Sel

2021 yılında Batı Karadeniz'de meydana gelen sel felaketinde Kastamonu'da 60 kişi hayatını kaybetmiştir. Sel, özellikle Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinde büyük hasara yol açmıştır.

Taşkın su, bazı durumlarda faydalı olabilir: Yeraltı suyunu yeniden şarj eder ve toprağı daha verimli hale getirir. Kurak ve yarı kurak bölgelerde tarım arazileri için hayati önem taşıyan su kaynaklarını sağlar. Ekosistemlerin korunmasına katkıda bulunur, özellikle nehir koridorlarında biyoçeşitliliği destekler. Besin maddelerini göllere ve nehirlere yayar, bu da biyokütlenin artmasına ve balıkçılığın iyileşmesine neden olabilir. Ancak, taşkınlar genellikle can ve mal kaybına, yıkıma ve ekonomik zararlara yol açar.

Yağmur yağarken sel oluşmasının başlıca nedenleri: Yoğun yağışlar. Kar erimesi. Toprak erozyonu. Altyapı eksiklikleri ve yapılaşma. İklim değişikliği. Sel, insanlar ve doğal yaşam için ciddi tehditler oluşturabilir.

15 Temmuz 2021 tarihinde Rize'de meydana gelen sel felaketinde 6 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi ise kayıp olarak aranıyor.

Alt geçitlerin selde su basmasının birkaç nedeni vardır: Yoğun yağış: Kısa sürede çok miktarda yağış olduğunda, alt geçitlerin tahliye kapasitesi yetersiz kalır ve su birikintisi oluşur. Rögar ve kanalizasyonların taşması: Kuvvetli yağış nedeniyle rögarlar ve kanalizasyonlar taşar, bu da alt geçitlerde su baskınına yol açar. Tıkanıklıklar: Alt geçitlerde bulunan ızgaraların çöp veya başka nesnelerle tıkanması, suyun akışını engeller ve su basmasına neden olabilir. Yer yapısı: Bazı bölgelerde yer altı su seviyesinin yüksek olması, yağış sonrası suyun kolayca birikmesine ve alt geçitlere dolmasına yol açar.

"Flow: Bir Kedinin Yolculuğu" (Straume) filmi, evi büyük bir sel felaketiyle harap olan bir kedinin, farklı türlerin yaşadığı bir tekneye sığınarak onlarla ekip kurmak zorunda kalmasını ve birlikte yeni dünyaya uyum sağlamaya çalışmalarını anlatıyor. Filmin dikkat çeken özellikleri arasında, diyalog olmaması ve hayvanların doğal halleriyle sunulması yer alıyor. Film, ayrıca yalnızlık, dayanışma, empati ve doğayla barış içinde yaşama gibi temaları işliyor. "Flow: Bir Kedinin Yolculuğu" filminin konusu şu şekilde özetlenebilir: Başlangıç. Kaçış. Yolculuk. Hayatta kalma mücadelesi. Final. "Flow: Bir Kedinin Yolculuğu" filmi, 2024 yılında Letonya, Fransa ve Belçika ortak yapımı olarak çekilmiştir.

Eski Kabe'nin yıkıldığı bazı olaylar şunlardır: Ebrehe'nin saldırısı. Karmatiler'in haccı yasaklaması. 683 ve 692'deki Emevi kuşatmaları. Ayrıca, 1979 yılında Cuheyman el-Uteybi'nin Kabe'ye düzenlediği baskın sırasında da Kabe 2 hafta kapalı kalmıştır. Kabe, tarih boyunca çeşitli onarımlar geçirmiş ve yeniden inşa edilmiştir.

Esmahanım Köyü'nün terk edilme nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır: Sel felaketleri. Afete maruz bölge ilanı. Köylüler, afet riski nedeniyle evlerinde oturmalarına izin verilmediğini, yeni evlerin ise kendilerine borçlandırılarak verileceğini belirterek taşınma kararına itiraz etmişlerdir.

En tehlikeli seller, oluşma hızlarına ve yerlerine göre farklı şekillerde ortaya çıkabilir: Ani seller: 6 saat içinde oluşabilir ve özellikle dağlık bölgelerde, küçük nehirlerde çok hızlı bir şekilde en üst değerine ulaşır. Şehir selleri: Altyapı yetersizliğinden dolayı can ve mal kayıplarının çok ciddi boyutlara ulaşmasına sebep olur. Baraj selleri: Barajların çökmesi veya taşması sonucu oluşur, büyük ve tehlikeli sellere neden olabilir. Kıyı selleri: Okyanus kıyılarında, mevsimlerin etkili olduğu yerlerde görülür ve büyük kayıplara yol açabilir. Sellerin en sık görülen nedeni ise kuvvetli ve uzun süreli yağışlardır.

Rize'de yaşanan bazı sel felaketleri ve tarihleri: 14 Temmuz 2020: Çayeli ilçesi Madenli beldesinde sel meydana geldi. 15 Temmuz 2021: Muradiye beldesinde ve Güneysu ilçesinde sel ve heyelanlar yaşandı. 27 Temmuz 2002: Güneysu, Muradiye ve Çaykent ile Çayeli Büyükköy çevresinde sel ve heyelanlar oldu.

