Evrim

Miacidler, Miacoidea üst familyasına ait, ilk olarak Paleosen'de Çin ve ABD'de ortaya çıkan bazal carnivoraform memeli grubudur. Özellikleri: Boyut: Genellikle günümüz sansarlarına benzer küçük etçil hayvanlardı. Beslenme: Omurgasızlar, kertenkeleler, kuşlar ve küçük memelilerle beslenirlerdi. Yaşam tarzı: Modern etoburlarınki gibi hareketli uzuvlara sahip olup, ağaçlara tırmanma yetenekleri vardı. Miacidler, Eosen döneminde Avrasya ve Kuzey Amerika'da yayılmıştır.

Evrim ağacı okuma sırası, araştırılan konuya göre değişiklik gösterebilir. Ancak, evrimle ilgili genel bir bilgi edinmek için şu kitaplar önerilebilir: Evrim Kuramı ve Mekanizmaları, Çağrı Mert Bakırcı, Ginko Bilim. 50 Soruda Evrim, Çağrı Mert Bakırcı, Bilim ve Gelecek Yayınları. Türlerin Kökeni, Charles Darwin, Alter Yay. / Gün Yay. / Evrensel Yay.. Ataların Hikayesi, Richard Dawkins, Hil Yay.. Evrim, Douglas J. Futuyma, Palme Yay.. Evrim ağacını okurken ise, kökten başlayarak yukarı doğru ilerlemek önerilir. Daha detaylı ve kapsamlı bir okuma için Evrim Ağacı'nın internet sitesindeki öneriler incelenebilir.

İlk çiftleşmenin kim tarafından bulunduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, insan türleri arasında bilinen en eski çiftleşme, yaklaşık 700 bin yıl önce Neandertal ve Denisova popülasyonlarının ortak atalarının, Avrasya’da “süper-arkaik” lakabı ile bilinen bir insansı atası ile çiftleşmesi olarak kabul edilmektedir. Bu bilgi, Utah Üniversitesi'nden antropolog Alan Rogers ve meslektaşlarının genetik analizler sayesinde ortaya çıkardıkları bir bulgudur.

Periyodik tablonun oluşumu, birçok bilim insanının çalışmaları sayesinde gerçekleşmiştir. İşte bazı önemli adımlar: Johann Wolfgang Döbereiner (1817), elementleri benzer kimyasal ve fiziksel özelliklerine göre üçerli olarak sınıflandırmıştır. Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois (1862), elementlerin periyodikliğini fark etmiş ve tellür elementinden esinlenerek "VisTellurique" (Tellür Sarmalı) adını verdiği tabloyu tasarlamıştır. John Newlands (1865), elementleri artan atom kütlelerine göre sıralamış ve her sekizinci elementin benzer özellikler gösterdiğini gözlemleyerek "Oktavlar Kuralı"nı ortaya koymuştur. Dmitri Mendeleyev (1869), elementleri artan atom kütlelerine göre sıralamış, henüz keşfedilmemiş elementlerin özelliklerini tahmin etmiş ve periyodik tabloyu oluşturmuştur. Henry Moseley (1913), elementlerin atom kütlelerine göre değil, proton sayılarına göre sıralanmasını önermiş ve bu sayede modern periyodik tablonun oluşumuna katkı sağlamıştır. Günümüzde kullanılan periyodik tablo, bu bilim insanlarının çalışmaları üzerine inşa edilmiştir.

Evrimi en iyi anlatan kitap konusunda kesin bir görüş yoktur, ancak bazı öne çıkan eserler şunlardır: Ataların Hikayesi - Richard Dawkins. Türlerin Kökeni - Charles Darwin. Evrim Kuramı ve Mekanizmaları - Çağrı Mert Bakırcı. 50 Soruda Evrim - Çağrı Mert Bakırcı. Evrim - Francisco Ayala.

7 temel duygu, doğuştan gelen duygulardır ve bebeklerde zaten mevcuttur. Bu duygular şunlardır: 1. Öfke 2. Korku 3. Utanç 4. Tiksinti 5. Neşe ve Coşku 6. Üzüntü 7. Şaşkınlık Bu duygular, primer (birincil) duygular olarak da adlandırılır ve evrenseldir, yani tüm kültürlerde ve topluluklarda bulunurlar.

