Akreditif

Akreditifte risk, çeşitli taraflar arasında paylaşılır: 1. Genel Riskler: Bu riskler tüm taraflar tarafından taşınır ve ülke riski, sahtekarlık riski ve hukuki riskleri içerir. 2. İthalatçının (Amirin) Riskleri: Ürüne ait riskler (malların teslim edilmemesi, düşük kalite vb.), döviz kuruna ait riskler ve amir bankanın görevini yerine getirememe riski gibi riskleri kapsar. 3. İhracatçının (Lehtarın) Riskleri: Akreditif şartlarına uyamama, amir bankadan geç ödeme alma veya hiç ödeme alamama ve akreditifi banka harici bir kurumun açması gibi riskleri içerir. 4. Bankaların Riskleri: Amir bankanın amirin iflas etme riski, teyit bankasının amir bankanın ödeme yapmama riski gibi riskleri vardır.

Akreditif çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Görüşte Ödeme Akreditifi: Satıcı, gerekli belgeleri ibraz ettiğinde ödeme hemen yapılır. 2. Vadeli Ödeme Akreditifi: Ödeme, belirli bir vadede, genellikle malların tesliminden sonra yapılır. 3. Kabul Akreditifi: Banka, satıcının keşide ettiği poliçeleri kabul veya satın alır. 4. Stand-by Akreditifi: Satıcının belirli bir yükümlülüğü yerine getirememesi halinde ödemenin yapılmasına ilişkin bir garantidir. 5. Dönülebilir Akreditif: Amir tarafından herhangi bir zamanda değiştirilebilir veya iptal edilebilir. 6. Dönülemez Akreditif: Amir ve lehdarın onayı olmadan değiştirilemez veya iptal edilemez. 7. Teyitli Akreditif: Amir bankanın yanı sıra başka bir banka tarafından da ödeme garantisi verilir. 8. Devredilebilir Akreditif: İlk lehdarın akreditifi kısmen veya tamamen bir veya birden fazla ikinci lehdarın kullanımına hazır hale getirmesi mümkündür. 9. Rotatif Akreditif: Alıcı ve satıcı arasında sürekli bir ticari ilişkide, her bir mal sevkiyatı için ayrı akreditif metni düzenlemek yerine kullanılır.

Rotatif akreditif, yenilenen bir akreditif türüdür. Bu akreditif türünde, akreditif limiti belirli bir süre için ya da malın azami kıymeti ile sınırlandırılabilir.

Akreditifte çeşitli riskler bulunmaktadır, bunlar beş ana grupta toplanabilir: 1. Genel riskler: Tüm tarafların ortaklaşa taşıdığı riskler. 2. Mücbir sebeplere ilişkin riskler: Doğal afetler, ayaklanmalar veya grevler gibi öngörülemeyen olaylar nedeniyle akreditiften doğan sorumlulukların yerine getirilememesi riski. 3. Amirin (ithalatçının) taşıdığı riskler: Ürüne ait riskler, döviz kuruna ait riskler ve amir bankaya ait riskler. 4. Lehtarın (ihracatçının) taşıdığı riskler: Akreditif şartlarına uyamama, amir bankadan geç ödeme alma veya hiç ödeme alamama riski. 5. Bankaların taşıdığı riskler: Amir bankasının iflas etme riski veya teyit bankasının amir bankanın ödeme yapmama riski gibi riskler.

Dönülemez (gayri kabili rücu) akreditif, akreditif türleri arasında daha güvenli olarak kabul edilir.

Teyitli akreditif, dış ticaret işlemlerinde en güvenli akreditif türü olarak kabul edilir.

Akreditifte son yükleme tarihi (Latest Date of Shipment) geçerse, geç yükleme rezervi oluşur.

Akreditiflere iskonto yapılmasının nedeni, ihracatçıya kredi limitini kullanmadan sabit faizli finansman olanağı sağlamaktır. Bu finansman yöntemi, ithalatçının vadeli ödemek istediği, ancak ihracatçının mal bedelini peşin tahsil etmek istediği durumlarda kullanılır.

Akreditifte son ibraz tarihi, son yükleme tarihi (latest date of shipment) ve sunum süresi (presentation period) dikkate alınarak hesaplanır. 1. Son Yükleme Tarihi: Akreditifte belirtilen son tarih, malların gemiye yüklendiği "shipped on board" tarihi esas alınarak belirlenir. 2. Sunum Süresi: İhracatçının, belgeleri son yükleme tarihinden itibaren kaç gün içinde bankaya ibraz etmesi gerektiğini gösterir ve bu süre genellikle 21 gündür (UCP 600). Bu iki tarih dikkate alınarak, belgelerin akreditif geçerlilik süresi içinde ibraz edilmesi gerekmektedir.

Akreditif son yükleme tarihi (Latest Date of Shipment), akreditif kapsamında malların yüklenmesi gereken en geç tarihi ifade eder. Bu tarih, akreditif açılışında kullanılan SWIFT mesajında 44C alanında belirtilir.

Teyitli ve teyitsiz akreditif, uluslararası ticarette kullanılan akreditif türlerinin iki ana sınıflandırmasıdır. Teyitli akreditifte, amir bankanın yanı sıra, genellikle ihracatçının ülkesindeki bir banka da ödeme garantisi verir. Teyitsiz akreditifte ise, sadece amir bankanın ödeme taahhüdü vardır.

