Darphane

Para basılan yere darphane denir. Darphane, bir ülke adına değişim veya anma amaçlı para basılan resmi kurum olarak da adlandırılır. Türkiye'de darphane, Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün merkezidir ve İstanbul'da bulunur.

Altın Darphane, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak, altın sertifikaları ihraç eder ve bu sertifikaların fiziki altına dönüşümünü sağlar. Darphane Altın Sertifikaları, Borsa İstanbul'da (BIST) ALTIN.S1 koduyla işlem görür ve her biri 0,01 gram altını temsil eder. Ayrıca, Darphane Altın Sertifikaları sahipleri, belirli koşullar altında sertifikalarını fiziki altına dönüştürebilirler.

Darphanenin ilk sahibi olarak Osmanlı Devleti gösterilebilir. Osmanlı Devleti'nde ilk darphane, I. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) tarafından yaptırılmıştır. Darphanenin kuruluşuna başlangıç sayılan darphane ise Fatih Sultan Mehmet tarafından 1467 yılında Beyazıt Camii civarında tesis ettirilen ve bugünkü darphanenin ilk kuruluşu olarak kabul edilen darphanedir.

Darphane ihaleleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından, Kamu İhale Kanunu'nun istisna hükümleri kapsamında gerçekleştirilir. İhale usulleri: Pazarlık Usulü: İlan yapılmaksızın idarece davet edilen isteklilerden teklif alınır. Doğrudan Temin: İhtiyacın sadece tek bir kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi gibi belirli durumlarda, ilan yapılmaksızın fiyat üzerinde görüşme yapılarak gerçekleştirilir. Genel Şartlar: Yaklaşık maliyet belirlenir ve bu bilgi isteklilere açıklanmaz. İhale veya alım öncesi tüm fiyat araştırmaları yapılır. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif değerlendirilir. İhale sonuçları, sözleşmenin imzalanmasının ardından belirli bir süre içinde Kamu İhale Kurumu'na bildirilir, ancak bu ihalelere ilişkin sonuç bildirimleri Kamu İhale Bülteni'nde yayımlanmaz.

Türkiye'de gümüş basma yetkisi, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'ne aittir. Osmanlı İmparatorluğu'nda ise gümüş para basma yetkisi, kuruluş döneminde hükümdarlara aitti.

Darphanede basılan ilk para, Lidya parası olarak kabul edilir ve M.Ö. VII. yüzyılda Anadolu'da basılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nde ise ilk madeni para, 3 Ağustos 1924'te basılmıştır.

Türkiye'de madeni paralar, İstanbul'da bulunan Darphane ve Damga Matbaası'nda üretilmektedir. Üretim süreci, Merkez Bankası'ndan gelen talep miktarlarına göre gerçekleştirilir.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından yönetilmektedir. Sistemin bazı bileşenleri: Taşıt Tanıma Birimi (TTB), Darphane tarafından yerli yazılımlarla programlanmaktadır. Çipler, NXP firması tarafından sağlanmakta, ancak tüm yazılım ve güvenlik unsurları Darphane tarafından geliştirilmektedir. Donanım üreticileri, Darphane tarafından yetkilendirilen yerli firmalardır. Yetkili montaj işlemleri, Darphane tarafından yetkilendirilen yetkili taşıt montaj firmaları ve yetkili istasyon montaj firmaları tarafından gerçekleştirilmektedir.

Devalüasyonun darphane üzerindeki etkisine dair bilgi bulunamadı. Ancak, devalüasyonun genel ekonomik etkileri hakkında bilgi mevcuttur. Devalüasyon, bir ülkenin para biriminin diğer yabancı para birimleri karşısında değerinin düşürülmesidir. Bu durum, çeşitli etkilere yol açar: İthalat ve ihracat: İthal malların maliyeti artar, ihracat ise daha ucuz hale gelir. Enflasyon: Üretim maliyetlerinin artmasıyla enflasyon yükselir. Döviz kurları: Doların ve diğer yabancı para birimlerinin değeri yükselir. Borsa: İthalata bağımlı sektörlerdeki şirketlerin hisse senetleri değer kaybederken, ihracat odaklı şirketlerin hisse senetleri değer kazanabilir. Bütçe açığı: Döviz kurundaki artış, ithal malların maliyetini artırarak bütçe açığını artırabilir.

234 sayılı kanun, farklı bağlamlarda farklı düzenlemelere işaret edebilir. İşte bazıları: Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğüne Dair Kanun Hükmünde Kararname. CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu) Madde 234. Gümrük Kanunu Madde 234.