Evrimin Kısa Tarihi, insanın kendi evrimini keşfetme sürecini ele alır. Eser, evrim düşüncesinin antik dönemlerden itibaren nasıl geliştiğini ve modern evrim kuramının ortaya çıkışına katkıda bulunan isimleri bilimsel bir dille anlatır.

Bilim tarihi için okunabilecek bazı kitaplar: Bilimsel Düşüncenin Kısa Tarihi. Tüfek, Mikrop ve Çelik. Kozmos: Evrenin ve Yaşamın Sırları. Zamanın Kısa Tarihi. Türlerin Kökeni. Bilim tarihi ile ilgili kitap önerileri için Evrim Ağacı ve Onedio gibi siteler de ziyaret edilebilir.

Örümceklerin evrimleşmediği anlamına gelebilecek bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, örümceklerin evrimsel süreci hakkında şu bilgiler değerlendirilebilir: Örümcekler, yaklaşık 380 milyon yıl önce ortaya çıkmıştır. İlk örümcekler, ipek üretebilse de örü memesine sahip değildi. Modern örümcekler, 250 milyon yıldan fazla bir süre önce, karadaki yırtıcı hayvanlar olarak ortaya çıkmıştır. Örümcek ağları, zamanla daha karmaşık hale gelmiştir. Örümceklerin deniz kökenli olabileceği yönünde yeni fosil kanıtları bulunmaktadır. Örümceklerin neden evrimleşmediğine dair bir bilgi bulunamamıştır.

Dünya'nın defalarca yok olmasının bazı nedenleri: Volkanik patlamalar. Meteor çarpmaları. İklim değişiklikleri. Tektonik hareketler. Bilim insanları, Dünya'nın yaklaşık 5 milyar yıl sonra Güneş'in artan enerjisi nedeniyle yok olacağına inanmaktadır.

Evrimsel psikoloji alanında okunabilecek bazı kitaplar: Sperm Savaşları ve Bebek Savaşları - Robin Baker. Sevişen Beyin - Geoffrey Miller. The Mating Mind (Sevişen Beyin) - Geoffrey Miller. Spent (Tüketimin Evrimi, Cinsiyet, Statü ve Tüketim) - Geoffrey Miller. The Naked Ape (Çıplak Maymun) - Desmond Morris. The Red Queen (Kızıl Kraliçe: Cinsellik ve İnsan Doğasının Evrimi) - Matt Ridley. Evolutionary Psychology (Yeni Bilim Zihin) - David Buss. Ayrıca, evrimsel psikolojiye giriş yapmak isteyenler için Yanılgının İcadı kitabı önerilebilir. Kitap seçimi kişisel ilgi alanlarına ve okuma seviyesine göre değişiklik gösterebilir.

Kuşların kanadında 3 parmak bulunmasının nedeni, kuşların ataları olan theropod dinozorlarının ön ayaklarının da 1, 2 ve 3 numaralı parmaklarla üç parmaklı olmasıdır. Kuşların kanadındaki parmaklar, kanatlı, büyük ve küçük olarak adlandırılır.

Ara form örneklerinden bazıları şunlardır: Archaeopteryx. Tiktaalik roseae. Odontochelys semitestacea. Ambulocetus. Ara formlar, evrim zincirinin eksik halkalarını tamamladığı düşünülen, bazı özellikleri bakımından kendisinden önceki canlıya, bazı özellikleri bakımından da kendisinden sonraki canlıya benzeyen organizmalardır.

Teksas kör semenderinin (Eurycea rathbuni) gözleri vardır, ancak gözleri az gelişmiş olduğundan işe yaramamaktadır. Bu semender türü, neotenik olduğu için larva formu yaşamı boyunca korunur ve körlüğü de bu durumla ilişkilidir.

Dinozorların neden kuşlara dönüştüğü kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, bazı bilimsel teoriler bu süreci açıklamaktadır: Küçülme: Avustralya'daki Adelaide Üniversitesi'nden araştırmacılar, teropot adı verilen dinozorların 200 milyon yıl öncesinden başlayarak hızla küçüldüğünü ve bu süreçte en büyük dinozor türlerinin kuşlara dönüştüğünü öne sürmektedir. Evrimsel Adaptasyon: Dinozorların, özellikle theropod alt takımının, kuşlara dönüştüğü ve bu süreçte kafatası ve beyin yapısında önemli değişiklikler yaşandığı düşünülmektedir. Bu teoriler, bilimsel çalışmalarla desteklenmekle birlikte, evrim süreci karmaşık olduğundan tam bir açıklama sunmak için yeterli değildir.

