Moğollar

Hindistan, Moğollardan Delhi Sultanlığı'nın direnişi ve coğrafi engeller sayesinde kurtuldu. Delhi Sultanlığı, Moğolların ilerleyişini birkaç kez durdurmayı başardı. Ayrıca, Hindistan'ın dağlık ve ormanlık alanları, Moğolların ilerlemesini zorlaştırdı ve onları geri çekilmeye zorladı.

"Süreyya" şarkısı, Moğollar tarafından seslendirilmiş, iki akorla çalınabilir: A5 ve E5.

"Mongol: Cengiz Han" filmi, Cengiz Han'ın hayatını ve yükselişini anlatıyor. Hikaye, genç Temuçin'in esaretten kurtuluş mücadelesiyle başlıyor ve onun nasıl tarihin en acımasız ve kudretli hükümdarlarından birine dönüştüğünü gözler önüne seriyor. Ayrıca, Cengiz Han'ın kurduğu posta teşkilatı ve casus ağı ile istihbarat sanatına verdiği değer de filmde vurgulanıyor.

13. yüzyılda Anadolu ve çevresinde jeopolitik durum şu şekildeydi: - Türkiye Selçuklu Devleti: 1243 Kösedağ Savaşı'nda Moğollara yenilerek dağılma sürecine girdi ve Anadolu'da siyasi birlik bozuldu. - Türkmen Beylikleri: Anadolu'nun muhtelif bölgelerinde birçok Türkmen beyliği ortaya çıktı. - Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans): Taht kavgaları ve Haçlı Seferleri'nin etkisiyle Anadolu ve Balkanlardaki siyasi etkinliğini kaybetme noktasındaydı. - İlhanlı Devleti: Moğol İmparatorluğu'nun parçalanması üzerine kuruldu ve XIII. yüzyılda Anadolu'yu egemenliği altına aldı, ancak 1336'da yıkıldı. - Memlûklu Devleti: Eyyubi Devleti komutanlarından Aybek tarafından Mısır'da kuruldu ve Haçlılara ve Moğollara karşı başarılı mücadele verdi. - Altın Orda Devleti: Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın ölümünden sonra Türk boylarından Kıpçakların Moğollarla karışması sonucu kuruldu.

Kitanlar Türk değildir, onlar Moğol kökenli bir kavimdir.

Asya'da dört Moğol ülkesi bulunmaktadır: 1. Moğolistan. 2. İç Moğolistan (Çin'e bağlı özerk bölge). 3. Buryat Cumhuriyeti (Rusya'ya bağlı). 4. Kalmıkya Cumhuriyeti (Rusya'ya bağlı).

Türkiye'de Cengiz Han'ın torunları çeşitli bölgelerde yaşamaktadır: 1. İstanbul: Orta Asya'dan gelen birçok Moğol öğrencisi ve vatandaşı İstanbul'da yaşamaktadır. 2. Kocaeli: Özellikle üniversite eğitimi için gelen Moğol öğrenciler Kocaeli'nde bulunmaktadır. Ayrıca, Moğolistanlı vatandaşlar da Türkiye'nin farklı illerinde ikamet etmektedir.

14. yüzyılda Anadolu'nun siyasi durumu şu şekilde özetlenebilir: - Türkiye Selçuklu Devleti Moğolların baskısı altında zayıflamış ve 1243'teki Kösedağ Savaşı'nda yenilerek siyasi ve askeri gücünü kaybetmiştir. - İlhanlı Devleti (1256-1336) Anadolu'ya egemen olmuş, ancak 1335'te Ebu Said Bahadır Han'ın ölümüyle çözülmeye başlamıştır. - Beylikler Dönemi başlamış, Moğol baskısından uzak Bizans İmparatorluğu sınırında kurulan Türk beylikleri (Germiyanoğulları, Karamanoğulları vb.) Anadolu'nun büyük bir kısmını ele geçirmişlerdir. - Bizans İmparatorluğu ise Anadolu'da ve Balkanlar'da topraklarının çoğunu kaybetmiş, merkezi otoriteyi zayıflatmış ve tekfur denilen valiler başa buyruk hareket etmişlerdir.

Moğollar'ın hikayesi iki farklı filmde anlatılmaktadır: 1. "The Moğollar" adlı belgesel film, Anadolu pop/rock külliyatına önemli eserler kazandırmış Moğollar grubunun bir konserine ve grup üyeleri ile yapılan röportajlara odaklanmaktadır. 2. "Cengiz Han" (Mongol) adlı 2007 yapımı film ise, daha sonraları Cengiz Han olarak bilinen Temüjin'in erken yaşamını konu almaktadır.