Su basması durumunda acil durum planı oluşturulmalıdır. Bu plan şunları içermelidir: Güvenli buluşma noktaları ve sığınma alanları belirlenmelidir. Aile bireylerine roller ve sorumluluklar atanmalıdır. Temel malzemeleri içeren bir afet çantası hazırlanmalıdır; bu çanta yiyecek, su, ilaçlar, el fenerleri, piller ve ilk yardım çantası gibi eşyaları içermelidir. Su basması sırasında yapılması gerekenler arasında ise: Yüksek yerlere çıkmak ve su olan bölgelerden uzak durmak yer alır. Elektrik, su ve doğal gaz tesisatını kapatmak ve güvenli bir alana park etmek önemlidir. Sel suyu ile temastan kaçınmak ve hijyen için kapalı bidonlarda su bulundurmak gereklidir.

2025 yılı itibarıyla İtalya'daki sel felaketlerinde toplam 3 kişi hayatını kaybetmiştir. 18 Nisan 2025: Torino kenti yakınlarındaki Monteu da Po beldesinde 1 kişi suya kapılarak boğulmuştur. 18 Nisan 2025: Vicenza kenti yakınlarındaki Valdagno'da baba ve oğlu, selden kaçmaya çalışırken heyelan sonucu oluşan çukura düşerek kaybolmuş ve cansız bedenleri daha sonra çıkarılmıştır. 2023 ve 2024 yıllarındaki sel felaketlerinde ise sırasıyla 13 ve 15 kişi hayatını kaybetmiştir.

Türkiye'de en son yaşanan sel felaketi, 15 Mart 2023 tarihinde Adıyaman ve Şanlıurfa'da etkili olan aşırı yağışlar sonucu meydana gelmiştir. 2025 yılı Ağustos ayı itibarıyla Türkiye'de yeni bir büyük çaplı sel felaketi yaşanmamıştır. Ancak, yaz aylarında ani ve şiddetli sağanakların sel riski oluşturduğu bilinmektedir.

Eski Kömürhan Köprüsü, 1983-1986 yılları arasında Karakaya Barajı'nın inşası nedeniyle yıkılmıştır. Kömürhan Köprüsü, 1932 yılında inşa edilmiş ve 1986 yılında yeni Kömürhan Köprüsü'nün tamamlanmasıyla birlikte baraj gölü altında kalmıştır.

Sel ve heyelan arasındaki temel farklar: Sel, toprağın üzerini kaplayan ani ve düzensiz büyük su taşkınlarıdır. Sel, genellikle aşırı yağışlar, kar sularının erimesi, alt yapının yetersizliği ve ormanların tahribi gibi sebeplerle oluşur. Sel, can ve mal kayıplarına, temiz su bulunamamasına, tarım alanlarının zarar görmesine ve ulaşımın aksamasına yol açar. Sel, uzun bir zaman aralığında meydana gelirken, heyelan anlık olarak gerçekleşir.

Dünyanın en büyük sel felaketini konu alan belgesellerden biri, 1927'de Mississippi Nehri'nin taşması sonucu yaşanan felaketi anlatan "Büyük Sel" (2012) adlı belgeseldir. Ayrıca, 2010 yılında Pakistan'da yaşanan sel felaketini ve bu felaketin ardından insanların hayatlarını yeniden inşa etme sürecini anlatan "Suyun İzleri" (2015) belgeseli de büyük sel felaketlerini ele alan yapımlar arasında yer alır. Bu tür belgeselleri bulabileceğiniz bazı platformlar: YouTube; belgeselx.com; Amazon Prime Video.

2025 yılı itibarıyla Peru'daki dev dalgalarda kaç kişinin öldüğüne dair bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, 2024 yılında Peru'da etkili olan dev dalgalar nedeniyle en az üç kişi hayatını kaybetmiştir. 2023 yılında ise Peru'daki dev dalgalar sonucu bir kişi hayatını kaybetmiş ve 85 liman kapatılmıştır.

17-18 Temmuz 2019 tarihlerinde Düzce'nin Akçakoca ilçesine bağlı Esmahanım köyünde meydana gelen sel felaketinde 7 kişi kaybolmuş, 6 kişinin cansız bedenine ulaşılmıştır. Kaybolan kişiler: Cengiz Töngel (53); Fatma Töngel (42); Kağan Töngel (3); Nilgün Kaplan (39); Funda Kaplan (9); Sanem Kaplan (7); İlayda Sinem Kaplan (7). Arama çalışmaları devam etmektedir.

2025 yılı Ankara sel felaketinde bilinen bir ölüm vakası bulunmamaktadır. Ancak, 2022 yılında Ankara'da meydana gelen sel felaketlerinde toplam 4 kişi hayatını kaybetmiştir. Mustafa Demirel: Selden kaçarken düşerek yaşamını yitirmiştir. Muhammet Şahin: İş yerinde elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetmiştir. İlkay Yiğit: CHP Mamak Gençlik Kolları Başkan Yardımcısı, suya kapılarak yaşamını yitirmiştir. Ayrıca, bir kişinin Tatlar Deresi'nin taşması sonucu kaybolduğu bildirilmiştir.

Brezilya'da sel felaketinin nedeni, şiddetli yağışlardır. Örneğin, 2024 yılında Rio Grande do Sul eyaletinde etkili olan şiddetli yağışlar, sel ve toprak kaymalarına yol açmıştır.