Teyitsiz akreditif (Unconfirmed L/C), ihracatçının mal bedelini tahsil edemediği, sadece vesaiklerin ithalatçının bankasına iletilmesini sağlayan bir ödeme şeklidir. Çalışma prensibi şu şekildedir: 1. İhracatçı, malları yükledikten sonra gerekli belgeleri kendi bankasına teslim eder. 2. Banka, belgeleri akreditif şartlarına uygun bulursa, vesaikleri akreditif bankasına gönderir. 3. Akreditif bankası, belgeleri ithalatçının bankasına iletir. 4. İthalatçının bankası, belgeleri ödeme işlemi tamamlandıktan sonra ithalatçıya teslim eder. Bu süreçte ihracatçının bankası, herhangi bir ödeme taahhüdü vermez ve sadece evrakların ulaştırılmasından sorumludur.

Standart akreditif (LC), uluslararası ticarette ödeme güvencesi sağlamak amacıyla kullanılan bir finansal araçtır. Standart akreditifin temel özellikleri: - Banka güvencesi: Ödemeler, genellikle banka tarafından yapıldığı için güvenilir bir tahsilat mekanizması oluşturur. - ICC kuralları: Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından belirlenen UCP 600 kurallarına tabidir. - Belge odaklılık: Bankalar, malları değil, sunulan belgeleri kontrol eder. Standart akreditif tarafları: amir (alıcı), lehdar (satıcı), amir banka ve ihbar bankası gibi rolleri içerir.

Akreditifte ticari fatura (Commercial Invoice) aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: 1. "Commercial Invoice" veya "Invoice" başlığı kullanılmalıdır, "Proforma Invoice" başlığı tercih edilmemelidir. 2. Satıcı (ihracatçı) bilgileri "Consignor", "Seller" veya "Exporter" başlıklarında yer almalıdır. 3. Alıcı (ithalatçı) bilgileri "Consignee" veya "Buyer" başlıklarında girilmelidir. 4. Malların tanımı "Description of Goods" altında, satış sözleşmesine veya proforma faturaya uyumlu şekilde yazılmalıdır. 5. Fatura numarası ve tarihi belirtilmelidir. 6. Teslim şekli "Delivery Term" altında, Incoterms 2020 kurallarına uygun olarak yazılmalıdır. 7. Menşe bilgisi "Origin of Goods" veya "Country of Origin" başlıklarında yer almalıdır. 8. Malın miktarı, birim fiyatı ve toplam fatura tutarı üzerinde anlaşmaya varılmış şekilde girilmelidir. 9. Ödeme şekli "Payment Method" başlığı altında satış sözleşmesine uygun olarak yazılmalıdır. 10. Brüt ve net ağırlık bilgileri eklenmelidir. 11. Satıcıya ait banka bilgileri "Seller's Bank Account Details" altında yer almalıdır. Ayrıca, akreditif şartları gereği akreditif numarası ve diğer akreditif şartları da faturada net ve eksiksiz olarak belirtilmelidir.

Akreditifte yükleme süresi, belirli koşullarda uzatılabilir. Bu uzatma, genellikle bankanın iş gününe denk gelmeyen vade veya ibraz tarihleri için geçerlidir. Akreditif şartlarında, malların en geç hangi tarihe kadar yüklenmesi gerektiğini belirten bir "son yükleme tarihi" (Latest Date of Shipment) yer alır. Yükleme süresinin uzatılması için, akreditif amirinden (ithalatçı) düzeltme talep edilmesi gerekmektedir.

Teyitli LC (Letter of Credit), akreditif lehtarına ödeme güvencesinin amir bankanın yanı sıra teyit bankası tarafından da verildiği akreditif çeşididir.

At sight akreditif, görüldüğünde ödemeli akreditif anlamına gelir.

Proforma fatura, LC (akreditif) işlemlerinde zorunlu değildir, ancak yaygın olarak tercih edilir.

Dönülebilir akreditif (revocable letter of credit), amir bankanın lehtara haber vermeden akreditif şartları üzerinde tek taraflı değişiklik yapabilme yetkisine sahip olduğu akreditif türüdür.

At sight (görüldüğünde ödemeli) akreditif, satıcının belgeleri bankaya sunması ve belgelerin akreditif şartlarına uygun bulunması durumunda ödemenin hemen yapıldığı bir akreditif türüdür. Çalışma prensibi şu şekildedir: 1. Anlaşma ve akreditif açılışı: Alıcı ve satıcı ticaret şartlarında mutabık kalır ve alıcı bankasına başvurarak akreditif açılmasını talep eder. 2. İhbar ve akreditifin teslimi: Alıcının bankası, satıcının bankasına akreditifi iletir. 3. Gönderi ve belgeler: Satıcı, malları gönderir ve gerekli belgeleri (konşimento, fatura, sigorta poliçesi vb.) toplar. 4. Belge kontrolü ve ödeme: Satıcı, belgeleri kendi bankasına sunar ve banka belgeleri kontrol ettikten sonra alıcının bankasına iletir.