BinaTasarımı

EERI (Earthquake Engineering Research Institute) Yarışması, depreme dayanıklı bina tasarımı konusunda yenilikçi ve üretici çözümleri teşvik etmek amacıyla Earthquake Engineering Research Institute tarafından her yıl düzenlenen uluslararası bir mühendislik yarışmasıdır. Bu yarışmaya, dünya genelindeki üniversitelerin öğrencileri katılabilmektedir.

Pentagon'un 5 katlı olmasının nedeni, inşaat sırasında devam eden 2. Dünya Savaşı için çelik stoklarının korunmak istenmesidir.

Makas kiriş, genellikle uzun açıklıkları geçmek için kullanılan bir yapısal elemandır. İşe yaradığı bazı alanlar: - Çatı yapımı: Çatıların taşıyıcı iskeletini oluşturur ve çatıya gelen yükleri eşit şekilde dağıtarak yapının güvenliğini artırır. - Köprü inşaatı: Ağır yükleri uzun mesafelerde taşımak için kullanılır. - Yüksek bina tasarımı: Modern binalarda dayanıklı ve verimli bir çözüm sunar.

Makine dairesiz asansör (MRL – Machine Room Less), asansör motorunun ve kontrol ekipmanlarının özel bir makine dairesine ihtiyaç duymadan, asansör kuyusu içinde veya kuyunun üst kısmında yerleştirildiği bir asansör türüdür. Bu asansörlerin bazı avantajları şunlardır: - Alan tasarrufu: Binanın diğer alanları için daha fazla yer açar. - Enerji verimliliği: Enerji tasarrufu sağlar. - Estetik ve modern tasarım: Daha esnek tasarım seçenekleri sunar. - Kolay kurulum ve bakım: Daha hızlı ve kolay kurulum, bakım ve servis işlemleri sağlar. - Sessiz çalışma: Düşük gürültü seviyesi ile konforlu bir kullanım deneyimi sunar.

LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) sertifikası almak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Kategori Seçimi: Yeni inşaat, mevcut binalar, ticari iç mekanlar, yerleşim yerleri veya konutlar gibi uygun LEED kategorisinin seçilmesi gereklidir. 2. Ön Değerlendirme ve Planlama: Bina tasarımının LEED kriterlerine uygun olup olmadığının değerlendirilmesi ve bir LEED danışmanı ile çalışılması önerilir. 3. Yeşil Bina Stratejilerinin Uygulanması: Enerji verimliliği, su tasarrufu, geri dönüştürülebilir malzemeler kullanımı ve iç çevre kalitesini iyileştiren uygulamaların hayata geçirilmesi gereklidir. 4. Gerekli Belgelerin Hazırlanması ve Başvuru: LEED başvurusu için USGBC'nin online platformu olan LEED Online üzerinden gerekli dokümantasyonun yüklenmesi ve başvurunun yapılması gerekmektedir. 5. Değerlendirme ve Onay Süreci: Başvuru tamamlandıktan sonra, GBCI (Green Business Certification Inc.) tarafından değerlendirilir ve uygun bulunursa sertifika verilir. LEED sertifikasının alınması, sürdürülebilir ve enerji verimli bir bina oluşturmak için önemli bir adımdır.

Rüzgar yüküne göre bina tasarımı şu adımları içerir: 1. Rüzgar Yükünün Hesaplanması: Binanın bulunduğu bölgedeki rüzgar hızı, yapı yüksekliği ve yüzey alanı gibi faktörler dikkate alınarak statik ve dinamik rüzgar yükleri hesaplanır. 2. Aerodinamik Tasarım: Binanın şekli, rüzgar yükünün dağılımında büyük rol oynar. 3. Taşıyıcı Sistemlerin Güçlendirilmesi: Çelik veya betonarme çekirdek ve çapraz çerçeveleme gibi sistemler, binanın rüzgar yüküne dayanıklılığını artırır. 4. Sönümleme Sistemleri: Harmonik sönümleyiciler ve tuned mass damper gibi mekanizmalar, yapıdaki titreşimleri sönümler. 5. Rüzgar Tüneli Testleri ve Simülasyonlar: Modern binalarda, tasarımın rüzgar yüküne nasıl tepki vereceğini önceden analiz etmek için bilgisayar destekli simülasyonlar kullanılır. Bu stratejiler, binaların aşırı hareket veya yapısal arıza olmadan rüzgar kuvvetlerine dayanabilmesini sağlar.

