Sel

Uzunköprü'nün sular altında kalmasının nedeni, etkili olan sağanak yağışlar ve derelerin taşmasıdır.

Sel doğal afeti, aşırı yağış ve suyun birikmesiyle meydana gelir. İşte selin oluşum sürecinin temel adımları: 1. Yoğun yağışlar: Yağmur, kar veya dolu gibi yağışlar, toprağın doygunluğuna ulaşmasına ve suyun emilememesine neden olur. 2. Yüzey akışı: Toprak suyu ememeyince, yüzeyde biriken su akarsu yataklarından taşarak taşkınlara yol açar. 3. Coğrafi faktörler: Dağlık bölgelerde veya düzensiz arazi yapısına sahip yerlerde yağmur suyu hızla akar ve toprak erozyonuna neden olur. 4. İnsan etkileri: Su yollarının doğal yapısını değiştirmek veya doğal alanları tahrip etmek gibi insan faaliyetleri de sel felaketlerine yol açabilir. Ayrıca, ani kar erimeleri ve baraj taşkınları da sele neden olabilir.

Sel ve heyelan, doğal afet olarak kabul edilir çünkü her ikisi de ani ve yıkıcı etkilere sahip doğal olaylardır. Sellerin nedenleri genellikle yoğun yağışlar veya ani kar erimeleridir. Heyelanların nedenleri arasında ise eğimli yamaçlar, yağışlar, toprak sıkışması, yer sarsıntıları veya insan faaliyetleri yer alır.

Sel, çeşitli doğal ve insan kaynaklı nedenlerle meydana gelir: 1. Aşırı Yağışlar: Uzun süre devam eden veya ani yoğunlaşan yağışlar, toprağın suyu emme kapasitesini aşarak yüzeyde birikmesine neden olur. 2. Kar Erimesi: İlkbaharda ani sıcaklık artışlarıyla karların erimesi, büyük miktarda suyun hızlıca açığa çıkmasına yol açar. 3. Baraj ve Göletlerin Taşması: Baraj veya göletlerde biriken sular beklenmedik şekilde taştığında çevrede sel baskınları oluşturabilir. 4. Toprak Yapısı ve Eğim: Bazı toprak türleri suyu iyi ememez ve dik yamaçlarda yağmur suları hızla akarak sel oluşturabilir. 5. Altyapı Eksiklikleri: Yetersiz kanalizasyon sistemleri ve drenaj sorunları, yoğun yağışlarda suyun birikmesine ve yolların su altında kalmasına neden olur. 6. Ormansızlaşma: Ağaçların ve bitki örtüsünün azalması, yağış sularının yüzeyde kalmasına ve sel riskini artırmasına yol açar. Ayrıca, fırtınalı hava koşulları ve tsunami gibi doğal afetler de sel baskınlarını tetikleyebilir.

Seraların sular altında kalmasının birkaç nedeni olabilir: 1. Şiddetli Yağmur ve Sel: Yoğun yağışlar ve sel suları, seraların bulunduğu bölgeleri sular altında bırakabilir. 2. Dere Taşması: İnşaat çalışmaları veya diğer nedenlerle dere yataklarının daraltılması, yağmur sularının taşmasına ve seraların su basmasına yol açabilir. 3. Altyapı Eksikliği: Motopomp ve altyapı eksiklikleri, seralardaki suların tahliye edilememesine neden olabilir.

Sel ve taşkın, doğal afet olarak kabul edilir çünkü: 1. Şiddetli Yağışlar: Yoğun ve uzun süreli yağışlar, nehirlerin ve akarsuların taşmasına neden olarak sel ve taşkın riskini artırır. 2. Toprak Erozyonu: Orman kesimi, tarım uygulamaları ve kentsel gelişim gibi insan faaliyetleri toprak erozyonunu artırarak sel riskini yükseltir. 3. Yer Şekilleri: Dik yamaçlar ve engebeli araziler gibi topografik özellikler, suyun hızla akmasına ve taşkınların daha şiddetli olmasına yol açar. 4. Altyapı Sorunları: Yetersiz drenaj sistemleri ve su yollarının betonlaşması gibi altyapı sorunları sel riskini artırır. 5. İklim Değişikliği: Artan sıcaklık ve yoğun yağışlar, sel ve taşkınların sıklığını ve şiddetini artırır. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, sel ve taşkınların afete dönüşmesine neden olabilir.

Giresun'daki sel felaketinde toplam 7 kişi hayatını kaybetti.

Ordu Ünye'de selin nedeni, şiddetli yağışlardır. 8 Ağustos 2018 tarihinde yaşanan sel felaketinde, Cevizdere Deresi'nin su seviyesinin yükselmesi ve taşması sonucu sel meydana gelmiştir.

Ölümcül Sular (Crawl) filminin konusu, Florida'yı vuran bir kasırga sonrası meydana gelen selde babasını kurtarmaya çalışan Haley'nin hikayesini anlatıyor. Haley, tahliye emirlerine aldırmadan babasının izini sürer ve onu evlerinin döşeme altındaki boşluğunda ağır yaralı bir halde bulur.

