Kaynakça

İntihal ve benzerlik aynı şey değildir. İntihal, bir başkasının eserini kaynak göstermeden kendi eseriymiş gibi sunmaktır ve etik bir ihlal olarak kabul edilir. Benzerlik ise, bir çalışmadaki ifadelerin diğer kaynaklarla ne kadar benzer olduğunu gösteren bir oranı ifade eder.

Evet, sunumda kullanılan görseller için kaynakça eklenir. Görsellerin kaynağını belirtmek, telif haklarına saygı göstermenin bir parçasıdır. Kaynakça gösterimi, kullanılan kaynakça stiline (APA, MLA, Chicago vb.) göre değişiklik gösterir. Hangi kaynak gösterme stilinin kullanılacağı, akademik disipline veya sunum yapılacak kurumun gereksinimlerine bağlı olarak değişir.

Dergi kaynakçada şu şekilde gösterilir: Yazarın soyadı ve adının baş harfi yazılır. Yayın yılı eklenir. Makalenin adı yazılır. Derginin adı, kullanılan kaynakça atıf formatına göre italik veya düz şekilde yazılır. Derginin sayısı ve cilt numarası yazılır, ardından sayfa numaraları eklenir. Örnek: > Yazar Soyadı, Adının Baş Harfi. (Yayın Yılı). “Makale Adı”. Dergi Adı, Cilt Numarası/Sayı Numarası (Yayın Ayı Yılı): Sayfa Aralığı. Örnek kullanım: > Çiftci, Adem. “İslam Ceza Hukukunda Suça Teşebbüsten Vazgeçme”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (Haziran 2015): 23-46. Dergi kaynak göstermede, atıfların APA, MLA veya Chicago stillerinden birine uygun oluşturulması gerekir.

Tezde URL (web adresi) verirken aşağıdaki format kullanılabilir: Kurum Adı/Site Adı, “Web Sayfa Başlığı”, erişim: Gün Ay Yıl, Web adresi. Örnek: - Yale University, “About Yale: Yale Facts”, erişim: 1 May 2017, https://www.yale.edu/about-yale/yale-facts. - Diyanet İşleri Başkanlığı, “Din İşleri Yüksel Kurulu Başkanlığı”, erişim: 1 Mayıs 2017, https://kurul.diyanet.gov.tr. Kaynakça formatı: - Kurum Adı/Site Adı. “Web Sayfa Başlığı”. Erişim: Gün Ay Yıl. Web adresi. Örnek: - Diyanet İşleri Başkanlığı. “Din İşleri Yüksel Kurulu Başkanlığı”. Erişim: 1 Mayıs 2017. https://kurul.diyanet.gov.tr. İnternetten alınan bilgilere, metin içinde numara verilerek atıf yapılabilir ve bu atıflar, yazının en altında kaynakça olarak listelenir.

Kitapta yer alan bilgileri hazırlarken yararlanılan kitapların listesinin yazılı olduğu bölüme "kaynakça" denir. Kaynakça bölümü, genellikle kitapların en arka sayfasında yer alır.

Kaynakçada yayınevinin "Ekoyay" olarak nasıl yazılacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, kaynakça yazımında yayınevinin adının, kitap kaynaklarında yayın yeri ile birlikte yazılması gerektiği bilinmektedir. Kitap kaynakça örneği: Yazar Soyadı, Adı. (Yayın Yılı). Kitap Adı. Yayın Yeri: Yayıncı. Örnek kullanım: Kartal, M. (2009). Konar Göçerlikten Yerleşik Yaşama Geçiş Epi-Paleolitik Dönem Türkiye’de Son Avcı-Toplayıcılar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Kaynakça yazımı için kullanılan bazı atıf sistemleri şunlardır: APA, MLA, Chicago. Kaynakça yazım kuralları, kullanılan sisteme göre değişiklik gösterebilir.

Kaynakçada MEB ders kitabının nasıl gösterileceği hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak kitapların kaynakçada gösterimi için şu adımlar izlenebilir: 1. Yazarın soyadı ve adının ilk harfi yazılır. 2. Yayın yılı parantez içinde eklenir. 3. Eserin adı italik olarak yazılır ve sonuna nokta konur. 4. Basım yeri ve yayınevi bilgisi eklenir. Örnek: Özdeş, Talip. (2003). Maturidi’nin Tefsir Anlayışı. 2. Baskı. İstanbul: İnsan Yayınları. Allen, T. (1974). Kuzey Amerika’nın Nesli Tükenmekte Olan Yaban Hayatı. Washington DC: National Geographic. Kaynakça gösterimi için kullanılan yöntem, APA gibi belirli bir kılavuza göre yapılmalıdır.

