Kolonoskopi

Kolonoskopi için en iyi yöntem, hastanın genel sağlık durumu ve doktorun önerilerine göre belirlenir. İşte bazı yaygın kolonoskopi yöntemleri: 1. Geleneksel Kolonoskopi: Ucunda kamera ve ışık bulunan esnek bir tüp (kolonoskop) ile makattan girilerek yapılır. 2. Sanal Kolonoskopi (BT Kolonografi): Bilgisayarlı tomografi (BT) ile kalın bağırsağın görüntülenmesidir. 3. Fleksibl Sigmodoskopi: Kalın bağırsağın son kısmının incelendiği bir yöntemdir. Düzenli tarama için 45 yaşından itibaren her 5 yılda bir kolonoskopi önerilir.

Kolonoskopiden sonra ağır kaldırmak ve yorucu aktivitelerden uzak durulmalıdır. Bu, işlemin yapıldığı gün için geçerlidir ve iyileşme sürecinin bir parçasıdır. Ayrıca, kolonoskopi sonrası bağırsaklarda hava nedeniyle şişkinlik ve gaz sancısı yaşanabilir ve bu durum da yukarı çıkmayı zorlaştırabilir.

Polipektomi sonrası kolon takibi, poliplerin türüne ve özelliklerine göre değişir. Genel olarak şu adımlar izlenir: 1. Hiperplastik ve inflamatuar polipler için takip gerekmez, sadece rutin kolonoskopik izlem devam ettirilir. 2. Sporadik bir adenom durumunda, ilk kontrol kolonoskopisi 6 ay sonra yapılır. 3. İnvaziv karsinom içeren polipler için, ilk işlemden 3 veya 6 ay sonra, 2. ve 3. yılda 6 ayda bir ve daha sonraki yıllarda 3 yılda bir kolonoskopik takip gerekir. 4. Çok büyük polipler veya kanser içerdiği saptanmış poliplerde ise cerrahi tedavi (ilgili kolon kısmının çıkarılması) uygulanır. Takip sürecini ve sıklığını belirlemek için mutlaka bir doktora danışılmalıdır.

Kolonoskopide polip tespit edilirse, takip kolonoskopileri genellikle 3-5 yıl aralıklarla önerilir. Ancak, polipin türüne, büyüklüğüne ve sayısına göre bu sıklık değişebilir.

Kolonoskopi sonrası beslenme, doktorun önerilerine göre yapılmalıdır. Genel olarak sindirimi kolay ve yumuşak besinler tüketilmesi tavsiye edilir. İşte kolonoskopi sonrası yenebilecek bazı yiyecekler: Su ve elektrolit içecekleri: Rehidratasyon için önemlidir. Sebze ve meyve suları: Elektrolit dengesinin kurulmasına yardımcı olur. Bitkisel çaylar: Sindirime yardımcı olabilir. Krakerler ve patates püresi: Lif açısından zengin, yumuşak besinler. Beyaz balık: Yağsız ve kılçıksız balıklar tercih edilmelidir. Elma püresi: Lif içerir ve sindirim sistemini tahriş etmez. Haşlanmış tavuk ve yoğurt: Hafif protein kaynakları. Kaçınılması gereken yiyecekler arasında ise aşırı baharatlı, yağlı ve sindirimi zor besinler bulunur.

Kolonoskopi sonrası az miktarda kan gelmesi normal olarak kabul edilir. Ancak, kanama sorunu devam ederse mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Kolonoskopi sırasında gerekli görülen yerlerden birden fazla biyopsi alınabilir. Biyopsi sayısı, işlemin yapıldığı sağlık kuruluşuna ve doktorun değerlendirmesine göre değişebilir.

Kolonoskopi görüntüleri, kolonoskopi cihazı ucunda bulunan küçük video kamera sayesinde elde edilir ve harici bir monitöre gönderilir. İşlem tamamlandığında, doktor kolonoskopu çıkarır ve görüntüler kaydedilir.

Kolonoskopi sonrası poliplerin çıkarılması işlemi, polipin büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak değişir. Küçük ve tek adenom polip bulunan bireylerde, polipektomiden 3-6 yıl sonra kolonoskopi tekrarlanır. Ayrıca, herhangi bir polip tespit edilmediğinde bile, ortalama risk grubundaki bireylerin 7-10 yılda bir kolonoskopi yaptırması önerilir.

Sanal kolonoskopi ve normal kolonoskopi arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır: Sanal Kolonoskopi: - İşlem Süresi: Sadece 30 saniye sürer. - Hazırlık: Daha hafif bir diyet ve küçük bir idrar sondası ile hava verilmesi gerektirir. - Anestezi: Anestezi gerektirmez. - Riskler: Daha az radyasyon içerir, ancak biyopsi alınamaz veya polip çıkarılamaz. - Avantajlar: Karındaki diğer organları da aynı anda görüntüleme imkanı sunar. Normal Kolonoskopi: - İşlem Süresi: 20 dakika ile 1 saat arasında sürer. - Hazırlık: Katı bir diyet ve kolon temizliği yapılır. - Anestezi: Anestezi altında yapılır. - Riskler: Kolonu delme riski daha yüksektir. - Avantajlar: Biyopsi ve polip çıkarma işlemi yapılabilir. Sonuç olarak, sanal kolonoskopi yaşlı hastalar, kan sulandırıcı kullananlar ve normal kolonoskopiyi kaldıramayacak durumda olanlar için daha uygun bir seçenektir.

