ParaPolitikası

TCMB Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki sunumunda şunları söyledi: Sıkı para politikası: Sıkı para politikasının talebi dengeleyeceğini ve enflasyonu düşüreceğini belirtti. Enflasyon beklentileri: Enflasyon beklentilerinin dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiğini ifade etti. Likidite yönetimi: Likidite gelişmelerini yakından takip edeceklerini ve sterilizasyon araçlarını gerektiğinde kullanacaklarını vurguladı. Döviz rezervleri: Henüz resmi olmayan verilere göre, swap hariç net rezervde geçtiğimiz hafta itibarıyla pozitife geçtiklerini belirtti. Ekonomik aktivite: Ekonomik aktivitenin yavaşladığını ve iç talebin yavaşlamayı sürdürdüğünü aktardı.

Açık piyasa işlemleri ile ilgili doğru bir ifade şudur: Merkez Bankası'nın para politikasını uygulamak için kullandığı bir araçtır ve devlet tahvilleri gibi finansal araçların alım-satımını içerir.

Parasal ve finansal iktisat iki farklı iktisat alanını ifade eder: 1. Parasal İktisat: Bir ülkedeki parasal büyüklükleri belirleyen kurum ve politikaların, istihdam, faiz oranları, tüketim, üretim, ücretler ve emtia fiyatları gibi çeşitli ekonomik göstergeler üzerindeki etkilerini inceler. 2. Finansal İktisat: Finansal piyasaların davranışını, varlıkların fiyatlandırılmasını ve yatırım kararlarını etkileyen faktörlere odaklanır.

Türkiye'de politika faizi, 17 Nisan 2025 tarihinde yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında 350 baz puan artırılarak yüzde 46 seviyesine yükseltilmiştir.

Hazine, bütçe açığını karşılamak veya geçmişten gelen borç geri ödemelerini yapabilmek için borçlanır. Bunun yanı sıra, para politikasına destek olmak ve piyasada oluşan aşırı likiditeyi çekmek amacıyla da borçlanmaya gidilebilir.

Para politikası, enflasyonun yönetimi ve para kaynaklı taleplerin düzenlenmesi amacıyla merkez bankaları veya para otoriteleri tarafından uygulanan stratejiler bütünüdür. Sözcü para politikası ifadesi, doğrudan bir terim olmasa da, sıkı para politikası kapsamında değerlendirilebilir. Bu politika, enflasyon gibi ekonomik sorunları çözmek için para arzını azaltmayı ve faiz oranlarını yükseltmeyi içerir.

Dolarizasyon ve para ikamesi kavramları aynı şeyi ifade eder. Dolarizasyon, bir ülkede yaşayanların kendi ulusal para birimleri yerine yabancı para birimlerini tercih etmeleri durumudur.

Monetarizm ve Keynesyen arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Ekonomik Büyüme ve İstihdam Politikaları: - Keynesyen yaklaşıma göre, devletin ekonomide aktif rol oynaması ve devlet harcamalarını artırarak talebi canlandırması gerekmektedir. - Monetaristler ise daha pasif bir yaklaşım benimser ve para arzının kontrol edilmesinin yeterli olduğunu savunurlar. 2. Para Politikası: - Keynesyenler para politikasının yanı sıra maliye politikasına da önem verirler. - Monetaristler ise para politikasının en etkili araç olduğunu düşünürler ve para arzının sıkı bir şekilde yönetilmesi gerektiğini savunurlar. 3. Enflasyon: - Keynesyen teorilerde enflasyon genellikle talep artışından kaynaklanan bir sorun olarak görülürken, monetaristler enflasyonu çoğunlukla para arzındaki aşırı artışa bağlarlar. 4. Denge Bütçesi: - Keynesyen teorilerde bütçe açıkları kabul edilebilir olarak görülürken, monetaristler bütçe dengesini korumanın önemli olduğunu savunurlar.