3D bina modelleme, çeşitli alanlarda önemli işlevler üstlenir: 1. Proje Planlama ve Tasarım: Binaların boyutları, kat planları ve yapısal özellikleri daha net bir şekilde ortaya konur, alan kullanımı optimize edilir ve işlevsellik artırılır. 2. Maliyet ve Zaman Yönetimi: Modelleme sayesinde olası hatalar önceden belirlenip düzeltilir, bu da maliyetlerin ve zaman kayıplarının önüne geçer. 3. Sürdürülebilirlik: Yapıların çevresel etkileri analiz edilir ve enerji verimliliğini artırmaya yönelik tasarımlar geliştirilir. 4. Müşteri Sunumları: 3D modeller, projelerin müşterilere daha iyi anlaşılmasını sağlar ve gerçekçi görselleştirmelerle iç ve dış mekan tasarımları sunulur. 5. Yapısal Analiz ve Simülasyonlar: Binaların dayanıklılığı, deprem güvenliği ve diğer çevresel etkilere karşı performansı test edilir.

MRL (Machine Room Less) ve MR (Machine Room) asansörler arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Mekan Ayarı: MRL asansörlerde, asansörün ana bileşenleri (çekiş makinesi, kontrol kabini vb.) doğrudan asansör şaftına yerleştirilirken, MR asansörlerde bu bileşenler ayrı bir makine odasında bulunur. 2. Alan Kullanımı ve Maliyet: MRL asansörler, makine odası gerektirmediği için daha az yer kaplar ve inşaat maliyetlerini düşürür. 3. Bakım Kolaylığı: MR asansörlerin bakımı, makine odasının erişilebilirliği sayesinde daha kolaydır. 4. Gürültü ve Vibrasyon: MRL asansörler, şaft içindeki ekipmanların yakınlığı nedeniyle daha fazla gürültü ve vibrasyon üretir.

Depreme dayanıklı bina tasarım yarışmasında final aşamasına her üniversiteden sadece bir takım katılabilmektedir. Ancak, ön elemeyi geçen toplam takım sayısı, zaman ve yer kısıtlamaları nedeniyle 20 olarak belirlenmiştir.

Konsol (mimari), bir yapı elemanının bir ucu sabitlenmiş ve diğer ucu serbest olacak şekilde uzanmasını ifade eden bir terimdir. Mimari tasarımda konsollar şu şekillerde kullanılır: - Mekansal özgürlük sağlar. - Estetik değer katar. - Maliyet avantajı sunar. - Yapısal çözüm sunar. Konsollar, balkonlar, saçaklar, köprüler ve benzeri yerlerde sıkça görülür.

Asansörde kabin çeşitleri, kullanım amacına ve özelliklerine göre farklılık gösterir. İşte bazı yaygın asansör kabini türleri: 1. Yolcu Kabinleri: İnsanların kullandığı kabinlerdir. 2. Yük Kabinleri: Ağır yüklerin taşınması için tasarlanmış kabinlerdir. 3. Panoramik Kabinler: Cam bölümleri bulunan ve dışarıyı izleme imkanı sunan kabinlerdir. 4. Servis Asansörleri: Yemek, malzeme veya küçük eşyaların taşınması için tasarlanmış kabinlerdir. 5. Hasta Asansörleri: Hastaları ve tıbbi ekipmanları taşımak için özel olarak tasarlanmıştır.

Deprem Tasarım Sınıfı (DTS), binanın bulunduğu deprem bölgesindeki spektral ivme katsayısı ve kullanım amacına göre belirlenir. DTS, deprem tehlikesinin az veya çok olduğu bölgeleri temsil eder; rakam değeri arttıkça deprem tehlikesi daha az olan bölgeyi, azaldıkça ise daha yüksek olan bölgeyi ifade eder.

Yeşil çatının avantajları şunlardır: 1. Enerji Verimliliği: Binaların ısısını düzenleyerek yazın soğutma, kışın ısıtma maliyetlerini düşürür. 2. Yağmur Suyu Yönetimi: Yağmur suyunu emerek su taşkınlarını ve kanalizasyon yükünü azaltır. 3. Hava Kalitesi: Bitkiler, havadaki karbondioksiti emip oksijen üreterek hava kalitesini iyileştirir. 4. Biyoçeşitlilik: Şehirlerde doğal habitatlar oluşturarak biyoçeşitliliği destekler. 5. Gürültü Azaltma: Ses yalıtımı sağlayarak gürültü kirliliğini azaltır. 6. Estetik ve Psikolojik Faydalar: Bina estetiğini artırır ve insanlara doğayla iç içe bir yaşam alanı sunar, stres seviyelerini düşürür. 7. Sürdürülebilirlik: Şehirleşmenin getirdiği betonlaşma ve yeşil alan kaybını telafi eder.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Ek-7, yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m²'den büyük olan imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma ve eğitim binalarında bulunması gereken yangın tahliye projelerini kapsar. Bu projelerde, binanın kaçış yolları, yangın merdivenleri, itfaiye asansörleri, yangın dolapları, itfaiye su verme ağızları, yangın pompaları ve jeneratörün yeri işaretlenir.

