Çek

Evet, hamiline çekte lehdar (çekin üzerinde alacaklının adı yazılı olmayan, çeki elinde bulunduran kişi) yetkili hamil sayılır. Hamiline çek, üzerinde alacaklının adı yazılı olmayan, elinde bulunduran kişiye ödeme yapılmasını sağlayan bir çek türüdür.

Tacir olmayan çek ile tacir çeki arasındaki temel farklar şunlardır: Düzenleyen Kişi: Tacir olmayan çek, tacir veya tüzel kişiliği olmayan kişiler tarafından düzenlenir. Kullanım Amacı: Tacir olmayan kişi, kendi adına tacir çeki düzenleyemez. Görünüm: Tacir çekleri, zemin rengi ve üzerinde yer alan ibarelerle diğer çeklerden ayırt edilir. Her iki çek türü de nama, emre ve hamiline yazılı olarak düzenlenebilir.

Çek, senetten daha güçlü bir belgedir. Çekin senetten daha güçlü olmasının bazı nedenleri: Güvence ve ödeme yapan taraf. Tahsil süreci. Kullanım şartları. Ancak, çek ve senet kullanımları sırasında sahtecilik gibi riskler de bulunmaktadır.

Çek iptali davasının ne kadar süreceği, davanın karmaşıklığına ve mahkemenin iş yüküne göre değişiklik göstermektedir. Genellikle, çekin bulunup bulunmamasına ve davanın gidişatına bağlı olarak, çek iptali davaları ortalama 3-6 ay içinde sonuçlanmaktadır. Ancak, mahkeme ödemeden men kararını daha kısa sürede verebilir. Her davanın farklı olması nedeniyle, kesin bir süre vermek mümkün değildir.

Evet, çekte protesto çekilmesi zorunludur. Çekin karşılıksız olduğu tespit edildiğinde, hamil tarafından protesto edilmesi gerekmektedir. Protesto çekilmezse, başta cirantalar olmak üzere diğer sorumlulara karşı yasal haklar kaybedilebilir.

Savcılık, çalınan çek için şu işlemleri yapar: Suç Duyurusu: Çekin çalınması durumunda, yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Ödeme Yasağı: Mahkemeden, çekin ödenmesinin durdurulması için ödeme yasağı talep edilir. İlan: Mahkeme, çeki ele geçiren kişinin iadesine yönelik ilan yayınlar. Çekin iptali için ayrıca hukuk mahkemesinde çek zayi davası açılması gereklidir. Hukuki süreçlerin doğru ve hızlı bir şekilde yürütülmesi için bir avukata başvurulması önerilir.

Konkordato sürecinde çekin karşılıksız çıkması durumunda farklı senaryolar söz konusu olabilir: Konkordatonun tasdiki kararı verilmesi halinde: Kesinleşen konkordato anlaşmasına göre suça konu çekin hüküm ve sonuçları yeniden belirlenir ve sanıkların cezai sorumluluğu ortadan kalkar. Konkordato talebinin reddi kararı verilmesi halinde: Bekletici sorun kaldırılır ve ceza yargılamasına devam edilir. Ayrıca, konkordato yargılamasını gören mahkeme tarafından, çek hesabını yönetme ve bu hesap üzerinde tasarruf etme yetkilerinin şirket yönetim organından alınıp komisere verilmesi yönünde bir karar verilmişse, bankaya ibraz edilen çek komiserin yetkili olduğu dönemde karşılıksız çıkmışsa, şirket yetkililerinin cezai sorumluluğu ortadan kalkar. Karşılıksız çek düzenleme suçu nedeniyle yargılama yapılabilmesi için, çekin hamilinin, suçu öğrendiği tarihten itibaren üç ay ve her halükarda bir yıl içerisinde şikâyette bulunması gereklidir.