Faiz indirimi sonrası mevduat faizlerinin yükselmesi, genellikle faiz indirimlerinin tamamlanıp para politikasının normalleşmesine bağlı olarak gerçekleşir. 2024 yılı itibarıyla, Merkez Bankası'nın aldığı son faiz indirimlerinin ardından mevduat faizlerinin yüzde 50'nin üzerine çıkması beklenmektedir. Bu nedenle, mevduat faizlerinin önümüzdeki yılın başlarında tekrar yükselmesi olasıdır.

Avrupa Birliği'nin (AB) para politikası, Ekonomik ve Parasal Birlik (EPB) kapsamında şekillenir. Bu politika, aşağıdaki unsurları içerir: Merkez bankalarının bağımsızlığı. Kamu sektörünün merkez bankaları tarafından finansmanının yasaklanması. Kamu sektörünün finansal kurumlara imtiyazlı erişiminin önlenmesi. Fiyat istikrarı. Bütçe açığı sınırı. Kamu borcu sınırı. Faiz oranı. Devalüasyon yasağı. EPB, 1992'de Maastricht Antlaşması ile kararlaştırılmış ve 1999-2002 yılları arasında uygulamaya konulmuştur.

Enflasyon Raporu'nda doğrudan faiz indirimi sinyali verilmemiştir, ancak Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, para politikasındaki temkinli duruşun sürdürülmesiyle yıllık enflasyonun istikrarlı bir şekilde düşeceğini öngördüklerini belirtmiştir. Ayrıca, Karahan, faiz indirim döngüsüne başlandığında bile sıkı duruşun korunacağını ifade etmiştir.

Parasal aktarma mekanizmasının dört ana kanalı bulunmaktadır: 1. Faiz Kanalı: Kısa vadeli faiz oranlarındaki değişikliklerin uzun ve orta vadede ekonomiye yansımasını sağlar. 2. Varlık Fiyatları Kanalı: Finansal varlıkların fiyatlarındaki değişimlerin tüketim ve yatırım harcamalarını etkilemesiyle çalışır. 3. Beklentiler Kanalı: Ekonomik birimlerin enflasyon ve diğer ekonomik değişkenlere ilişkin beklentilerinin aktarım mekanizmasını etkilemesiyle ilgilidir. 4. Döviz Kuru Kanalı: Toplam talep ve arz üzerinden çalışarak, döviz kurlarındaki değişimlerin yatırımları ve enflasyonu etkilemesiyle işlev görür.

"8 ay faiz %50 sabit" ifadesi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) 21 Kasım 2024 tarihli Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında aldığı karara atıfta bulunabilir. Bu ifade aynı zamanda, sabit faizli kredi türünü de ifade edebilir.

1993 yılında Türkiye'de para basılmasının birkaç nedeni vardır: Para reformu. Yeni banknotların piyasaya sürülmesi. Türkiye'de 1993 yılında para basılmasının spesifik bir nedeni hakkında bilgi bulunamamıştır.

Fiyatların düşmesi için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir: 1. Faiz Oranlarının Yükseltilmesi: Faiz oranlarının artırılması, para arzını azaltarak enflasyonu düşürür ve bu da fiyatların yükselmesini yavaşlatır. 2. Para Arzının Azaltılması: Ülkede para arzının azaltılması, faiz oranlarını yükseltme yöntemine benzer şekilde çalışır ve ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir. 3. Fiskal Politika: Devletin harcamalarını azaltarak veya vergi oranlarını artırarak enflasyonu düşürmeyi amaçlayan bir politika uygulanabilir. 4. Döviz Kurunun Değiştirilmesi: Döviz kurunun değiştirilmesi, mal ve hizmetlerin döviz cinsinden fiyatlarını etkileyerek enflasyonu düşürmeyi amaçlayabilir. Ayrıca, deflasyon adı verilen durumun gerçekleşmesi de fiyatların düşmesine yol açabilir.