"İnsanın Kökeni: Evrimsel Bir Yolculuk" belgeseli, insanın evrimsel sürecini ve kökenini anlatıyor. Belgeselde, anatomist Dr. Alice Roberts, insan anatomisi üzerinden evrim hikayesini ele alıyor. İnsanın kökeni ile ilgili tartışmalar ve farklı bilimsel yaklaşımlar da belgeselde yer alıyor.

Atlar genellikle tüysüz değildir, ancak bazı durumlarda tüysüz atlar görülebilir. Bu durum genellikle genetik bir anomali veya spontan bir mutasyon sonucu ortaya çıkar. Tüysüz atların bazı nedenleri: Doğal varyasyon: İlk kaydedilen tüysüz at, 1860 yılında Güney Afrika'da yabani bir zebra sürüsü arasında bulunmuştur. Genetik bozukluk: Bazı atlar, foliküllerden yoksun olarak doğabilir. Tüysüz atlar, güneş yanığı ve diğer cilt koşullarına karşı daha hassastır ve genellikle çiftçiler tarafından tercih edilmez.

Evo-devo'nun (evrimsel gelişim biyolojisi) temel amacı, farklı organizmaların gelişim süreçlerini karşılaştırarak, bu organizmalar arasındaki atasal ilişkiyi belirlemek ve gelişimsel süreçlerin nasıl evrimleştiğini keşfetmektir. Bu bilim dalı, özellikle şu konuları ele alır: Tüylerin evrimi gibi gelişim süreçlerinin yeni özelliklerin kazanılmasında ve ortaya çıkmasında nasıl etki ettikleri; Gelişimsel plastisitenin evrimdeki rolü; Ekolojik etkenlerin gelişime ve evrimsel değişime nasıl yol açtıkları; Yakınsak evrimin ve homolojinin gelişimsel temelleri.

Evrimsel öğrenme, evrimsel biyoloji ve öğrenme süreçlerinin birleşimi olarak tanımlanabilir. Bu kavram, birkaç farklı bağlamda ele alınabilir: Eğitimdeki Rolü: Evrimsel biyoloji, öğrencilerin bilimsel düşünme becerilerini geliştirirken, dünya görüşlerini şekillendirmede etkili bir araç olabilir. Evren Teorisi: Bazı teorilere göre, evren kendi kendine öğrenen bir bilgisayar olarak değerlendirilebilir ve bu bağlamda evrim, evrenin öğrenme süreçleriyle bağlantılı olabilir. İnsan Öğrenimi: Evrim boyunca insanların öğrenme yetenekleri gelişmiştir. Beyindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantıların güçlenmesi, dikkat, görsel hafıza, dil gelişimi ve beyin plastisitesi gibi faktörler, insanların yüksek öğrenme süreçlerine sahip olmasını sağlamıştır.

Pudu geyiklerinin küçük olmasının nedeni, evrimsel olarak yaşadıkları çevreye uyum sağlama ihtiyacıdır. Pudular, Güney Amerika'nın çeşitli ve zorlu ekosistemlerinde hayatta kalmak için küçük boyutlara sahip olmuşlardır. Küçük boyutları, avcılardan kaçınma ve gizlenme yeteneklerini artırır. Ayrıca, küçük boyutları, enerji tasarrufu sağlar ve yoğun bitki örtüsünde daha kolay hareket etmelerini sağlar. İki alt türü olan Kuzey Pudu (Pudu mephistophiles) ve Güney Pudu (Pudu puda), farklı yaşam alanlarına ve iklim koşullarına uyum sağlamak için farklı boyutlarda evrimleşmişlerdir. Kuzey Pudu, yüksek rakımlarda ve sert iklim koşullarında yaşadığı için daha küçüktür. Özetle, pudu geyiklerinin küçük olmasının temel nedenleri: - Avcılardan kaçınma ve gizlenme yetenekleri - Enerji tasarrufu - Yoğun bitki örtüsünde daha kolay hareket etme Not: Pudular, dünyanın en küçük geyik türlerinden biridir ve boyutları 25-43 cm arasında değişir.