Sağanağın tehlikeli olduğunu anlamak için aşağıdaki belirtilere dikkat edilmelidir: 1. Yoğunluk ve Süre: Sağanak yağışlar genellikle kısa süreli ama yoğun olur ve aşırı miktarda suya neden olabilir. 2. Fırtına Eşliğinde Olması: Sağanak yağışlar, rüzgar hızının artması, şiddetli yağmur veya gök gürültüsü gibi fırtınaları da beraberinde getirebilir. 3. Yaşamsal Fonksiyonlarda Bozulma: Yoğun bakımdaki hastalarda sağanak yağışa benzer belirtiler olan solunum yetmezliği, multiorgan yetmezliği ve şiddetli sepsis gibi durumlar, yaşam süresi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. 4. Cilt ve Vücut Değişiklikleri: Soluk, mavi, sarı veya kül rengi cilt tonları ve uzuvların soğukluğu, kan dolaşımının azaldığını gösterir ve ölüm riskinin arttığına işaret edebilir. Bu belirtiler gözlemlendiğinde, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Sel doğal afeti, normalde kuru olan bir araziye yoğun miktarda su taşması sonucu meydana gelen doğal bir felakettir. Başlıca nedenleri: - Şiddetli yağışlar; - Karların hızlı erimesi; - Barajların yıkılması veya açılması; - Tsunamiler, kasırgalar ve tayfunlardır. Etkileri: - Can ve mal kayıpları; - Tarım arazilerinin su altında kalması ve verim kaybı; - Su kanallarının tıkanması ve ulaşım aksaklıklarıdır.

Sel felaketlerinde toplam ölü sayısı şu şekildedir: 1. İspanya: 205 kişi. 2. Afganistan: En az 21 kişi. 3. Genel: Son 50 yılın en büyük sel felaketinde İspanya'da 211 kişi hayatını kaybetti.

Selde alt geçitte mahsur kalanlar, farklı yöntemlerle kurtarıldı: 1. Yüzerek Kurtuluş: Şanlıurfa'da bir vatandaş, 3-4 saat sonra yüzerek su üstüne çıktı ve itfaiye hortumuna tutunarak kurtarıldı. 2. Merdiven ve İple Kurtarma: Aynı olayda, üst geçitten alt geçide uzatılan merdiven ve sarkıtan ipler yardımıyla itfaiye erleri yukarı çekildi. 3. İtfaiye Botları: İstanbul'da Haramidere alt geçidinde mahsur kalan vatandaşlar, itfaiye botlarıyla kurtarıldı.

Büyük bir dalga geldiğinde güvenli bir yere sığınmak ve yüksek bir noktaya çıkmak en iyisidir. Deprem sırasında ise "ÇÖK – KAPAN – TUTUN" yöntemi uygulanabilir: 1. ÇÖK: Sağlam bir eşyanın yanına veya altına doğru çömelin. 2. Kapan: Başınızı koruyarak eşyanın yanına veya altına girin. 3. TUTUN: O eşyaya sıkıca tutunun, deprem dalgaları sizi de sallayacak ve savrulmaktan korunabilirsiniz.

Kastamonu'daki sel felaketinde 5 kişi hayatını kaybetti.

Taşkın su, çeşitli hem zararlı hem de faydalı etkilere sahiptir: Zararlı Etkileri: 1. Can ve mal kayıpları: Taşkınlar, akarsu yatağının dışına çıkarak can ve mal kaybına neden olabilir. 2. Alt yapı hasarları: Yollar, köprüler, kanalizasyon sistemleri ve enerji iletim hatları gibi altyapı unsurlarına zarar verir. 3. Hastalık riski: Sel sularında insan ve hayvan atıkları ile birlikte su kaynaklı hastalıklar yayılabilir. Faydalı Etkileri: 1. Toprak verimliliği: Taşkınlar, tarım arazilerini verimli hale getiren besleyici maddeleri taşır. 2. Ekosistem desteği: Sulak alanları ve taşkın yataklarını koruyarak biyolojik çeşitliliği artırır. 3. Hidroelektrik enerji: Taşkın suları, hidroelektrik enerji üretimi için kullanılabilir.

Türkiye'de en çok görülen beş doğal afet şunlardır: 1. Deprem: Türkiye, aktif fay hatları üzerinde yer aldığı için sık sık depremlere maruz kalır. 2. Sel ve Su Baskınları: Özellikle Karadeniz Bölgesi'nde yoğun yağışlar nedeniyle sık sık sel felaketleri yaşanır. 3. Orman Yangınları: Yaz aylarında sıcaklıkların artması ve insan hataları nedeniyle orman yangınları büyük tehdit oluşturur. 4. Heyelan: Eğimli arazilerde yoğun yağışlar nedeniyle heyelan riski oldukça yüksektir. 5. Çığ: Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi'nde kış aylarında yoğun kar yağışı nedeniyle çığ tehlikesi yaşanır.

Yağmur yağarken sel oluşmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Şiddetli ve Uzun Süreli Yağışlar: Yağmur çok şiddetli ve uzun süre yağarsa, toprağın suyu emme kapasitesi aşılır ve su yüzeyde birikir. 2. Eğimli Araziler: Eğimli yerlerde su hızla akar ve dereler, nehirler taşarak sel oluşturur. 3. Alt Yapı Yetersizlikleri: Kanalizasyon sistemi yetersiz veya tıkanmışsa, yağmur suları etkili bir şekilde tahliye edilemez ve sel meydana gelir. 4. Kuraklık Sonrası Yağışlar: Kuraklıktan sonra aniden bastıran yağmurda toprak suyu çekemez ve sel riski artar.

Rize'deki sel felaketlerinde iki kişi hayatını kaybetti: Ali Uzun ve Havva Tüysüz.

Antalya'da okullar, olumsuz hava koşulları, sel ve taşkın nedeniyle tatil edildi. Bu karar, 13 Şubat 2024 tarihinde Antalya Valiliği tarafından, 5 merkez ilçede (Aksu, Döşemealtı, Kepez, Konyaaltı, Muratpaşa) alındı.