İptalDavası

Kurumun işleminin iptali istemli ifadesi, idarenin yaptığı bir işlemin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla iptal edilmesi için dava açılması anlamına gelir. Bu tür davalar, idari yargıda görülür ve idari işlemin iptal edilmesi halinde, bu işlem ortadan kalkar ve doğurduğu sonuçlar da ortadan kaldırılır.

Vasiyetnamenin iptali davası, vasiyetnamenin öğrenilmesinden itibaren bir yıl içinde açılmalıdır. Her durumda, vasiyetnamenin açılmasından itibaren on yıl içinde dava açılması mümkündür.

Vasiyetnamenin açılmadan iptal davası açılması mümkün değildir. Vasiyetnamenin iptali için dava açılabilmesi, öncelikle vasiyetnamenin açılmış ve ilgililere tebliğ edilmiş olmasına bağlıdır.

Yargıtay'ın aile konutu şerhi olmayan konutun satışı ile ilgili tapu iptal ve tescil davasına ilişkin kararı şu şekildedir: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 21 Ocak 2021 tarihli kararında, aile konutu şerhi bulunmasa bile eşin açık rızası olmadan yapılan satış işlemlerinin geçersiz olduğunu vurgulamıştır. Türk Medeni Kanunu'nun 194/1. maddesine atıfta bulunan mahkeme, eşlerden birinin diğer eşin açık rızası olmadan aile konutunu devredemeyeceğini veya üzerindeki hakları sınırlayamayacağını belirtmiştir. Bu karar, iyiniyetli üçüncü kişilerin tapu kütüğüne güvenerek taşınmazı satın almaları durumunda dahi, aile konutu üzerindeki hakların korunduğunu ve satışın iptal edilebileceğini göstermektedir.

Belediye encümen kararına karşı iptal davası açma süresi, kararın tebliğinden itibaren 60 gündür.

Tasarrufun iptali davasında iyi niyet aranır, ancak farklı açılardan değerlendirilir: 1. Üçüncü Kişinin İyi Niyeti: Borçlu ile üçüncü kişi arasında yapılan tasarruflarda, üçüncü kişinin iyiniyetli olması, yani tasarrufun iptale tabi olduğunu bilmemesi veya bilebilecek durumda olmaması, iptal davasının sonucunu etkilemez. 2. Devralan Dördüncü Kişinin İyi Niyeti: Eğer üçüncü kişi, tasarrufun yapıldığı malı bir başkasına (dördüncü kişiye) devrederse, burada devralan kişinin iyi niyetli olup olmadığı önem kazanır.

İdari işlemin iptali aynı idari işlem aynı kişi birden çok taşınmaz ifadesi, bir kişinin aynı idari işlemle ilgili birden fazla taşınmazın iptalini talep etmesi anlamına gelebilir. İdari işlemlerin iptali için, işlemin hukuka aykırı olması ve bu işlemden dolayı menfaatlerin ihlal edilmesi gerekmektedir.

Zayi olan kıymetli evrakın iptali için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Ödeme Yasağı Kararı Talebi: Kıymetli evrakı zayi olan kişi, ödeme yeri veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesine başvurarak, senet borçlusunun senedi ibraz edene ödememesi yönünde ödeme yasağı kararı verilmesini talep edebilir. 2. İade Davası: Kıymetli evrakın kimin elinde olduğunu bilen hamil, yetkili ve görevli mahkemeye başvurarak senedi haksız olarak elinde bulunduran kişiye karşı iade davası açabilir. 3. İptal Davası: Senedin kimin elinde olduğu bilinmiyorsa, mahkemeden senedin iptaline dair bir iptal kararı alınması gerekir. Görevli mahkeme, asliye ticaret mahkemesidir ve dava konusu çek ise muhatap bankanın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.

Genel kurula karşı iptal davası açma süresi, genel kurul kararının verildiği tarihten itibaren 3 aydır.

Orman arazisi tapu iptal davası, genellikle 731 gün içinde sonuçlanır.

YİDK (Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu) kararının iptali davası, iptali istenen kararı alan, işlemi yapan veya alınan kararı yürüten idareye karşı açılır.

İdari işlemlerin iptalini, hukuka aykırılıktan doğrudan etkilenen her gerçek ve tüzel kişi talep edebilir. Bu kişiler, idari işlemin kendilerine tebliğinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurarak iptal davası açabilirler.

Tapu iptali davasında en çok görülen sebepler şunlardır: 1. Hukuki Ehliyetsizlik: Fiil ehliyeti olmayan kişilerin tapuda yaptıkları işlemler iptal edilebilir. 2. Muris Muvazaası: Miras bırakanın, mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla yaptığı hileli işlemler. 3. Sahtecilik ve Dolandırıcılık: Tapu kaydının sahte belgelerle elde edilmiş olması. 4. Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması: Vekilin, vekalet sözleşmesine aykırı olarak tapuda işlem tesis etmesi. 5. Kadastro Hataları: Kadastro çalışmaları sırasında yapılan hatalar. 6. Anlaşmazlıklar ve İtirazlar: Komşular arasında sınır anlaşmazlıkları veya mülkiyeti etkileyen diğer itirazlar. 7. Kamulaştırma ve İmar Planı Değişiklikleri: Devlet tarafından yapılan kamulaştırma veya imar planı değişiklikleri sonucu mülkiyet hakkının ihlal edilmesi.

Tapu iptali davasında, tapu mülkiyetin haklı olarak sahibi olduğu kanıtlanan kişiye verilir.

Yerindeliğe dayalı iptal davası, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka uygunluğunun denetlenmesi temelinde açılan bir davadır. Bu davada, idari işlemin kamu yararına uygun olup olmadığı da değerlendirilir. İptal davalarında yerindelik denetimi yapılmaz, çünkü idari yargı yeri, idarenin yerine geçerek bir konuda işlem tesis edemez; sadece işlemin hukuka aykırılığı sebebiyle iptal kararı verebilir.

İyi niyetli üçüncü kişi, belirli durumlarda tapu iptal davası açabilir. Türk Medeni Kanunu'nun 1023. maddesine göre, tapu kütüğündeki tescile iyiniyetle dayanarak mülkiyet veya başka bir ayni hak kazanan üçüncü kişinin bu kazanımı korunur. Eğer üçüncü kişi, tapu kaydındaki yolsuzluğu bilerek taşınmazı devralmışsa, bu durum iyi niyetin ihlali olarak değerlendirilir ve dava açma hakkı sınırlı olabilir.

Temkinli senet iptal davası, senedin zayi olduğu veya tahrip edildiği öğrenildiğinde en kısa sürede açılmalıdır. Dava süresi 6 aydır, bu süre içerisinde dava açılmazsa senet iptal edilemez.