Meridyen

Boylam hesaplanırken 1° = 4 dakika kullanılır. Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönüşü 24 saat sürer ve bu süre 360 meridyene bölündüğünde, her meridyen arası zaman farkı 4 dakika olarak hesaplanır (360° ÷ 24 saat = 15°/saat, 1° = 4 dakika).

27°52'20" doğu meridyeninden bahsediyor olabilirsiniz. 27°52'20" doğu meridyeninin hangi meridyen olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, 27. doğu meridyeninin Kuzey Kutbu, Kuzey Okyanusu, Avrupa, Afrika, Hint Okyanusu, Güney Okyanusu ve Antarktika üzerinden geçtiği bilinmektedir. Meridyenlerle ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynakları inceleyebilirsiniz: evrimagaci.org; erhananadol.com; cografyahocasi.com.

Paralel ve meridyenler şu şekilde oluşturulur: Paraleller: Ekvator'a ve birbirine paralel uzandığı kabul edilen çizgilerdir. Bir derece aralıklarla çizildiği kabul edilir. 90'ı Kuzey, 90'ı Güney yarımkürede olmak üzere toplam 180 paralel vardır. Çevre uzunlukları Ekvator'dan kutuplara doğru kısalır ve kutuplarda nokta şeklini alır. Meridyenler: Bir kutuptan diğer bir kutba uzanan ve paralelleri dik olarak kestiği düşünülen hayali yarım çemberlerdir. 180'i Batı, 180'i Doğu Yarım Küre'de olmak üzere toplam 360 meridyen vardır. Meridyenler arasında 1°'lik açı farkı vardır. Meridyenlerin başlangıcı İngiltere'nin Greenwich rasathanesinden geçen 0° meridyenidir. Paraleller ve meridyenler, dünya üzerindeki herhangi bir yeri bulmak için kullanılan hayali çizgilerdir.

3 derece dilim orta meridyen, Türkiye'de kullanılan UTM projeksiyon sisteminde, her 3 derecelik dilimin ortasından geçen meridyen anlamına gelir. Türkiye için belirlenen dilim orta meridyenleri 27, 30, 33, 36 ve 39 dereceler arasındadır. Proje ölçeği 1/25000'den daha detay içeren bir ölçek olduğunda (örneğin 1/5000) 3 derece aralıklı dilim orta meridyen tanımı yapılır.

25. boylam, 25. doğu meridyenidir. Başlangıç meridyeni Greenwich'ten 25 açısal derece doğuda yer alan, kuzey kutbundan güney kutbuna uzanan hayali çizgi olarak tanımlanır.

Greenwich'e en yakın olan meridyen yayları, 1° doğu meridyeni ve 1° batı meridyenidir. Başlangıç meridyeni olan Greenwich'ten her iki yönde de bir derece uzaklıkta bulunan bu meridyenler, en yakın meridyen yayları olarak kabul edilir.

90 derece doğu meridyeninde yer alan X kentinde yerel saat 9.50 ise, yerel saatin olduğu Y kentinin hangi meridyen üzerinde yer aldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, yerel saat hesaplamaları hakkında bilgi verilebilir. Yerel saat hesaplanırken şu adımlar uygulanır: 1. Verilen iki nokta arasındaki meridyen farkı bulunur. 2. Bulunan meridyen farkı 4 dakika ile çarpılır. 3. Bulunan fark 60 dakikadan büyük ise saate çevrilir, küçük ise fark aynen alınır. 4. Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için doğuda yerel saat ileride, batıda ise geridedir. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: cografyahocasi.com; bikifi.com; blogcografya.wordpress.com.

Türkiye, 3° ve 6° dilim orta meridyenleri arasında yer almaktadır. 3° dilim orta meridyenleri: 27, 30, 33, 36, 39. 6° dilim orta meridyenleri: 36, 37, 38. Türkiye'nin büyük bir kısmı 3° dilim orta meridyenleri (27, 30, 33, 36) içerisinde bulunmaktadır. Proje ölçeğine göre, 1/25.000'den daha detaylı ölçeklerde 3°'lük dilim orta meridyenleri (DOM) kullanılmaktadır.

Belirtilen şehirlerden herhangi birinde yerel saat 12.05 iken diğer şehirlere ait yerel saati gösteren saat seçenekleri arasında 12.05, 12.10, 12.15, 12.20 saatleri yer alabilir. Ancak, 12.30 saati bu şehirlerden herhangi birinde yerel saat 12.05 iken diğer şehirlere ait yerel saati gösteren saat olamaz. Açıklama: - Yerel saat hesaplamaları, meridyen farkı ve her meridyen arası 4 dakikalık zaman farkı esasına dayanır. - Doğudaki yerlerde yerel saat batıdakilere göre daima ileridedir. Örnek: - 10° doğu meridyeni ile 30° doğu meridyeni arasında 20 meridyen farkı vardır ve her meridyen arası 4 dakika olduğundan 80 dakika (1 saat 20 dakika) zaman farkı oluşur. Bu bilgilere göre, 12.30 saati belirtilen şehirler arasında mümkün değildir.

