Kırık

"Alçıya aldırmak" ifadesi, kırılan bir kemiği, gereği gibi kaynaması için alçıya batırılmış sargı ile sarmak anlamına gelir.

Tibial şaft kırığında alçı genellikle 4-8 hafta boyunca kullanılır. Alçı çıkarıldıktan sonra, bacağın hareket kabiliyetini geri kazanması için fizik tedavi süreci başlar.

Kırık sonrası şişlik, kırığın türüne ve tedavi yöntemine bağlı olarak farklı sürelerde inebilir. Genel olarak: - Ayak bileği kırıklarında şişlik, ameliyatsız tedavilerde 2-3 gün içinde azalmaya başlar. - El ve parmak kırıklarında şişlik, alçı uygulamasından sonra 4-8 hafta içinde önemli ölçüde azalır. Şişliğin uzun süre devam etmesi veya artan ağrı gibi durumlarda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Açık kırıkların iyileşme süresi, genel olarak 6-8 hafta olarak kabul edilir. İyileşme sürecini hızlandırmak için doktorun önerdiği tedavi yöntemlerine uymak, yeterli beslenme ve düzenli uyku önemlidir.

Kırık bir kolda şişlik, kan dolaşımı ve lenf dolaşımındaki problemler nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durum, kırık bölgesinin çevresindeki dokuların zarar görmesiyle ilişkilidir. Ayrıca, travma sonrası inflamasyon ve iyileşme sürecinin doğal bir parçası olarak da şişlik oluşabilir. Kol kırığı şüphesi varsa, en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması önemlidir.

Avülsiyon kırığının iyileşme süresi genellikle 3 ila 12 hafta arasında değişir. Bu süre, kırığın tipi ve yeri, hastanın yaşı ve durumu, eşlik eden hastalıklar gibi birçok faktöre bağlıdır. Avülsiyon kırığı şüphesi durumunda, doğru teşhis ve tedavi için bir ortopediste başvurmak gereklidir.

Tıpta "kırık" terimi, kemik bütünlüğünün kaybedilmesi durumunu ifade eder. Kırıklar, genellikle düşme, çarpma veya aşırı güç uygulama gibi travmalardan kaynaklanır. Kırıklar, kapalı (cilt bütünlüğü korunur) ve açık (kırık kemik cilt yüzeyinden dışarıya çıkar) gibi farklı türlerde olabilir.

Kürek kemiğinde kırık, ehliyet almaya doğrudan engel teşkil etmez. Ancak, ehliyet alımı için gerekli olan sağlık raporunda, kas-iskelet sistemi muayenesinde kemik kırıklarının sürücülüğe engel bir durum oluşturup oluşturmadığı değerlendirilir. Eğer kırık, kişinin araç kullanmasını ve trafik güvenliğini etkileyecek bir fonksiyon kaybına neden oluyorsa, bu durum ehliyet alımında olumsuz bir faktör olarak kabul edilebilir.

Kırıklarda kullanılan atel çeşitleri şunlardır: 1. Statik Atel: Hareketi tamamen engeller. 2. Dinamik Atel: Sınırlı hareket izni verir, bazı eklem fonksiyonlarını korur. 3. Geçici Atel: Genellikle acil durumlar için kullanılır (örneğin ilk yardımda tahta veya kartonla yapılan). 4. Gece Ateli: Özellikle bilek ve parmak rahatsızlıklarında gece kullanılır. 5. Vakum Atel: Hava boşaltıldığında sertleşen, ancak şekil verilebilecek kadar yumuşak olan atel. 6. Şişme Atel: Basınç kontrolü yapılabilen, şişirilmiş atel. 7. Traksiyon Atel: Femur kırıkları için kullanılan, bacak uzunluğundan 25-30 cm daha uzun olması gereken atel.

Kalçada kırık olduğunu anlamak için aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir: 1. Şiddetli Kalça Ağrısı: Ani ve şiddetli kalça ağrısı kırık belirtisi olabilir. 2. Hareket Kısıtlılığı: Yürüme ve bacak hareketlerini yaparken zorluk çekmek. 3. Bacağın Dışa Dönük Konumu: Kırık olan bacak dışa dönük pozisyonda olabilir. 4. Bacak Boyunda Kısaltma: Kırık nedeniyle bacak diğer bacağa göre daha kısa görünebilir. 5. Morarma ve Şişlik: Kalça ve çevresinde şişlik, morarma veya hematom oluşabilir. Kesin tanı için bir ortopedi uzmanına başvurmak ve fizik muayene ile radyolojik görüntüleme (röntgen, MR veya BT) yaptırmak gereklidir.

