GöktürkDevleti

Tarihi yazıtlar, Göktürk (II. Kök Türk) Devleti'ne aittir.

Orhun Yazıtları toplamda 5 adet olup, bunlar Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk adına dikilmiştir. - Bilge Kağan Yazıtı: 735 yılında dikilmiştir. - Kül Tigin Yazıtı: 732 yılında dikilmiştir. - Tonyukuk Yazıtı: 716 yılında dikilmiştir.

Kül Tigin'in Bilge Kağan'a yazdığı mektupta, Kül Tigin'in hayatı, kahramanlıkları ve Göktürk devletinin durumu anlatılmaktadır. Yazıtta ayrıca, Göktürklerin içindeki bölünmeler ve bu bölünmelerin halk üzerindeki olumsuz etkileri ile ilgili eleştiriler de yer almaktadır. Mektubun bir diğer önemli konusu ise, Tang Hanedanlığı ile olan ilişkiler olup, bu hanedanın Türklerin tarihte ve gerçekte esas düşman olduğu vurgulanmaktadır.

İlk Türk devleti olarak kabul edilen, Türk adını taşıyan ilk devlet ise Göktürk Devleti'dir (552-744). Son Türk devleti olarak ise Türkiye Cumhuriyeti gösterilebilir (1922-günümüz).

Kutluk Kağan ve Tonyukuk, 2. Göktürk (Kutluk) Devleti'ni, Türklerin bağımsızlığını kazanmak için kurdular. Bu amaç doğrultusunda: - Kutluk Kağan, Çin esaretine karşı bir isyan başlattı ve Ötüken'i başkent ilan ederek kağanlığını örgütledi. - Tonyukuk, Kutluk Kağan'ın akıl hocası olarak, Türk boylarını barıştırdı ve Çin'e karşı isyan etmelerini sağladı.

Kutluk Kağan, İkinci Göktürk (Kutluk) Devleti'nin kurucusudur. 682 yılında Çin esaretine son vererek Türkleri bağımsızlıklarına kavuşturmuş ve Ötüken'i başkent yaparak kendi kağanlığının temellerini atmıştır. Kutluk Kağan'ın veziri Tonyukuk da Türk tarihi açısından önemlidir ve "apa tarkan" ve "Türklerin Bismarcı" unvanları verilmiştir.

2. Göktürk (Kutluk) Devleti'nin kurucusu Kutluk Kağan'dır.

Kürşad, Doğu Göktürk Devleti zamanında yaşamıştır.

Göktürk Devleti'nin en geniş sınırları, Mukan Kağan döneminde ulaşmıştır.

Göktürk ve Türk aynı şeyi ifade eder, çünkü Göktürk Devleti, Türk adını kullanan ilk devlettir.

Asr-ı Saadette Türklerin rolü, çeşitli açılardan yakından tanınmaları ve bilinmeleri ile öne çıkar: 1. Göktürk Devleti: Asr-ı Saadet döneminde Göktürk Devleti, İran'ın kuzeyinde organize bir devlet olarak İpek Yolu'nun önemli bir kısmını kontrol ediyordu. 2. Siyasi ve Kültürel Etkileşim: İran Sasani Kisrası Nuşirevan'ın, Göktürk Hakanı'nın kızı ile evli olması, iki devlet arasındaki yakın ilişkiyi gösterir. 3. Şiir ve Edebiyatta Yer Alma: Cahiliye dönemine ait şiirlerde Türklerin askeri yönleri ve kahramanlıkları sıkça işlenmiştir. 4. Köleler Arasında Türkler: Arabistan'da, özellikle İran aracılığıyla gelen köleler arasında Türklerin bulunması, onların toplumda tanındığını gösterir. 5. Elçilik ve Savaşlarda Türkler: Bedr Savaşı hazırlıkları sırasında ve Uhud gibi savaşlarda Türklerin Medine'ye elçi gönderdikleri ve eshab-ı kiram arasında yer aldıkları düşünülmektedir.

Kül Tigin, Bilge Kağan'ın kardeşidir.

2. Göktürk (Kutluk) Devleti'nin en güçlü kağanı, devletin en parlak dönemini yaşadığı Bilge Kağan'dır.

Kürşat ve 40 çerisi, Çin'i yenmek için doğrudan bir zafer kazanmadılar, ancak Çin sarayını basarak ve Çin hükümdarını kaçırmaya çalışarak Türk birliğinin yeniden kurulması için önemli bir adım attılar. Olayların gelişimi şu şekilde gerçekleşti: 1. Planın Hazırlanması: Kürşat ve çerileri, Çin Kralı'nı esir alıp takas yoluyla Göktürk Prensi'ni kurtarmayı planladılar. 2. Saray Baskını: Yoğun fırtına nedeniyle Çin Kralı o gün dışarı çıkmayınca, Kürşat ve 40 Türk, Çin sarayını bastılar. 3. Çatışma: Saraydaki nöbetçi ve korumaları yenerek içeri giren Türkler, Çinlilerle şiddetli bir çatışmaya girdiler ve yüzlerce Çinli askeri öldürdüler. 4. Çekilme: Ağır kayıplar aldıktan sonra, yağmur nedeniyle Vey Irmağı'nı geçemeyeceklerini anlayınca, geri çekilmeye karar verdiler. 5. Son Savaş: Irmak kıyısında, peşlerindeki Çin ordusuyla son bir savaşa girdiler ve hepsi şehit olana kadar savaştılar. Bu olaylar, Türk boylarında ayaklanmalara yol açtı ve sonunda 2. Göktürk (Kutluk) Devleti'nin kurulmasına katkıda bulundu.

Bilge Kağan'ın kökeni, Türk tarihinin önemli hanedanlarından birine dayanır. Babası, Göktürk Devleti'ni yeniden kuran İlteriş Kutlug Kağan'dır. Ailesi hakkında diğer bilgiler şu şekildedir: - Kardeşi: Kültigin. - Kayınpederi: Vezir Tonyukuk.

Devlet aklı kavramı, en eski olarak Göktürk Devleti'nde var olduğu kabul edilmektedir.