Devreler

Etkin akım, alternatif akım kaynağına bağlı bir dirençten, aynı miktarda suya ısı enerjisi verecek şekilde geçen akım değeridir. Alternatif akım devrelerine bağlanan ampermetre ve voltmetrelerin gösterdiği değerler, etkin akım ve etkin gerilim değerleridir.

AC'yi DC'ye çeviren devre (doğrultucu), alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) dönüştürmek için şu adımları izler: 1. Giriş AC sinyali. 2. Düzeltme. İki ana düzeltme türü vardır: Yarım dalga doğrultma. Tam dalga doğrultma. 3. Yumuşatma. 4. Voltaj düzenlemesi. Bu süreçte, bir transformatör kullanarak AC voltajı düşürülebilir. AC'yi DC'ye çeviren devrenin doğru ve güvenli bir şekilde tasarlanması için bir uzmana danışılması önerilir.

Elektrik devrelerinin temel ilkeleri şunlardır: Elektrik Akımı: Serbest yük taşıyıcılarının bir malzeme içinde belirli bir yönde hareket etmesidir. Doğru Akım (DC) ve Alternatif Akım (AC): Doğru akım, zamanla değişmeyen sabit bir akımdır (I ile gösterilir). Gerilim (Voltaj): Bir devre elemanındaki birim yükü bir noktadan diğer bir noktaya taşımak için gereken enerjidir. Ohm Yasası: Bir devre elemanının gerilimi (V), üzerinden geçen akım (I) ve direnci (R) ile doğru orantılıdır (V = I x R). Elektrik Devresi Türleri: Basit, seri, paralel ve karma devreler gibi farklı türleri vardır. Güvenlik İlkeleri: Doğru voltaj ve akım değerleri kullanılmalı, izolasyon malzemeleri kullanılmalı, kısa devreye karşı önlem alınmalı ve topraklama yapılmalıdır.

Evre kaydırma kiplemesi, sinyalin evre özelliklerini sürekli olarak korumak için kullanılır. Evre kaydırma kiplemesinin çalışma prensibi şu şekilde özetlenebilir: Veri dizilimi: N boyundaki paralel veri giriş dizisi, evrilmiş bileşenlerle birlikte ele alınır. Evre kaydırma: Evre kaydırma işlemi, sürekli evre özelliğini sağlamak için uygulanır. Fourier katsayıları: Evrilmiş veri bileşenleri, Fourier katsayıları cinsinden ifade edilir. Bu yöntem, özellikle gezgin iletişim kanallarında, sinyalin birden fazla kopyasını göndererek hata oranı başarımını artırmak için kullanılan çeşitleme (diversity) teknikleriyle birlikte uygulanır. Evre kaydırma kiplemesinin detaylı çalışma prensibi, kullanılan spesifik sisteme ve kipleme yöntemine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Mux (çoklayıcı) devresinin temel işlevleri: Veri yönlendirme. Yüksek performans ve enerji verimliliği sağlama. İletişim hattı masraflarını azaltma. Mux devreleri, bilgisayar sistemleri, telekomünikasyon, uzay teknolojisi ve elektronik endüstrisi gibi çeşitli sektörlerde bilgi ve veri akışını etkin bir şekilde yönetmek için kullanılır.

Alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) çevirmek için doğrultucu devre (rectifier) veya diyot köprüsü kullanılabilir. Diyot köprüsü ile dönüşüm: 1. Dört adet diyot, belirli bir şekilde bağlanarak diyot köprüsü oluşturulur. 2. Kutuplu bir kondansatör, köprünün çıkış ucuna bağlanarak devre tamamlanır. 3. Çıkış voltajına uygun bir değerde kondansatör eklenmelidir. Doğru akımı dönüştürürken, önce alternatif akıma (AC), sonra tekrar doğru akıma (DC) dönüştürmek gereklidir.

10. sınıf elektrik devreleri ile ilgili çözümlü test sorularına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: YouTube. lisedestek.com. ogmmateryal.eba.gov.tr. testkolik.com. tr.pinterest.com.

Faz, elektrik devrelerinde enerjinin taşındığı ve dönüşümlerinin gerçekleştiği iletkenleri ifade eder. Fazın temel işlevleri: Elektrik akımının taşınması. Devrenin tamamlanması. Ayrıca, faz koruma röleleri gibi güvenlik cihazları, elektrik devrelerindeki faz sırasını kontrol ederek cihazların ve sistemlerin korunmasını sağlar.

Seri ve paralel bağlantılar, elektrik mühendisliğinde devre elemanlarının bağlanış şekillerini ifade eder. Seri bağlantı. Akımın tek bir yoldan akması ile karakterize edilir. Akım, tüm bileşenlerden aynı miktarda geçer. Devreye uygulanan toplam gerilim, seri bağlı bileşenler arasında dirençleriyle orantılı olarak bölünür. Toplam direnç artar. Paralel bağlantı. Akımın farklı yollara ayrılması ile karakterize edilir. Paralel bağlı tüm bileşenler, aynı gerilimi paylaşır. Devreye giren toplam akım, paralel yollar arasında dirençleriyle ters orantılı olarak bölünür. Toplam direnç azalır. Gerçek dünyada devreler genellikle sadece seri veya sadece paralel bağlantıdan oluşmaz.