Klavikula (köprücük kemiği) kırığında plak ve vidalar kullanılabilir. Bu cerrahi müdahale sırasında, kırık hattı kemiğin normal anatomik pozisyonuna getirilir ve özel plak ve vidalar ile kemiğe adapte edilir.

Ulna başı kırığı durumunda yapılması gerekenler şunlardır: 1. Teşhis ve Değerlendirme: Kırık şüphesi varsa, bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır. Doktor, fizik muayene ve görüntüleme testleri (röntgen, CT veya MRI) ile teşhisi koyar. 2. Tedavi Seçenekleri: Kırığın türüne ve şiddetine bağlı olarak tedavi değişir: - Konservatif Tedavi: Küçük ve yerinden oynamamış kırıklarda, alçı veya atel ile immobilizasyon uygulanır. - Cerrahi Tedavi: Yerinden oynamış veya parçalı kırıklarda, cerrahi müdahale gerekebilir. Ameliyatla kemik parçaları eski haline getirilir ve plak, vida veya çivi gibi implantlarla sabitlenir. 3. Rehabilitasyon: İyileşme sürecinde fizik tedavi, kas gücünü ve eklem hareketliliğini geri kazanmak için önemlidir. Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve kişisel tedavi planı için bir doktora danışmak gereklidir.

Alçılı kolun iyileşme süresi genellikle 6 haftayı bulabilir. Alçının çıkarılması sonrası fizik tedavi süreci de yaklaşık 2 aya kadar uzayabilir.

Fibula kemiğinin tamamen güçlenmesi 12-16 hafta sürebilir. İyileşme sürecini hızlandırmak için doktorunuzun önerdiği egzersizleri yapmak ve tedavi planına uymak önemlidir.

Kadınlarda kırık ayakların daha zor iyileşmesinin nedeni, anatomik yapı ve hormonal farklılıklar olabilir. Ayak kırıklarının iyileşme süresi, kırığın türüne ve ciddiyetine göre değişir ve genellikle 4 ila 6 hafta arasında ağırlık verilmeden devam eder.

Yarım alçının (atel) iyileşme süresi, kırığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Genellikle, yumuşak doku travması nedeniyle uygulanan yarım alçı tedavisi 2 hafta kadar sürmektedir. Kesin iyileşme süresi için ortopedi uzmanının değerlendirmesi ve takibi gereklidir.

Ayak bileğindeki kırık alçıda kalma süresi, kırığın tipine ve hastanın genel durumuna göre değişebilir. Hafif ayak bileği kırıklarında alçıda kalma süresi genellikle birkaç hafta ile bir ay arasında olabilir. Alçının çıkarılması, mutlaka bu alanda uzman bir kişi tarafından yapılmalıdır.

İç malleolar kırık, ayak bileğinin iç tarafında bulunan medial malleol adlı kemiğin kırılması anlamına gelir. Bu tür kırıklar genellikle travma, düşme veya spor yaralanmaları sonucu meydana gelir. Tedavi, kırığın tipine ve şiddetine bağlı olarak değişir ve konservatif yöntemler (atel veya alçı) veya cerrahi müdahale içerebilir.

Kırık bacağa kaç gün sonra basılabileceği, kırığın yeri, tipi ve tespit güvenliği gibi faktörlere bağlıdır. Genel olarak: - Ayrılmamış kırıklar ve basit çatlaklar yeterince sabitlendiklerinde, ağrı ve şişlik azalır azalmaz (genellikle 10-14 gün) sınırlı yük vermelere izin verilebilir. - Eklemi ilgilendiren kırıklarda ise yük verme 6-8 haftaya kadar geciktirilebilir. Kesin bilgi ve tedavi planı için bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına danışılması önerilir.

Radius distal uç kırığında kısa kol ateli kullanılır.