Maisonlift, Kleemann tarafından üretilen bir asansör sistemidir. İş yaptığı alanlar: 1. Otel, villa, alışveriş merkezi gibi çeşitli binalara özel asansör çözümleri sunar. 2. Panoramik tasarım sayesinde yolcuların manzarayı görebilmelerini sağlar. 3. Engelli ve yaşlıların kullanımına uygun olarak üretilir. 4. Sessiz çalışma, düşük enerji harcaması, basit ve kolay montaj gibi özelliklere sahiptir.

3 katlı bir binanın kaç metrekare olması gerektiği, kullanım amacına ve tasarım özelliklerine bağlı olarak değişir. Genel olarak, 250-350 metrekare arasında bir alan, 3 katlı bir ev için uygun kabul edilir. Ayrıca, yapı sınıfı da metrekare hesaplamasında önemlidir. Örneğin, F grubu müteahhitlik belgesi ile 3A yapı sınıfında maksimum 11.934 metrekare inşaat yapılabilir.

Yangın kaçış merdivenlerinde çeşitli tiplerde iniş kullanılır: 1. Kapalı Yangın Merdiveni: Yangına dayanıklı duvarlar ve kapılarla çevrili, duman ve alevlerin yayılmasını önleyen merdivenler. 2. Dış Yangın Merdiveni: Binanın dışına monte edilen ve üst katlardan zemine doğrudan erişim sağlayan merdivenler, genellikle alçak binalarda kullanılır. 3. Makas Merdiveni: İki merdivenin tek bir merdiven boşluğunda iç içe geçerek daha küçük ayak izlerine sahip binalarda alanın daha verimli kullanılmasını sağlayan merdivenler. 4. Z Tipi Yangın Merdiveni: Zikzak düzeniyle tasarlanmış, tahliye edilenlerin akışını kontrol eden ve tıkanıklığı azaltan merdivenler. 5. Dairesel Yangın Merdiveni: Spiral tasarımlı, merkezi bir direğin etrafında sürekli, dairesel bir yola sahip merdivenler.

TDY 2018 yönetmeliği, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği anlamına gelir. Yönetmeliğin amacı, deprem etkisi altında binaların tasarımı, mevcut binaların değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi için kuralları ve minimum koşulları belirlemektir. Yönetmelik, 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bekçilik kulübesi aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: 1. Boyut: Güvenlik görevlilerinin rahatça hareket edebileceği ve tüm ekipmanlarını depolayabileceği bir alan sunacak şekilde belirlenmelidir. 2. Dayanıklılık: Yağmur, rüzgar, güneş ve direkt ışığa maruz kalacağı için sağlam malzemelerden üretilmelidir. 3. Yalıtım: İyi bir yalıtım, kışın içeriyi sıcak, yazın ise serin tutar. 4. Sıhhi ve elektrik tesisatı: Tuvalet ve el yıkama olanakları ile aydınlatma ve güvenlik kameraları için elektrik tesisatı bulunmalıdır. 5. Özelleştirme: Pencere yerleşimi ve iç tasarım, kullanılacak amaca göre ayarlanabilir olmalıdır. 6. Taşınma kolaylığı: Gerekirse kolayca taşınabilecek bir model tercih edilmelidir. 7. Güvenlik özellikleri: Kilitlenebilir pencereler, güvenlik kameraları için montaj noktaları ve güçlendirilmiş kapılar gibi güvenlik önlemleri içermelidir.

Deprem etkisi altında binaların dayanıma göre tasarımı (DGT), binaların depremlere karşı dayanıklılığını sağlamak için kullanılan bir tasarım yaklaşımıdır. Bu yaklaşımda tasarım süreci şu adımlardan oluşur: 1. Azaltılmış deprem yüklerinin belirlenmesi: Performans hedefine göre taşıyıcı sistem süneklik kapasitesine göre azaltılmış deprem yükleri hesaplanır. 2. Doğrusal deprem hesabı: Azaltılmış deprem yükleri altında doğrusal hesap yapılır ve elemanların azaltılmış iç kuvvetleri bulunur. 3. Dayanım taleplerinin elde edilmesi: İç kuvvetler, gerekli durumlarda dayanım fazlalığı da dikkate alınarak, diğer yüklerden oluşan iç kuvvetlerle birleştirilerek dayanım talepleri elde edilir. 4. Karşılaştırma: Dayanım talepleri, belirlenen performans hedefi için iç kuvvet kapasiteleri ile karşılaştırılır. 5. Tasarım onayı: Dayanım taleplerinin dayanım kapasitelerinin altında olduğu ve göreli kat ötelemelerinin izin verilen sınırların altında olduğu gösterilerek tasarım tamamlanır.