardır: 1. Aşırı akım: Amplifikatörün güç kablosu boyunca önemli ölçüde ısı oluşması, topraklama kablosunun aşırı ısınmasına ve erimesine yol açabilir. 2. Yetersiz boyutlandırma: Amplifikatörün güç derecesi için çok küçük olan topraklama kabloları, ısıyı dağıtamaz ve bu da erimeye neden olur. 3. Topraklama hataları: Topraklama yolunun gevşek olması veya toprak için uygun olmayan malzemelerin kullanılması, akımın doğru şekilde toprağa gitmesini engelleyerek kablonun ısınmasına ve erimesine yol açabilir. 4. Kısa devre: Kablo bağlantısı gevşerse veya bir kemirgen kabloyu kemirirse, topraklama sistemi kaçak akımı yangına veya şoka neden olmadan önce alternatif bir yolla toprağa yönlendirir.

Havadaki iyonlar toprağa paratoner ve elektrolitik iyon topraklama gibi yöntemlerle verilir. Paratoner, statik elektrik yüklü bulutlarla yeryüzü arasındaki şiddetli elektrik akımını doğrudan toprağa aktararak, iyonların toprağa geçmesini sağlar. Elektrolitik iyon topraklama ise, topraklama iletkenleri aracılığıyla iyonların toprakta dağılmasını sağlar.

Ayırıcı ve topraklama ayırıcı elektrik iletim hatlarında farklı işlevlere sahip cihazlardır. Ayırıcı, orta ve yüksek gerilim sistemlerinde devre yüksüz iken açma kapama işlemi yapabilen bir şalt cihazıdır. Görevleri arasında: - Tesis bölümlerini ayırıp bakım ve kontrol işlerinin güvenli yapılmasını sağlamak; - Akım yönlendirmesi yapmak. Topraklama ayırıcı ise, enerjisi kesilmiş devre veya hatların üzerindeki birikmiş enerjiyi toprağa aktarmak için kullanılan bir ayırıcı türüdür. Özellikleri: - Birlikte kullanıldığı kesici ve ayırıcı açıldıktan sonra kapatılabilir; - Hatta enerji varken kapatılamaz.

Topraklama işleminde kullanılan temel malzemeler şunlardır: 1. Elektrot (Topraklama Elektrodu): Toprağa gömülü veya beton içine yerleştirilmiş iletken parçalardır. 2. Topraklama İletkenleri: Örgülü bakır, galvaniz şerit veya sarı/yeşil kablo gibi malzemelerden oluşur. 3. Bağlantı Elemanları: Pabuç, klemens ve diğer yardımcı malzemelerden oluşur, bakır ve galvaniz malzemeden üretilir. 4. Topraklama Barası: Birden fazla iletkenin birleştiği baradır, panoya direk bağlanmalı ve pano gövdesine iletim sağlanmalıdır. Bu malzemelerin seçimi, toprağın özgül direncine ve korozyon dayanımına göre yapılır.

110 kV ayırıcılar, topraklamalı olarak kullanılabilir.

C11 kablo, genellikle topraklama ve negatif yükleme için kullanılan yeşil veya sarı renkli bir kablodur. Bu tür kablolar, olası bir elektrik kaçağını topraklama sistemine iletmek için elektrik tesisatlarında önemli bir işlev görür.

Topraklama ölçümünde topraklama klemensleri kullanılır.

K tipi prizlerde topraklama mevcuttur.

Topraklamadaki çubuk yerine aşağıdaki malzemeler kullanılabilir: 1. Levha elektrot: Bakır veya galvaniz levha ile yapılan topraklama. 2. Şerit elektrot: Bakır şeritler kullanılarak yapılan topraklama. 3. Yuvarlak elektrot: Kare kesitli borular, en az 60x60 köşebent ve 6 mm kalınlığında. 4. Yer altı su boruları: En az 50 m uzunluğunda ve iletkenliğe uygun, PVC’li kısımları olmayan borular. 5. İnşaat demiri: Topraklama için alternatif olarak değerlendirilebilir.

Kök kabinde topraklama kablosu, elektrik tesisatı içerisinde bulunan ve sarı-yeşil renkli olan kabloya bağlanır.

Topraklamalı pano, elektrikle çalışan makinelerin gerilim altında olmayan metal parçalarının bir iletken aracılığıyla toprakla birleştirildiği panodur. Bu tür panoların amacı: - Can güvenliği sağlamak. - Cihazları korumak. - Yasal gereklilikleri karşılamak. Topraklamalı panoların doğru bir şekilde tasarlanması, kurulması ve düzenli bakımının yapılması önemlidir.

Panoda topraklama barası, doğrudan panoya bağlanır. Ayrıca, izoleli bir bara kullanılmışsa, pano gövdesinin topraklama sistemiyle irtibatını sağlamak için baradan pano gövdesine topraklama iletkeni ile bağlantı yapılması gerekir.

Topraklama çubuğu en az 0.75-1.5 metre uzunluğunda olmalıdır.

Güneş enerjisi santrallerinde topraklama şu adımlarla yapılır: 1. Temel Topraklaması: Tesis temelinde ve çevresinde temel ve fonksiyon topraklama sistemleri oluşturulur. 2. Eş Potansiyel Sistem: Tesis genelinde eş potansiyel sistemin sağlanması için direnç farklılıkları ortadan kaldırılır ve kuplaj etkileri önlenir. 3. Yakalama Uçları: Tesisin zıt yönünde kaz ayağı şeklinde yakalama uçları topraklanır ve spark gap sönümleyici parafudrlarla eşpotansiyele alınır. 4. Topraklama İletkenleri: Panel altı sistemde 20×20 m gözleri geçmeyecek şekilde ağlar oluşturulur ve bu ağlar ring hat ile birleştirilir. 5. İnvertör Topraklaması: İnvertörlerin AC bölümleri topraklanır ve konstrüksiyona montaj edilen ekipmanların topraklaması için ayrıca önlem alınır. Kullanılan malzemeler IEC 50164 normlarına uygun olmalı ve korozyona karşı uzun ömürlü olmalıdır.

Bakır sepet genellikle elektriksel donanımda topraklama sağlamak için kullanılır.