Hayır, Avustralya ve Türkiye aynı meridyende değildir. Türkiye, 26°-45° doğu meridyenleri arasında yer alırken, Avustralya'nın zaman dilimi GMT + 10 olarak ifade edilir ve Türkiye'nin saatinden 7 saat ileridedir.

Batı meridyenleri, Batı Yarım Küre'de yer alır. Batı Yarım Küre, yerkürenin Greenwich'ten geçen 0° boylamı ile ikiye bölündüğünde batıda kalan kısmıdır.

Milyon Taşı, dünyanın merkezi olarak kabul edilmez, ancak tarihi bir öneme sahiptir. Milyon Taşı, İstanbul’da Yerebatan Sarnıcı’nın giriş kısmının yakınında bulunan, 4. yüzyılda Roma İmparatoru I. Konstantinus tarafından dikildiği kabul edilen bir taştır. Bu taş, İstanbul’a ulaşan Antik Roma yollarının başlangıç noktası ve dünyadaki diğer şehirlerin İstanbul’a olan uzaklıklarının hesaplanmasında kullanılan sıfır noktasıdır. 1884’te Washington’da düzenlenen Uluslararası Meridyen Kongresi’nde başlangıç meridyeninin konumu İstanbul’dan Greenwich’e taşınmıştır.

Türkiye'de yerel saat hesaplamak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Meridyen Farkı Hesaplama: Verilen iki nokta arasındaki meridyen farkı bulunur. 2. Zaman Farkı Hesaplama: Meridyen farkı, her meridyen arası 4 dakika kabul edilerek 4 ile çarpılır. 3. Saat Ayarlama: Eğer doğu-batı yarım kürelerde farklı yönlerde ise meridyen sayıları toplanır, aynı yöndeyse çıkarılır. 4. Son İşlem: Doğudaki bir yerin yerel saati sorulduğunda bulunan yerel saat farkı toplanır, batıdaki yerde ise yerel saat farkı çıkarılır. Örnek: 42° D boylamındaki Siirt’te yerel saat 12:20 iken, 29° D boylamındaki İstanbul’da yerel saat hesaplanması: 1. Meridyen farkı: 42 - 29 = 13. 2. Zaman farkı: 13 4 = 52 dakika. 3. Saat ayarlama: İstanbul, Siirt'in doğusunda olduğu için 12:20 - 00:52 = 11:28. Türkiye'nin illeri arasında bir saat farkı bulunmamaktadır; Türkiye'nin her yerinde aynı saat kullanılır.

Hayır, anti meridyen ve meridyen aynı değildir. Meridyen, Dünya'yı tam olarak çevreleyen tam daireler değil, Kuzey ve Güney Kutup Noktaları arasında uzanan yarım dairelerdir. Anti meridyen ise herhangi bir meridyenin Dünya'nın tam karşısında, 180 derece uzağında bulunan meridyendir. Örneğin, 0° Başlangıç Meridyeni'nin anti meridyeni 180° Meridyeni'dir.

Dünya üzerinde 360 adet meridyen yayı bulunmaktadır. Meridyenler, bir kutup noktasından başlayıp diğer kutup noktasında son bulduğu varsayılan yarım çemberlerdir.

Dünya'nın meridyen haritasını çizmek için harita projeksiyonları kullanılır. En yaygın projeksiyon türleri: Azimutal projeksiyon; Konik projeksiyon; Silindirik projeksiyon. Ayrıca, UTM (Universal Transverse Mercator) projeksiyon sistemi de dünya haritası çiziminde kullanılır. Meridyen haritasını çizmek için gerekli teknik bilgi ve ekipmana sahip olmak gerektiğinden, bu işlemin bir uzman tarafından yapılması önerilir.

Rusya'nın en doğusu ile batısı arasında 180 meridyen vardır. Rusya, 30° batı boylamı ile 170° doğu boylamları arasında yer alır. - 30° batı boylamı ile 0° (Greenwich) arasında 30 meridyen, - 0° ile 180° doğu boylamı arasında 180 meridyen bulunur. Toplamda, Rusya'nın en doğusu ile batısı arasında 180 meridyen vardır.

Paraleller ve meridyenler, dünya üzerindeki noktaların konumunu belirlemek için birbirini keser. Meridyenler, bir kutuptan diğer kutba uzanan ve paralelleri dik açı ile kesen hayali yarım çemberlerdir. Paraleller ve meridyenler, her yerde birbirini dik açılarla keser.

Hayır, 51° doğu meridyeni Türkiye'den geçmez.

Greenwich ve 180. meridyen aynı değildir, ancak aralarında özel bir ilişki vardır: Greenwich Meridyeni: İngiltere'nin Greenwich kasabasından geçen meridyen, başlangıç meridyeni (0°) olarak kabul edilir. 180. Meridyen: Başlangıç meridyeninin tam karşısında yer alır ve antimeridyen olarak adlandırılır. Bu iki meridyen, dünyayı doğu ve batı yarım küre diye iki eşit parçaya böler.