APA kaynakçada çeviri şu şekilde gösterilir: Yazarın soyadı, Yazarın adının baş harfi. (Yıl). Kitabın adı (Baskı sayısı). (Çevirmenin adının baş harfi. Çevirmenin soyadı, Çev.) Basım Yeri: Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi). Örnek: Yalom, I. D. (1998). Kısa süreli grup terapileri: İlkeler ve teknikler (N. H. Şahin, Çev.). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1983). Piaget, J., & Inhelder, B. (1969). The psychology of the child (H. Weaver, Trans.; 2nd ed.). Basic Books. (Original work published 1966).

APA 6 stilinde kaynak gösterimi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: Kaynakça Sıralaması: Kaynakça, ilk yazarın soyadına göre alfabetik olarak düzenlenir. Yazar Adı: Yazar adında tire varsa, tire olduğu gibi bırakılır ve her büyük harften sonra nokta konur. Basım Bilgisi: Basım veya baskı bilgileri (gözden geçirilmiş, revize edilmiş gibi) parantez içinde verilir. Cilt ve Sayfa Numaraları: Cilt numaraları Arap rakamlarıyla yazılır ve sayfa aralığı da parantez içinde belirtilir. Elektronik Kaynaklar: Sadece elektronik olarak mevcut olan kitap ve bölümler için yayın yeri ve yayıncı bilgisi yerine elektronik erişimle ilgili bir cümle yazılır. Daha detaylı bilgi ve örnekler için "Bilimsel Yayınlarda Kaynak Gösterme, Tablo ve Şekil Oluşturma Rehberi: APA 6 Kuralları" adlı rehbere başvurulabilir.

"Kaynak göstermek şartıyla" ifadesi, bir bilgi veya içeriğin ancak kaynak belirtilerek kullanılabileceği anlamına gelir. Kaynak göstermek, bilimsel ve etik bir gereklilik olup, kullanılan bilginin gerçek sahibinin hakkını teslim etmek, araştırmacının kendi katkısını açıkça belirtmek ve çalışmanın güvenilirliğini artırmak için gereklidir. Kaynak gösterme, farklı stillere göre yapılabilir, örneğin: APA stili: Metin içinde yazar ve yayın yılına ait bilgilerin parantez içinde verilmesi. MLA stili: Parantez içinde yazarın soyadı ve sayfa numarasının belirtilmesi. Kaynak göstermeden bilgi kullanmak, intihal (aşırma) olarak adlandırılır ve ciddi hukuki ve etik sonuçlar doğurabilir.

Paradigmatik kaynakça ifadesi, belirli bir bağlamda kaynakça anlamında kullanılmamaktadır. Ancak, "paradigmatik" terimi, dilbilim ve bilim felsefesi alanlarında önemli bir yere sahiptir. Paradigmatik terimi, dilbilimde konuşucunun, söz zincirinin her noktasında dil birimlerini seçme eylemini inceleyen dilbilim dalı olan dizibilim için kullanılır. Kaynakça ise, bir çalışmanın hazırlanmasında yararlanılan kaynakların listesi anlamına gelir. Eğer daha spesifik bir kaynakça türü veya kullanımı hakkında bilgi arıyorsanız, lütfen daha fazla detay verin.

Fotoğraf altına kaynakça eklemek zorunlu değildir, ancak etik ve akademik dürüstlük açısından doğru bir uygulamadır. Kaynakça eklemek, görselin yaratıcısına saygı göstermek ve çalışmanın güvenilirliğini artırmak için önemlidir.

Yabancı kaynaklardan yapılan alıntılar, metin içinde ve kaynakça bölümünde belirli kurallara göre gösterilmelidir: Metin İçinde Alıntı Gösterimi: Doğrudan alıntılar için, metin çift tırnak içinde verilir ve yazar, yıl ve sayfa numarası parantez içinde belirtilir. Dolaylı alıntılar için, ana düşünce değiştirilmeden, yazarın kendi dil ve anlatımıyla aktarılır. Kaynakça Gösterimi: Kaynakça listesinde, yazarın adı, eserin başlığı, dergi adı, cilt, sayı, sayfalar ve yayın yılı gibi detaylar doğru şekilde biçimlendirilmelidir. İkincil kaynak kullanılıyorsa, bu kaynağın künye bilgisi de kaynakçada yer almalıdır. Kaynak gösterme yöntemleri arasında APA, MLA, Chicago gibi farklı stiller bulunabilir. Hangi stilin kullanılacağı, çalışmanın gereksinimlerine ve kullanılan kaynaklara bağlıdır.

