Çini

Çini panolar iki ana türe ayrılır: 1. Büyük levhalar halinde olan çiniler: Genellikle kare veya dikdörtgen, altıgen şekillerde olup, yapıların iç bölümlerinde ve düz duvar yüzeylerinde kullanılır. 2. Mozaik çiniler: Çini levhanın pişmeden önce küçük parçalara bölünmesiyle hazırlanır ve yapıların iç ve dış cephelerinde, düz ya da eğik yüzeylerde kaplamada kullanılır.

Lale Devri'nde çini örnekleri şunlardır: 1. Topkapı Sarayı'ndaki III. Ahmet'in Odası: Bu odada, Sultan I. Ahmed Camii'ndeki çinilerden esinlenerek yapılmış boyalı paneller bulunmaktadır. 2. Hekimoğlu Ali Paşa Camii: Bu camide, Tekfur Sarayı atölyelerinde yapılmış çiniler kullanılmıştır. 3. III. Ahmet Çeşmesi: 1728 yılında Ayasofya'nın yanına yapılan bu çeşmenin duvarları kısmen çini ile kaplıdır. 4. Sadabat Sarayı: Damat İbrahim Paşa tarafından 1722-1723'te III. Ahmet için tasarlanan ve inşa edilen bu sarayda da çini süslemeler bulunmaktadır.

Çini kursu eğitmeni olmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. Eğitim ve Sertifika: Çini alanında eğitim almak ve sertifika sahibi olmak önemlidir. 2. Pratik Deneyim: Çini ustalığı için kalfalık belgesine sahip olmak ve bu alanda en az 2 yıl çalışmak gerekmektedir. 3. Kurs ve Programlar: Çini kursları ve eğitim programlarına katılarak bilgi ve becerilerinizi geliştirebilirsiniz. 4. İletişim ve Motivasyon: Eğitim sürecinde iletişim becerileri ve öğrencileri motive etme yeteneği önemlidir. Ayrıca, çini kurslarında eğitmenlik yapabilmek için online eğitim platformlarına üye olup, etkileşimli eğitim modelleri geliştirmek de mümkündür.

Çinide vazo yapılmasının birkaç nedeni vardır: 1. Estetik ve Dekoratif Amaçlar: Çini vazolar, iç ve dış mekanların süslenmesinde estetik bir unsur olarak kullanılır. 2. Kültürel Miras: Çini sanatı, geleneksel Türk sanatlarından biridir ve vazolar, bu sanatın önemli bir parçasıdır. 3. Faydacı Amaçlar: Çini, su geçirmez ve dayanıklı olduğu için vazolar, hijyenik ortamlar yaratmaya yardımcı olur.

17. yüzyıl Osmanlı mimarisinde çini duvarlarda düz renk olarak zeytin yeşili ve menekşe moru sıkça kullanılmıştır.

Yahudi çini motifleri hakkında doğrudan bilgi bulunmamakla birlikte, İslam çini sanatında kullanılan bazı motiflerin Yahudi kültürüyle de ilişkilendirilebileceği düşünülmektedir. İslam çini sanatında sıkça kullanılan motifler şunlardır: - Bitkisel motifler: Lale, karanfil, sümbül ve gül gibi çiçekler. - Geometrik desenler: Tekrarlayan ve simetrik şekiller. - Doğa ve hayvan motifleri: Kuşlar, ağaçlar ve deniz dalgaları gibi motifler. - Hat sanatı: Cami duvarlarında ve kubbelerinde Kur'an ayetleri ve Allah'ın isimleri. Ayrıca, şamanizm etkisiyle Uygurlar tarafından kullanılan ve üç gücü simgeleyen "üç benek" (çintemani) motifi de çini sanatında yer almaktadır.

3'lü nar çini takımları, genellikle bereket, bolluk ve şans sembollerini ifade eder. Nar motifi, İznik çinilerinde doğurganlığın ve iyi talihin simgesi olarak kullanılmıştır.

Abajurların çiniden yapılmasının birkaç nedeni vardır: 1. Estetik Değer: Çini abajurlar, el yapımı ve benzersiz tasarımlarıyla estetik bir değer taşır. 2. Kültürel Miras: Çini, Türk mimarisinde ve geleneksel dekorasyonlarda sıkça kullanılan tarihi bir sanat dalıdır. 3. Dayanıklılık ve İşlevsellik: Çini abajurlar, enerji tasarrufu sağlayan ve uzun ömürlü dayanıklı ürünlerdir.

Çini ile çeşitli eşyalar yapılır, bunlar arasında: Süs eşyaları: Tabaklar, vazolar, koku ve yağ koymak için kaplar. Mimari elemanlar: Cami, saray, türbe, han, hamam gibi yapıların iç ve dış süslemeleri. Düz yüzeyler: Levhalar halinde düz yüzeyler. Ayrıca, çini sanatıyla yapılan diğer eşyalar arasında kase, fincan, gülabdan, testi, limon sıkacağı, şişe, ibrik, şekerlik, matara, sürahi gibi eşyalar da bulunur.

