Höyük ve tümülüs arasındaki temel fark, oluşum şekilleridir: Höyük, eski çağlardan kalma medeniyet kalıntılarının zamanla tabii olayların tesirinde kalarak toprak, kum ile örtülmesi sonucu oluşur. Tümülüs, bir mezar veya mezarlık içeren, toprağın üst üste yığılmasıyla oluşturulan yapay tepelerdir. Diğer farklar: Tümülüsler huni biçiminde olup, üst açıları dardır ve yapı yüzeylerinde kiremit, tuğla, küp ve cüruf gibi malzemeler bulunmaz. Tümülüsler, ölen kişinin zenginliği ve değerine göre farklı yüksekliklere sahip olabilir. Höyükler, genellikle üst üste binen ve geçmişe uzanan bir tabakalaşmaya sahip çok aşamalı yerleşim kümeleridir. Türkiye'de yaklaşık 20.000 höyük bulunduğu tahmin edilirken, tümülüslerin belirli bir sayısı yoktur.