Faiz kanalı ve parasal aktarım kavramları, para politikasının ekonomiye nasıl etki ettiğini açıklayan mekanizmalardır. Parasal aktarım mekanizması, merkez bankalarının uyguladığı para politikalarının toplam talep, çıktı açığı ve enflasyon gibi değişkenleri nasıl etkilediğini ifade eder. Bu mekanizma dört ana kanal üzerinden çalışır: 1. Faiz kanalı: Merkez bankası, faiz oranlarını değiştirerek tüketicilerin nakit akımlarını ve tüketim kararlarını; üreticilerin ise yatırım ve harcama kararlarını etkiler. 2. Varlık fiyatları kanalı: Faiz oranları, bankalardan alınan kredi miktarını ve hisse senedi, döviz gibi varlıkların fiyatlarını değiştirir. 3. Döviz kuru kanalı: Parasal genişleme sonucu ulusal paranın değeri düşer, bu da ithal malların fiyatlarını artırarak enflasyonun yükselmesine neden olabilir. 4. Beklentiler kanalı: Ekonomik birimlerin gelecek dönemlere ilişkin enflasyon ve diğer ekonomik şartlar hakkındaki beklentileri, para politikasının etkinliğini etkiler. Faiz kanalı ise, parasal aktarım mekanizmasının en geleneksel kanalıdır ve kısa vadeli faiz oranlarındaki değişikliklerin uzun ve orta vadede faiz oranlarını nasıl etkilediğini açıklar.

Merkez Bankası depo ihalesi, Türk Lirası'ndaki likidite fazlalığını gidermek için yapılır. Bu ihaleler, aşağıdaki amaçlarla gerçekleştirilir: Para arzını kontrol altında tutmak: Finansal piyasaları dengelemek ve ekonomik istikrarı sağlamak. Sterilizasyon politikası uygulamak: Para piyasalarını iyileştirmek ve enflasyonun azalmasına katkıda bulunmak. Bankalara mevduat imkanı sunmak: Bankalararası Para Piyasası aracılığıyla "borç veren son merci" olarak hareket etmek.

Fed'in (Federal Reserve System) amacı, Amerika Birleşik Devletleri'nin ekonomik istikrarını sağlamak ve finansal sistemi düzenlemektir. Bu kapsamda Fed'in temel görevleri şunlardır: - Para politikasını yürütmek: Ülke ekonomisinde azami istihdam ve kararlı fiyat dengesini teşvik etmek. - Finansal sistemin stabilizasyonunu sağlamak: Sistemik riskleri minimuma indirerek kontrol altına almak. - Bankaların ve finansal kuruluşların güvenliğini gözetmek: Bireysel finansal kuruluşların güvenli ve sağlam olmasını teşvik etmek. - Ödeme ve mutabakat sistemlerinin verimliliğini artırmak: Bankacılık sektörü ve ABD hükümetine işlem ve dolar cinsinden ödemeleri kolaylaştırmak. - Tüketici odaklı denetim ve inceleme yapmak: Tüketici sorunlarına dair araştırmalar ve eğilim analizleri gerçekleştirmek.

7 Aralık 2017 tarihinde doların düşmesinin bazı nedenleri: New York Fed Başkanı William Dudley'nin açıklamaları. ABD vergi reformuna ilişkin iyimserlik. Küresel piyasalarda artan risk iştahı.

Sabit kur sistemi çeşitli nedenlerle uygulanır: 1. Döviz Kuru İstikrarı: Sabit kur sistemi, döviz kurlarında istikrar sağlayarak uluslararası ticareti daha öngörülebilir hale getirir. 2. Enflasyon Kontrolü: Yerli para biriminin değerinin sabit tutulması, ithal malların fiyatlarının artmasını engelleyerek enflasyonu kontrol altına almaya yardımcı olur. 3. Yatırımcı Güveni: Döviz kurlarındaki belirsizliğin azalması, yatırımcıları daha fazla yatırım yapmaya teşvik eder. 4. Ekonomik Büyüme: Sabit kur sistemi, ihracat ve ithalat yapan şirketlere avantaj sağlayarak ekonomik büyümeyi destekler. Ancak, bu sistemin uygulanması için merkez bankasının yeterli döviz rezervine sahip olması ve para politikasında esneklik kaybı gibi dezavantajlar da vardır.