Ev için çeşitli çini türleri kullanılabilir: 1. Duvar Süslemeleri: Çini tabaklar, vazolar ve panolar duvarlarda dekoratif paneller olarak kullanılabilir. 2. Mutfak ve Banyo Dekorasyonu: Mutfak tezgahının arkasında veya banyo duvarlarında çini karolar kullanılarak mekana zarafet katılabilir. 3. Sehpa ve Masa Üstleri: Ferforje sehpaların üzerinde veya ahşap gövdeli masalarda çini kullanılabilir. 4. Bahçe ve Dış Mekanlar: Bahçe yollarını süslemek veya bahçe duvarlarını kaplamak için çini mozaikleri tercih edilebilir. Çini seçerken, odanın renk şemasına ve genel dekorasyon tarzına uygun desenler ve renkler seçmek önemlidir.

Çinide ev yapımı, çini sanatının genel üretim sürecine benzer şekilde gerçekleşir ve aşağıdaki adımları içerir: 1. Ham Madde Hazırlığı: Kil, kuvars, feldspat ve sodyum karbonat gibi malzemeler belirli oranlarda karıştırılarak hamur haline getirilir. 2. Şekillendirme: Hamur, elde şekillendirme, dökme yöntemi, presleme veya tornalama gibi tekniklerle istenilen forma getirilir. 3. Kurutma: Şekillendirme işleminden sonra parçalar kurumaya bırakılır, bu süreçte suyun buharlaşmasıyla çini sertleşir. 4. Dekorasyon: Parçalar, farklı renklerde sırlar veya boya teknikleriyle süslenir. 5. Fırınlama: Dekorasyon tamamlandıktan sonra çini parçaları, yüksek sıcaklıkta pişirilmek üzere fırına yerleştirilir. 6. Finisaj: Fırınlamadan sonra parçalar soğutularak kenarları düzeltilir ve gerekiyorsa cilalanır veya verniklenir. Çinide ev motifleri genellikle geometrik desenler, bitkisel süslemeler ve hayvan figürleri gibi geleneksel motiflerle işlenir.

Topkapı Sarayı'nda en güzel çinilerin bulunduğu yer, Bağdat Köşkü olarak kabul edilir.

Çini boyamada kullanılan boya, genellikle oksitli maddelerden oluşan ve metal oksit ile pigmentlerin karışımından elde edilen özel çini boyalarıdır. Çini boyamada ayrıca şu boyalar da kullanılabilir: - Çini mürekkebi: Siyah renkli, bazen mavi de tercih edilen, çini panelleri ve diğer çini işlerini renklendirmek için kullanılan bir mürekkep türüdür. - Beyaz alan boyaması için: Zeminin beyaz kalacağı motiflerin boyanmasında, motifin tümüyle algılanabilmesi için dış sınırların boyalı olması gerekir.

Geleneksel Türk sanatlarında ışık, gölge ve renk hacmi şu işlevlere sahiptir: 1. Minyatür Sanatı: Işık ve gölge yerine renk ve hacim ön plandadır. 2. Çini Sanatı: Renklerin kontrastı ve parlaklığı, objenin dikkat çekici hale gelmesini sağlar. 3. Hat Sanatı: Yazıda ışık ve gölge etkisi doğrudan yer almaz, ancak harflerin yazılış biçimi ve kullanılan mürekkep gibi detaylarla derinlik veya ışıltı oluşturulabilir.

Topkapı Sarayı'ndaki çinilerin sökülme nedeni, 1950'li yıllarda eklenen kapı kancalarının restorasyon çalışmaları sebebiyle çıkarılmasıdır.

Karo bisküvi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Çini Sanatı: Çini karo bisküvi, çini sanatında önemli bir malzemedir ve pişirilmiş ancak henüz sırlanmamış çini karoları ifade eder. 2. Gıda: Türk mutfağında ise karo bisküvi, un, şeker, yağ ve baharatlarla hazırlanan geleneksel bir atıştırmalıktır.

Çini fırınlarında odun yakıtı kullanılır.

Osmanlı çini sanatının en güzel örnekleri Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmıştır.

El yapımı çini şekerlik ve lokumlukların yapım süresi, çini yapım aşamalarına bağlı olarak değişir. Bu aşamalar genellikle şu şekildedir: 1. Desen Çizimi ve İğneleme: Desenlerin çizilmesi ve ince uçlu bir iğne ile delinmesi birkaç gün sürebilir. 2. Kömürleme ve Tahrirleme: Desenlerin bisküvi üzerine aktarılması ve ana hatlarının çizilmesi birkaç gün daha ekler. 3. Boyama: Çini boyaları ile şekerlik ve lokumlukların boyanması işlemi, sanatçının deneyimine ve kullanılan boya karışımına göre değişir. 4. Sırlama ve Fırınlama: Boyanan ürünlerin sırlanması ve fırında pişirilmesi işlemi yaklaşık bir gün sürer. Bu nedenle, el yapımı çini şekerlik ve lokumlukların toplam yapım süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar uzayabilir.

Lale motifinin çini sanatında kullanımı 12. yüzyıldan itibaren Anadolu'da Selçuklular döneminde başlamıştır.