45 yaş üstü bireylerde kolonoskopi, düzenli tarama amacıyla her 5 yılda bir yapılmalıdır. Ancak, ailede kolon kanseri öyküsü veya genetik yatkınlık gibi özel durumlar varsa, daha erken ve sık aralıklarla kolonoskopi önerilir. Kolonoskopi öncesi ve sonrası dikkat edilmesi gereken hususlar için bir doktora danışılması önemlidir.

Kolonoskopi öncesi verilen ilaçlar, genellikle sedatifler ve ağrı kesiciler olup, damar yoluyla hastaya uygulanır. Ayrıca, bağırsakların temizlenmesi için laksatif adı verilen ilaçlar da kullanılır. Kolonoskopi öncesi kesilmesi gereken bazı ilaçlar ise şunlardır: - Kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin, coumadin gibi); - E Vitamini; - Nonsteroid antiinflamatuarlar. Bu nedenle, kolonoskopi öncesi kullanılan tüm ilaçlar hakkında işlemi yapacak doktora bilgi verilmelidir.

Sanal kolonoskopi, kolon kanserini ve diğer bağırsak anormalliklerini tespit etmede etkili bir yöntem olsa da, kesin sonuç verme konusunda bazı sınırlamaları vardır. Avantajları: - Kolay, hızlı ve güvenli bir görüntüleme yöntemidir. - Kolon dışı doku ve organları da inceleme imkanı sunar. Dezavantajları: - İyonizan radyasyona maruz kalınması. - Saptanan lezyonlardan biyopsi yapılamaması. - Çapı 10 mm'nin altındaki polipleri saptamada başarısının %50'nin altında olması. Bu nedenle, sanal kolonoskopi pozitif sonuç verdiğinde, poliplerin büyüklüğüne ve sayısına bağlı olarak konvansiyonel kolonoskopi ile kesin tanı ve tedavi gerekebilir.

Kolon kanserinde 6 ay sonra olabilecekler, hastalığın evresine, tedavi planına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Eğer kolonoskopi sırasında polipler tespit edilmişse, ikinci bir kolonoskopi 6 ay içinde önerilir. Ayrıca, kemoterapi veya radyoterapi gibi tedaviler de uygulanabilir ve bu tedaviler genellikle birkaç ay süren bir süreci kapsar. Kolon kanseri belirtileri fark edildiğinde, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması gereklidir.

Kolonoskopi için Gastroenteroloji veya Genel Cerrahi bölümlerine gidilir.

Kolonoskopi sırasında parça alınması (biyopsi), olası şüpheli durumların kesin olarak değerlendirilmesini sağlar. Bu işlem şu sonuçlara yol açabilir: 1. Hastalıkların Teşhisi: Biyopsi ile birçok hastalığın erken teşhisi yapılabilir ve gerekli tedavilerin planlanması için önemli bir adım atılır. 2. Poliplerin Çıkarılması: Kolonoskopi sırasında polipler, kanser riski taşıdıkları için yakılarak veya tel halkayla çıkarılabilir. 3. Komplikasyonlar: Nadir durumlarda biyopsi bölgesinde kanama veya bağırsak duvarında yırtılma gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. İşlem sonrası dikkat edilmesi gereken hususlar arasında, doktorun önerdiği diyet ve ilaç düzenine uymak yer alır.

Kolonoskopiden sonra ilk 2 gün sıvı diyet yapılması önerilir.

Kolonoskopi sekreteri, kolonoskopi işlemi sırasında endoskopi hemşiresine yardımcı olan kayıtlı bir hemşiredir. Görevleri şunlardır: 1. Kolonoskop Yeniden İşleme: İşlem sırasında kullanılan kolonoskopun yeniden işlenmesinden sorumludur. 2. Hasta Değerlendirmesi: Hastanın değerlendirmesini yapar, hayati belirtiler alır ve önemli bilgileri kaydeder. 3. İzleme ve Belge: İşlem sırasında hastanın durumunu izler, analjezi bilgilerini kaydeder ve uygulanan prosedürleri belgeler. 4. Bakım Sonrası: İşlem sonrası hastanın durumunu değerlendirir, ağrı değerlendirmesi yapar ve taburcu talimatlarını açıklar.

Kolonoskopik biyopsi sırasında kanser riski oldukça düşüktür, çünkü bu işlem genellikle güvenli ve kontrollü bir şekilde gerçekleştirilir. Ancak, biyopsi yapılan bölgede kanama veya bağırsak delinmesi gibi komplikasyonlar olabilir. Kolonoskopi ve biyopsi ile ilgili riskleri en aza indirmek için, işlemin deneyimli bir gastroenteroloji uzmanı tarafından yapılması önemlidir.