Sayısal elektronikte bulunan bazı devreler: Mantık kapıları (gate). Toplayıcılar (adder). Kodlayıcılar (encoder). Kod çözücüler (decoder). Multiplexerlar (MUX). Sayıcı devreler. Multivibratörler. Ayrıca, sayısal elektronik dersleri kapsamında elektronik kapılar, multiplexerlar ve diğer konular hakkında birçok ders bulunmaktadır.

Yarım dalga devresinde dalgalanma olmasının sebebi, AC giriş sinyalinin yalnızca pozitif (veya negatif) yarım döngüsünün geçmesi, diğer yarısının ise engellenmesidir. Bu durum, elde edilen DC akımın tam olarak düz bir çizgi şeklinde olmamasına ve sinüs dalgasının geçirilen yarısının iniş çıkışlarını takip etmesine neden olur.

Analog devrelerin çalışma prensibi, sürekli değişkenlik gösteren sinyallerle çalışmaya dayanır. Analog devreler, bu sinyalleri şu işlemlerle kullanıma uygun hale getirir: Giriş. İşleme. Çıkış. Analog devreler, doğal sinyallerle uyumludur ve gerçek zamanlı sinyal işleme yapabilir.

Elektronik, analog ve sayısal olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Analog devreler: Sürekli sinyal kullanan devrelerdir. Sayısal devreler (dijital): Birçok ayrı gerilim seviyesine dayanan elektrik devreleridir.

Analog ampermetre, elektrik devrelerinde geçen akımın şiddetini ölçmek için kullanılır. Analog ampermetrelerin temel işlevleri: Devrelerdeki akımın yönünü belirlemek. Akımın zaman içindeki değişimini izlemek. Farklı devre elemanlarının performansını değerlendirmek. Güvenlik amacıyla akım değerlerini kontrol etmek. Analog ampermetreler, ölçülen akım değerini bir ibre veya dönen bir disk aracılığıyla gösterir. Analog ampermetrelerin bazı avantajları, hızlı değişen akımları daha iyi yakalayabilmeleri ve kullanımının kolay olmasıdır.

DC güç kontrolünde tristör, genellikle anahtarlama elemanı olarak kullanılır. DC güç kontrolünde tristör kullanım örnekleri: DC motor hız kontrolü: Tristörler, DC motorların hız ayarlamasında ve dönüş yönlerinin değiştirilmesinde kullanılabilir. Lamba kontrolü: DC tristör devrelerinde, bir lambanın yanıp sönmesi veya güç seviyesinin ayarlanması sağlanabilir. Tristörlerin DC'de kendi kendine iletimden çıkması için, akımın kesilmesi veya katotun anottan daha negatif hale getirilmesi gerekir.

Pozitif ve negatif akım şu şekilde anlaşılabilir: Akımın yönü. Renkli kablolar. Akımın pozitif mi yoksa negatif mi olduğunu belirlemek için bir devre elemanının üzerinden geçen akımın yönü ilk olarak bilinemez. Akım türleri ve ölçümleri konusunda doğru bilgi ve yardım için bir uzmana danışılması önerilir.

Elektronikte amplifikasyon, bir elektrik sinyalinin gücünü artırma işlemidir. Amplifikatörler, giriş sinyalinin sürümünü üreten ve artıran elektronik devrelerdir. Amplifikatörlerin bazı temel özellikleri: Kazanç. Bant genişliği. Doğrusallık. Gürültü. Amplifikatörler, giriş ve çıkış sinyallerine bağlı olarak voltaj amplifikatörü, akım amplifikatörü, transkondüktans amplifikatörü ve transresistans amplifikatörü gibi farklı türlere ayrılır.

Çakar LED devreleri genellikle 12 volt ile çalışır. Ancak, bazı devreler 3 volt veya 9 volt gibi farklı voltajlarla da çalışabilir. Devrenin tam voltaj gereksinimi, kullanılan bileşenlere ve devre tasarımına bağlı olarak değişebilir.

Serbest titreşim örnekleri şunlardır: Akort çatalına vurulduktan sonra salınmaya bırakılması. Bir çocuğu salıncakta sallarken ittirmek ve sonra serbest bırakmak. Sisteme sadece ilk hareket şartları (yer değiştirme veya hız) ile girdi sağlanması ve ortaya çıkan salınımlı hareketin sonunda sistemin sonlanması. Serbest titreşimde, kütleye F(t) kuvveti uygulanmaz, yani F(t) = 0 olur.

BD139 ve BD140, SOT-32 plastik paketine monte edilmiş epitaksiyel düzlemsel transistörlerdir. BD139, NPN tipi bir transistördür. BD140, PNP tipi bir transistördür. Bu transistörler, özellikle ses amplifikatörleri ve sürücü devrelerinde, tamamlayıcı veya yarı tamamlayıcı devreler kullanılarak tasarlanmıştır. BD139 ve BD140'ın bazı teknik özellikleri: Maksimum toplayıcı akımı (IC): BD139 için 1,5 A, BD140 için -1,5 A. Maksimum toplayıcı-emiter gerilimi (VCE): BD139 için 80 V, BD140 için –80 V. Maksimum toplayıcı-taban gerilimi (VCB): BD139 ve BD140 için 80 V. Maksimum taban-emiter gerilimi (VEBO): BD139 için 5 V. Maksimum toplayıcı ısıl gücü (Pc): BD139 için 12,5 W, BD140 için yaklaşık 12,5 W. Geçiş frekansı (fT): BD139 için 190 MHz. BD139 ve BD140, motor sürücü devrelerinde H-köprüsü olarak da kullanılabilir.