İstihbarat

Türkiye'nin Cumhurbaşkanlığına bağlı resmî istihbarat örgütü olan Millî İstihbarat Teşkilatı'nın (MİT) başında İbrahim Kalın bulunmaktadır.

Citizenfour, yönetmen Laura Poitras tarafından hazırlanan ve Edward Snowden'ın hikayesini anlatan bir belgeseldir. Film, Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) vatandaşların özel hayatlarını yasal olmayan yollarla gizlice ihlal ettiğini ortaya çıkaran Snowden'ın, gazeteci Glenn Greenwald ve belgeselci Laura Poitras ile Hong Kong'da bir araya gelerek skandala ait gizli belgeleri teslim etmesini konu alır. Ayrıca, belgeselde hükümetteki güçler ayrımı, yurttaşla hükümet arasındaki güç dengesi ve hukuk devletinin mücadelesi de ele alınır.

"The Day of the Jackal" dizisi, profesyonel bir suikastçının hikayesini anlatıyor. Çok yüksek bedeller karşılığında önemli hedefleri etkisiz hale getiren suikastçı, son işinden sonra kendini büyük bir cenderenin ortasında bulur. Hikaye, yalnızca bireysel hikayelere değil, daha geniş bir toplumsal bağlama da ışık tutuyor. İlk sezonu büyük beğeni toplayan dizinin, Nisan 2025’te ikinci sezonunun yayınlanması planlanıyor.

MİT kelimesi farklı anlamlara gelebilir: Mit (halk hikayesi). Efsaneleşmiş kişi. Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT).

NSA (National Security Agency), ABD'nin savunma bakanlığı bünyesinde yer alan bir istihbarat ve gözetim ajansıdır. Başlıca görevleri şunlardır: Sinyal istihbaratı (SIGINT) toplama ve işleme. ABD iletişim ağlarını koruma. Askeri destek sağlama. NSA, telefon görüşmeleri, e-postalar ve internet trafiğini izleyerek bilgi toplayabilir.

Hayır, CIA ve FBI aynı değildir. FBI (Federal Bureau of Investigation), ABD'nin Adalet Bakanlığı'na bağlı olarak çalışan bir devlet kurumudur. CIA (Central Intelligence Agency) ise ABD devletiyle resmi bir bağlantısı olmayan bir sivil toplum örgütüdür. Her iki kurum da ABD'yi tehditlere ve yasadışı suçlara karşı korumakla yükümlüdür.

KGB ve CIA aynı değildir, onlar iki ayrı istihbarat teşkilatıdır. CIA (Central Intelligence Agency), Amerika Birleşik Devletleri'nin istihbarat ajansıdır ve 1947 yılında kurulmuştur. Her iki teşkilat da kendi süper güçlerine hizmet etmek için kurulmuş olup, Soğuk Savaş sırasında birbirlerinin çıkarlarını baltalamaya yönelik çalışmalar yürütmüşlerdir.

Muhaberatın denetimi, ülkeye göre değişiklik göstermektedir. Suriye'de Muhaberat, devlet başkanı tarafından denetlenmektedir. Genel olarak, muhaberat birimleri, devlet kurumları içinde yer alır ve gizli bir şekilde çalışırlar.

MI6'nın (Gizli İstihbarat Servisi) sahibi, Birleşik Krallık Dışişleri ve İngiliz Milletler Topluluğu Ofisi'dir. Kurumun yöneticisi, İngiltere Dışişleri Bakanlığı'na karşı sorumludur. 16 Haziran 2025 itibarıyla MI6'nın başkanı, 47 yaşındaki Blaise Metreweli'dir.

Gizli teşkilatlar, genellikle istihbarat toplama, analiz etme ve operasyonel faaliyetler yürütme gibi görevler üstlenir. Bazı işlevleri: İç ve dış güvenlik: Terör örgütleri ve iç güvenliği tehdit edebilecek yapılarla mücadele eder. Stratejik bilgi toplama: Devletin ve milletin güvenliği için gerekli stratejik bilgileri toplar. Silahlı veya silahsız operasyonlar: Gerekli durumlarda yurt içinde veya dışında gizli veya aleni operasyonlar yürütebilir. Gizli servislerin görev ve yetkileri, bir ülkeden diğerine büyük ölçüde değişebilir.

KGB'nin (Devlet Güvenlik Komitesi) amaçları şunlardır: Yabancı istihbarat ve karşı istihbarat sağlamak. Devlet sınırlarını korumak. Milliyetçilik, muhalefet ve anti-Sovyet faaliyetleri gibi suçlarla mücadele etmek. SSCB, SBKP ve Sovyet hükûmetini korumak. Hükûmet için gerekli istihbarat ve iletişimi sağlamak. Ulusal güvenliği tehdit eden ve savunmayı gerektiren konularda istihbarat sağlamak ve gerektiğinde doğrudan olaya müdahale ederek, tehdit unsurlarını ortadan kaldırmak.