"Dinleyiverin Gari" sözleri, Moğollar grubuna aittir.

Emir Çoban, Moğol kökenlidir.

Diriliş: Karatay filmi, Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar arasında yapılan Kösedağ Savaşı'ndan sonra yaşananları konu alır. Filmin özeti şu şekildedir: Gıyaseddin, babası Alaattin Keykubat’ın zehirlenerek öldürülmesi üzerine tahta geçmiştir. Emir Celaleddin Karatay, bu baskılara karşı halkı zulme karşı direnişe hazırlamayı planlar.

Selçuklu Devleti, Moğolları iki önemli savaşta yenmiştir: Miryokefalon Savaşı ve Yassıçemen Muharebesi. 1. Miryokefalon Savaşı (1176). 2. Yassıçemen Muharebesi (1230). Ancak, daha sonra Kösedağ Savaşı'nda (1243) Moğollara yenilen Selçuklu Devleti, Moğol hakimiyetine girmiş ve yıkılış sürecine girmiştir.

Sahip Ata Fahrettin Ali, Anadolu Selçuklu Devleti'nde önemli görevler üstlenmiş bir devlet adamıdır. Yaptıkları şunlardır: 1. Vezirlik: Moğol istilası döneminde Anadolu'nun var olma mücadelesinde vezir olarak büyük emekler harcamış, Moğolların saldırılarını önleyerek devletin ve milletin nefes almasını sağlamıştır. 2. Mimari Eserler: Anadolu'da birçok mimari eser yaptırmış, bunlar arasında Konya, Kayseri ve Sivas'ta medreseler, çeşmeler ve kervansaraylar bulunmaktadır. 3. Servetini Halka Harcama: Devletin hazinesi boşaldığında, Moğolların vergi talepleri için kendi birikiminden harcamış, böylece halkın huzurunu sağlamıştır. 4. Eğitim ve Kültür: Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasına katkıda bulunmuş, bu şehirleri kültür merkezleri haline getirmiştir.

Timur'un Türk mü yoksa Moğol mu olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. - Türk olduğu görüşü: Zeki Velidî Togan, Timur'un Barlaslar'a mensup ve Cengiz soyundan bir Türk olduğunu belirtmektedir. - Moğol olduğu görüşü: Bazı tarihçiler, Timur'un soyunun Moğollara dayandığını iddia etmektedir. Timur'un anadilinin Türkçe olduğu ve fiziksel özelliklerinin eski Türk-Fars edebiyatındaki Türk tasvirlerine uyduğu da Türk olduğu görüşünü destekleyen kanıtlar arasında yer almaktadır.

Celaleddin Harzemşah'ın sonu, 1231 yılında Moğollarla girdiği savaşta saldırıya uğrayarak şehit düşmesiyle olmuştur.

Moğolların Anadolu'ya ilk saldırısı, Harzemşah Devleti'ne karşı gerçekleştirilmiştir.

Mendirman Jaloliddin dizisinin konusu, Harezm İmparatorluğu'nun son hükümdarı Celaleddin Mingburnu'nun hayatı üzerine kuruludur. Dizide, Celaleddin'in Moğol İmparatorluğu'nun Cengiz Han'ı ile olan taht mücadelesi, babası ve büyükannesi Terken Hatun ile olan çatışmaları ve kaçırılan eşi Kutlu Bike'yi kurtarma çabaları anlatılmaktadır.

Babür ve yazısı şu şekilde anlatılabilir: Babür, Timur'un beşinci göbekten torunu, şair, yazar ve sanatın her dalında söz sahibi olan Zâhiruddin Muhammed Babür'dür. Yazısı, Babür'ün Uygur alfabesinden etkilenerek icat ettiği "Hatt-ı Babüri" olarak adlandırılır.

Osmanlı dönemindeki Moğollar, günümüzde Moğolistan, Çin ve Rusya'da yaşamaktadırlar. - Moğolistan: Moğolistan'da yaşayan Moğollar, Budizm inancının Lamaizm mezhebine mensuptur. - Çin: Çin'de yaklaşık 6 milyon etnik Moğol yaşamaktadır ve bunların büyük bir kısmı İç Moğolistan'da yer almaktadır. - Rusya: Rusya'ya bağlı Aga Buryat Özerk Bölgesi, Ustorda Özerk Bölgesi ve Buryat Cumhuriyeti'nde de Moğollar yaşamaktadır.