Aval, bir kambiyo senedi üzerinde, senette yazılı bir kişi lehine verilmiş olan kişisel teminattır. Avalat, lehine aval verilen kişiyi ifade eder. Aval, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 700-702. maddelerinde düzenlenmiştir.

Çekin yaprağının kaybolması durumunda aşağıdaki adımlar izlenmelidir: Bankaya bildirim: Boş çek yaprağının kaybolması halinde, ilgili bankaya noter aracılığıyla gecikmeksizin bildirimde bulunulmalıdır. Kolluk kuvvetlerine başvuru: Çalındı ise, dolandırıcılık gibi suç teşkil eden bir durumdan ileri geldiği için kolluk kuvvetlerine veya savcılığa şikayette bulunulmalıdır. Boş çek yaprağının kaybolması durumunda çek iptal davası açılamaz.

Çek, başka bir icra dairesinde icraya verilebilir, ancak bu durum çek üzerindeki bilgilere ve yetkili icra dairelerinin tespitine bağlıdır. Çeke dayalı icra takibinde yetkili icra daireleri şunlardır: Çekin keşide edildiği yer; Çekin muhatabı olarak gösterilmiş olan bankanın bulunduğu yer; Borçlunun yerleşim yeri. Birden fazla borçlu varsa, bunlardan birinin ikametgahında takip başlatılabilir ve bu durumda diğer borçlular yetki itirazında bulunamazlar. Çekin ibraz edildiği yerdeki icra dairesinde icra takibi başlatılması mümkün değildir.

Çekin arkasına alonje yerine ne yazılabilir sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak, çekin arkasına yazılabilecek bazı ifadeler şunlardır: Çeki bankaya yatırmak için (havale veya EFT işlemi). Çeki başkasına devretmek için (ciro etmek). Serbest ciro. Ayrıca, işlem tarihini belirtmek de faydalı olabilir. Çekin arkasına yazılacak ifadeler, çekin nasıl kullanılacağına bağlıdır.

Hatır çeki, gerçek bir borç ve alacak ilişkisine dayanmadan, yalnızca kişisel ilişkiler veya finansman sağlamak amacıyla düzenlenen bir çek türüdür. Bu tür çekler, "hatır" veya "hatren" ifadesiyle tanzim edilir ve ticari bir işlem veya mal alım-satımına dayanmaz. Hukuki olarak, hatır çekinin ödenmemesi durumunda, çeki düzenleyen kişi karşılıksız çek keşide etme suçu, icra takibinin devamı ve bankaların yaptırımları gibi sonuçlarla karşılaşabilir. Ayrıca, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 241. maddesi uyarınca, kazanç elde etmek amacıyla bir başkasına hatır çeki vermek tefecilik suçu kapsamına girer ve 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ile 5.000 güne kadar adli para cezası öngörülür.

"Çekin örbekli olması" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, çekin temel unsurları hakkında bilgi verilebilir. Çekin asli unsurları: Çek kelimesi. Belirli bir bedelin ödenmesi için kayıtsız ve şartsız havale. Ödeyecek kimsenin (muhatabın) adı ve soyadı. Keşide tarihi. Keşidecinin imzası. Bu unsurlardan herhangi birini taşımayan bir senet, çek vasfını haiz değildir.

Çeklerde örnek (örbek) nasıl yapılır sorgusuna yanıt bulunamadı. Ancak, çek düzenleme sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar şunlardır: Düzenleyen bilgileri: Çeki düzenleyen kişinin adı, soyadı, imzası, düzenleme şehri ve vergi kimlik numarası bulunmalıdır. Düzenleme tarihi: Çekin düzenlendiği tarih net bir şekilde belirtilmelidir. Lehtar bilgileri: Çekin lehtarı olan kişinin veya kuruluşun ismi yazılmalıdır. Tutar: Ödenecek tutar hem rakamla hem de yazı ile belirtilmelidir. Düzeltmeler: Çek üzerinde düzeltme yapma yetkisi yalnızca düzenleyene aittir ve her değişiklik düzenleyen tarafından imzalanmalıdır.