Snowden olayı, Edward Joseph Snowden'ın 2013 yılında Amerikan Ulusal Güvenlik Dairesi'nde (NSA) çalışırken, istihbarat teşkilatlarının kitle takip programlarını kamuoyuna ifşa etmesiyle ortaya çıkan olaydır. Snowden, PRISM ve Tempora gibi programların, terörizm kuşkusuyla tüm dünyadaki telefon ve internet görüşmelerini takip ettiğini ve kayıt ettiğini açıklamıştır. ABD, Snowden'ın iadesini talep etmiş, ancak Çin ve Rusya bu talebi yerine getirmemiştir. Bu olay, gizlilik ve şeffaflık konularında tartışmalara yol açmış, aynı zamanda uçtan uca şifreleme gibi güvenlik önlemlerinin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur.

MI6 (Secret Intelligence Service - SIS), Birleşik Krallık'ın dış istihbarat teşkilatıdır. Temel görevleri şunlardır: Yabancı ülkelerde istihbarat toplama. Terörle mücadele. Siber güvenlik. Uluslararası tehditleri önleme. MI6, yalnızca İngiliz Adaları dışındaki kişilere karşı operasyon yürütme yetkisine sahiptir.

Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT), doğrudan Cumhurbaşkanına bağlı olarak faaliyet göstermektedir. 2937 sayılı Kanun'a göre, MİT'in bağlı olduğu bir bakanlık bulunmamaktadır.

The Old Man dizisi, yıllar önce CIA'den kaçan ve o zamandan beri şebekeden uzakta yaşayan Dan Chase'in hayatına odaklanıyor. Bir suikastçı gelip Chase'i öldürmeye çalıştığında, eski ajan geleceğini garanti altına almak için geçmişi ile uzlaşması gerektiğini fark eder. Saklanmaktan vazgeçmesinin ardından FBI Karşı İstihbarat Direktör Yardımcısı Harold Harper, karmaşık geçmişi nedeniyle Chase'i avlaması için görevlendirilir. Dizi, Thomas Perry'nin 2017 çıkışlı aynı adlı romanından uyarlanmıştır.

Mavi bereli askerler, komando ve jandarma birliklerinde görev yapar. Mavi bereli askerlerin görev yaptığı bazı alanlar: Özel operasyonlar; Keşifler; İstihbarat faaliyetleri. Bu görevler, yüksek askeri bilgi ve beceri gerektirir ve genellikle zorlu koşullar ile özel silahlar kullanmayı içerir.

FBI (Federal Soruşturma Bürosu) ve CIA (Merkezi İstihbarat Teşkilatı) arasındaki temel farklar şunlardır: Bağlantı: FBI, ABD Adalet Bakanlığı'na bağlı bir devlet kurumudur. Görev Alanı: FBI, ABD içinde istihbarat toplar ve cezai soruşturmalar yürütür. Yetki: FBI, tutuklama ve ceza verme yetkisine sahiptir. Odak Noktası: FBI, cezai hukuk sistemi çerçevesinde ilerlerken, CIA ülkeler arasındaki diplomatik ilişkileri ve uluslararası politikaları merkezine alır. Konum: FBI'ın merkezi Washington, DC'de bulunurken, CIA'in merkezi Virginia, Langley'dedir.

Pentagon ve CIA aynı değildir, ancak aralarında yakın bir işbirliği bulunmaktadır. Pentagon, Amerikan Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay'ı ifade eder.

Rus istihbaratının güçlü olmasının bazı nedenleri: Tarihsel geçmiş ve yapı: Rus istihbarat servisleri, özellikle KGB, uzun bir geçmişe ve köklü bir yapıya sahiptir. Departman ve birim çeşitliliği: GRU gibi askeri istihbarat teşkilatları, farklı coğrafi bölgeler ve askeri operasyonlar hakkında istihbarat toplar. Agresif tedbirler: FSB gibi iç güvenlik teşkilatları, tehditleri ortaya çıkmadan önleme konusunda agresif tedbirler alır ve muhbir ağları kurar. Uluslararası iş birliği: SVR, yabancı istihbarat örgütleriyle anti-terör iş birliği ve istihbarat paylaşımı düzenlemeleri yapar. Ancak, bazı olaylar (örneğin, Wagner isyanı) Rus istihbaratının bu tür durumlara karşı hazırlıksız kalabileceğini göstermiştir.

Türkiye'nin en gizli teşkilatı olarak Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) gösterilebilir. MİT, 25 Ağustos 2017'de yapılan düzenlemeyle Cumhurbaşkanlığına bağlı resmî istihbarat örgütü olarak yeniden yapılandırılmıştır. Ancak, gizli servislerin çalışma ilkeleri gereği tam olarak hangilerinin daha gizli olduğuna dair kesin bir bilgi vermek zordur.