İnternet kaynaklarının nasıl alıntılanacağı, kullanılan atıf stiline göre değişiklik gösterir. İşte bazı yaygın atıf stillerine göre internet kaynağı alıntılama örnekleri: MLA (Modern Language Association) formatı: Alıntılanan eser girişi: "İklim Değişikliği Göstergeleri." Çevre Koruma Ajansı, 18 Temmuz 2023, www.epa.gov/climate-indicators. Metin içi alıntı: ("İklim Değişikliği Göstergeleri"). APA (American Psychological Association) formatı: Referans girişi: ABD Çevre Koruma Ajansı. (2023, 18 Temmuz). İklim değişikliği göstergeleri. https://www.epa.gov/climate-indicators. Metin içi alıntı: (ABD Çevre Koruma Ajansı, 2023). Chicago formatı: Bibliyografya: ABD Çevre Koruma Ajansı. “İklim Değişikliği Göstergeleri.” EPA.gov. Son değişiklik tarihi 18 Temmuz 2023. https://www.epa.gov/climate-indicators. İnternet kaynağı alıntılama adımları genellikle şu şekildedir: 1. Kurum adı veya site adı yazılır. 2. Tırnak içinde kaynağın başlığı yazılır. 3. Erişim tarihi gün, ay ve yıl şeklinde belirtilir. 4. Web adresinin linki eklenir. Ayrıca, Aithor gibi çevrimiçi alıntı oluşturucuları kullanarak da bu süreci otomatikleştirebilirsiniz.

APA 7'de aktaran gösterimi, ikincil kaynakların kullanımında "Akt." kısaltması ile yapılır. Bazı APA 7 kaynak gösterme kuralları: 40 kelimeden az alıntılar: Cümle içinde tırnak içinde verilir. 40 kelimeden fazla alıntılar: Soldan girinti oluşturacak şekilde, blok halinde sunulur. Yazar belirtilmemiş kaynaklar: Metin içinde "Anonim" (Anonymous) olarak gösterilir. Aynı soyadına sahip yazarlar: İlk yazarın isminin baş harfleri yazılır. Çok yazarlı çalışmalar: Üç ve daha fazla yazarlı çalışmalarda, ilk yazardan sonra "ve ark." (et al.) kullanılır.

Kaynakçada bildiri, "bildiri" veya "tebliğ" olarak gösterilir. Örnekler: - Bildiri: "Sunan, A. A. (Yıl, Ay). Bildiri ya da poster başlığı. Kuruluş Adının toplantısında sunulan bildiri, Yer Bilgisi". - Tebliğ: "Uyanık, O. (2009). 'Yusuf Has Hacib'in Gök Bilimine Katkıları'. Uluslararası Ahmet Yesevi’den Günümüze İnsanlığa Yön Veren Türk Büyükleri Sempozyumu Bildirileri (Romanya-Kösetence, 03-07 Eylül 2008), Ed. İrfan Ünver Nasrattınoğlu". Kısaltmalar: - Bildiri: "bildiri" - Tebliğ: "tebliğ" Not: APA stilinde, kaynakçada "&" sembolü yerine "ve" kullanılır.

Kitaplara yapılan atıflar, metin içi dipnotlarda ve bibliyografyada görünür. Metin içi dipnotlarda atıflar, yazarın soyadı, kitabın başlığı, yayın yeri, yayınevi, baskı sayısı, yayın yılı ve çok ciltli kitaplarda cilt numarası gibi künye bilgileriyle yapılır. Bibliyografyada ise bu bilgiler, kitabın künyesi olarak eksiksiz bir şekilde yer alır. Ayrıca, atıf veri tabanları da kitaplara yapılan atıfları bulmak için kullanılabilir.

Bkz. (bakınız) kısaltması, tartışılan konuyla karşılaştırma yapmak ve konuyu genişletmek üzere okuyucuyu diğer materyallere yönlendirmek için kullanılır. Örnekler: Kitabında Haçlı Seferleri esnasında Haçlı askerlerinin Antakya'da yaptığı katliamdan bahseden bir yazar, dipnotta "daha geniş bilgi için bkz." ibaresini kullanabilir. Bir finansal raporda, bir maddeyi daha ayrıntılı açıklamak için "Özsermaye oranı düşük, BKZ: Mali analiz kısmı" şeklinde bir ifade kullanılabilir. Ayrıca, "bkz." kısaltması, yıldız içerisine gizlenmiş bir metne veya gizli bir linke yönlendirme yapmak için de kullanılabilir.

Türk Dil Kurumu (TDK) Türkçe Sözlük'te kaynakça bulunmamaktadır. TDK sözlükleri genellikle kolektif çalışmalardır ve belirli bir yazar adı belirtilmez. TDK sözlüklerinden yapılan alıntılar, genellikle yazarın adı yerine "Türk Dil Kurumu" ifadesi ve yayın yılı belirtilerek yapılır.

APA 7'ye göre aktaran (secondary source) şu şekilde yazılır: 1. Metin içinde hem asıl kaynağa hem de onu aktaran ikincil kaynağa birlikte atıfta bulunulmalıdır. 2. Kaynakçada yalnızca ikincil kaynağa (aktaran) yer verilmelidir. Örnek: > Bireylerin çeşitli teknolojilere yönelik kabul ve kullanma davranışları davranışsal niyetleri tarafından belirlenmektedir (Davis, 1989, aktaran Islamoglu vd., 2021).