Hamiline yazılı çek, vade tarihi geldiğinde, çeki elinde bulunduran kişi tarafından bankaya başvurularak bozdurulabilir. Hamiline çeklerin bozdurulması için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır: Çek defteri: Hamiline çekler, sadece hamiline çek defteri kullanılarak düzenlenebilir. Matbu "hamiline" ibaresi: Çekin lehine düzenlenen kısmında matbu olarak "hamiline" ifadesinin yer alması gerekir. Tutar limiti: 2025 yılı itibarıyla hamiline yazılı çeklerde uygulanabilecek maksimum tutar limiti 50.000 TL'dir. Kayıt zorunluluğu: 2025 yılında yapılan düzenlemeye göre, hamiline çeklerin kaydının Merkezi Kayıt Kuruluşu'na (MKK) yapılması zorunludur. Bu koşullara uyulmaması, çekin geçersiz sayılmasına ve hukuki sorunlarla karşılaşılmasına yol açabilir.

Bankanın çek yazmaması, yani karşılıksızdır işlemi yapmaması, belirli durumlarda suç teşkil edebilir. 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 7. maddesinin 4. fıkrasına göre, kısmen veya tamamen karşılığı bulunmayan çekle ilgili olarak, talebe rağmen, karşılıksızdır işlemi yapmayan banka görevlisi, şikayet üzerine bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, çek üzerinde yer alan imzanın keşideciye ait olmadığı veya çekin geçerli bir çek olmadığı gibi gerekçelerle karşılıksızdır işlemi yapılmaması da suç olarak değerlendirilebilir. Karşılıksız çek keşide etme suçu ise yalnızca çeki düzenleyen kişi tarafından işlenebilir. Hukuki konularda doğru bilgi ve yönlendirme için bir avukata danışılması önerilir.

Çek tazminatını, karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çek düzenleyen kişi öder. Türk Ticaret Kanunu'na göre bu kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin %10’unu ödemekle yükümlüdür. Çek tazminatından keşideci (borçlu) sorumlu olduğundan, bu tazminat ciranta sıfatıyla sorumlu olan borçludan talep edilemez.

Evet, tacir hamiline çek yazabilir. Tacir hamiline çek, gerçek ve tüzel kişilere, esnaf ve sanatkâr odasına kayıtlı olan kişilerin ticari ilişkilerden doğan borçlarının ödenmesi için verilen çeklerdir. Tacir hamiline çek yazabilmek için dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar şunlardır: Çek defterinin verildiği kişinin tacir olması gerekir. Çek, ticari ilişkiden doğan bir borç için kullanılmalıdır. Çekin matbu kısmında "hamiline" ibaresi yer almalıdır. Tacir olmayan bir kişi, ticari bir borç için tacir hamiline çek kullanırsa 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile karşılaşabilir.

Çekin sahibi, çeki kime verirse o kişi tahsil edebilir. Çek, ciro ile başkasına devredilebilir. İki tür ciro vardır: Tam ciro: Çekin devredildiği kişinin ad ve soyadı ile “ödeyiniz” yazılarak imzalanır. Beyaz ciro: İsim belirtilmeden sadece “ödeyiniz” yazılır ve imzalanır.

Çek, döviz kuruna göre ödenmez. Çekin ödenmesi, üzerinde yazılı olan değer üzerinden yapılır ve bu değer, çekin keşide edildiği andaki döviz satış kuru üzerinden hesaplanır. Ancak, döviz cinsinden düzenlenen çekler de kambiyo senedi olarak kabul edilir ve bu çeklerin tahsili sırasında, alacaklı çek bedelini Türk Lirası cinsinden takip edebilir. Ayrıca, 19 Nisan 2022 tarihinden itibaren, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yaptığı sözleşmelerde, döviz cinsinden düzenlenmiş çekler ödeme aracı olarak kullanılamamaktadır.