İspanya'nın ulusal darphanesi, Fábrica Nacional de Moneda y Timbre (FNMT-RCM) olarak bilinir ve İspanya Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yönetilen bir kamu kuruluşudur. Ayrıca, İspanya'da "Casa de la Moneda" olarak bilinen ve ziyaret edilebilen bir darphane müzesi de bulunmaktadır. İspanya darphanesinin bazı konumları: Santiago, Şili: Palacio de La Moneda (Darphane Sarayı), Şili Cumhuriyeti'nin başkanlık konutu olarak bilinir. Madrid, İspanya: Madrid Kraliyet Sarayı (Palacio Real de Madrid), İspanya Kraliyet Darphanesi olarak gösterilir, ancak aslında ulusal bilim konseyinin binasıdır. Segovia, İspanya: Segovia Kraliyet Darphane Müzesi, tarihi bir darphane müzesidir.

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'ne bağlı bazı birimler şunlardır: Darphane Dairesi Başkanlığı. Damga Matbaası Dairesi Başkanlığı. Uygulama Dairesi Başkanlığı. Personel Dairesi Başkanlığı. Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Bandrollü Ürün İzleme Sistemleri Dairesi Başkanlığı. Kalite Güvence Dairesi Başkanlığı. Döner Sermaye Saymanlığı. Ayrıca, Satınalma Müdürlüğü de bu genel müdürlüğe bağlıdır.

Darphaneden alınan altınların orijinalliği, Darphane üretimi olup olmamasına bağlıdır. Darphane üretimi olmayan altınlar sahte olarak kabul edilir. Darphane üretimi altınların orijinalliğini şu şekilde kontrol etmek mümkündür: Ayar Kontrolü: Cumhuriyet altınları 916,66 milyem (22 ayar) olmalıdır. Sertifika: Darphane Altın Sertifikası (Altın.S1) gibi sertifikalar, altının orijinal olduğunu ve belirli saflık derecesine sahip olduğunu gösterir. Sahte altınlardan korunmak için, altın alımı yaparken Darphane üretimi olduğunu belirtmek ve sertifikaya dikkat etmek önemlidir.

Darphane'nin tarihi 550 yıla dayanmaktadır. Darphanenin kuruluş tarihi olarak, Fatih Sultan Mehmet'in 1467 yılında kendi adına bastırdığı ilk altın paranın tarihi kabul edilmektedir.

Türkiye'de kağıt para üretimi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından kontrol edilen Baskı Para A.Ş. (Banknot Matbaası) tarafından gerçekleştirilir. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ise madeni para basımı yapar.

25 kuruş, Türkiye Cumhuriyeti Darphanesi tarafından basılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk 25 kuruş madeni parası, 1925 yılında tedavüle girmiştir.

Osmanlı mangırı, İstanbul, Edirne ve bakır madenlerinin bulunduğu bazı Anadolu şehirlerinde basılmıştır. II. Mehmet zamanında mangır basan darphaneler arasında şunlar yer alır: Edirne; Bursa; Amasya; Ayasuluk; Ankara; Bolu; Tire; Kastamonu; Karahisar (Afyon); Serez. Mangır darphaneleri, iltizam sistemiyle üç yıllığına özel kişilere ihale edilirdi.

Darphanede basılan jetonların kullanım amacı, basılma sebebine göre değişiklik gösterebilir. Darphanede basılan jetonların bazı kullanım amaçları: Koleksiyon paraları ve madalyonlar. Diğer ülkeler için para basımı. Unbound platformunda kredi verme. Ayrıca, 18. ve 19. yüzyıllarda İngiltere'de nakit para sıkıntısını gidermek için özel olarak basılmış ticari jetonlar (Conder jetonları) da bulunmaktadır.

Darphane jetonlarının değeri, üretim amacına ve türüne göre değişiklik gösterir: 1. Madeni Paralar: Darphane tarafından basılan 50 kuruş, 1 TL ve 5 TL'lik madeni paralar halen dolaşımda olup, değerleri üzerlerindeki nominal değere eşittir. 2. Darphane Altın Sertifikaları: Bu sertifikalar, 0,995 saflıkta 0,01 gram altını temsil eder ve Borsa İstanbul'da işlem görür. Dolayısıyla, Darphane jetonlarının değeri, kullanım alanına ve ekonomik koşullara bağlı olarak değerlendirilmelidir.

UTTS (Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi) ile ilgili Darphane'ye ulaşmak için aşağıdaki iletişim bilgilerini kullanabilirsiniz: Telefon: 0850 209 88 87. E-posta: destekmasasi@utts.gov.tr. Ayrıca, Darphane'nin resmi web sitesi olan darphane.gov.tr üzerinden de iletişime geçebilirsiniz. Adres: Merkez Mahallesi Erseven Sokak No:8/1/4, Kağıthane 34406 İstanbul/Türkiye.