• Buradasın

    Osmanlı'da en ilginç şeriyye sicili davası nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Osmanlı'da şeriyye sicillerine yansıyan en ilginç davalardan biri, bir gayr-i müslimin, Müslüman birisinden olan alacağını şer'i mahkemede dava açması olayıdır 1. Bu dava, dini farklılığın dikkate alınmadığını ve hakkaniyet çerçevesinde çözüldüğünü göstermektedir 1.
    Diğer ilginç bir örnek ise, Girit'ten Söke'ye göç eden muhacirlerin mal varlıklarının satışı ile ilgili davalardır 2. Bu davalar, muhacirlerin hangi sancak ve kazalardan geldiklerini ve Söke havalisinde nereye yerleştiklerini detaylandırmaktadır 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Şeriyye sicillerinde kadı nasıl karar verir?

    Şer'iyye sicillerinde kadı, aşağıdaki adımları izleyerek karar verir: 1. Davanın Dinlenmesi: Kadı, mahkemeye intikal eden olayları dinler ve gerekli hukuki işlemleri başlatır. 2. İ'lâm Hazırlanması: Davayı inceledikten sonra, kadı kararını içeren bir i'lâm hazırlar. 3. Kararın Taraflara Bildirilmesi: Hazırlanan i'lâm önce taraflara sözlü olarak bildirilir. 4. Sicile Kayıt: Daha sonra i'lâm, hem davalıya hem de davacıya birer suretiyle birlikte sicile kaydedilir. 5. Tarih ve Şahitlerin Belirtilmesi: İ'lâmın sonunda tarih yazılır ve "Şühûdü'l-hâl" başlığı altında hukukî muameleye şahit olanların isimleri ve ünvanları kaydedilir.

    Osmanlı Devleti'nde şer'i ve örfi mahkemeler dışında hangi mahkemeler vardı?

    Osmanlı Devleti'nde şer'i ve örfi mahkemeler dışında şu mahkemeler de vardı: 1. Cemaat Mahkemeleri: Gayrimüslim vatandaşların kendi dinlerinin kurallarına göre yargılandığı mahkemelerdi. 2. Konsolosluk Mahkemeleri: Kapitülasyonlarla yabancı devletlere kendi tüccarları için verilen mahkeme hakkı ile kurulan mahkemelerdi. 3. Divan-ı Hümayun: Kadı kararlarına yapılan itirazların incelendiği ve üst mahkeme olarak görev yapan divandı.

    Şer'iyye sicillerindeki belgeler nelerdir?

    Şer'iyye sicillerindeki belgeler şunlardır: 1. Ferman ve beratlar: Merkezden gelen resmi emirler ve belgeler. 2. Hüccetler: Şer'i mahkemelerde verilen hükümleri içeren belgeler. 3. İlamlar: Kadının kararını ve imzasını taşıyan yazılı belgeler. 4. Tereke kayıtları: Ölen bir kişinin mal varlığını gösteren belgeler. 5. Narh listeleri: Malların fiyat tespitlerini gösteren belgeler. 6. Vakıf belgeleri: Vakıfların kuruluş ve işleyişine dair belgeler. 7. Şuhudü'l-hal: Davalarda tanıkların beyanları. Bu belgeler, Osmanlı döneminin sosyal, iktisadi, hukuki ve demografik yapısını incelemek için önemli kaynaklardır.

    Osmanlı'da mahkemeler nasıldı?

    Osmanlı Devleti'nde mahkemeler, farklı hukuk sistemlerine göre çeşitli türlerdeydi. Başlıca Osmanlı mahkemeleri şunlardır: 1. Şer'i Mahkemeler: Müslümanlar arasındaki tüm davalara, gayrimüslimlerin ise sadece kamu hukuku alanındaki anlaşmazlıklarına bakardı. 2. Cemaat Mahkemeleri: Gayrimüslimlerin davalarına kendi dinlerinin hukuk kurallarına göre bakılırdı. Bu mahkemelerin yönetimi, o dinin cemaat teşkilatı tarafından yürütülürdü. 3. Konsolosluk Mahkemeleri: Kapitülasyonlardan yararlanan yabancı devletlerin, kendi vatandaşları arasındaki uyuşmazlıkları çözmek için görevlendirdiği mahkemelerdi. 4. Nizamiye Mahkemeleri: 1869 yılında Müslümanların ve gayrimüslimlerin davalarına bakmak için kuruldu. Başkanı kadı olup, üyeleri hem Müslüman hem de gayrimüslimlerden meydana gelirdi. 5. Ticaret Mahkemeleri: Osmanlı devleti vatandaşları ile yabancı ülkelerin vatandaşları arasında yaşanan ticari anlaşmazlıkları çözmekle görevli mahkemelerdi.

    Şer’iyye Sicilleri Arşivi'nde hangi defterler var?

    Şer’iyye Sicilleri Arşivi'nde aşağıdaki defter türleri bulunmaktadır: 1. Ruznameler: İlmiye sınıfının yönetimi ve denetiminden sorumlu kazaskerler tarafından tutulan defterler. 2. Nakibü’l Eşraf Defterleri: İlmiye sınıfı içindeki protokol kayıtlarını içeren defterler. 3. Muhasebe Defterleri: Osmanlı medrese vakıflarının gelir-gider ve mali işlemlerini kaydeden defterler. 4. Kadı Sicilleri: Kadı mahkemelerinde tutulan, hukuki ihtilaflar, vakıf senetleri, belediyecilik belgeleri gibi çeşitli kayıtları içeren defterler.

    Şeriye sicilleri neden önemli?

    Şeriye sicilleri, Osmanlı tarihi ve genel kültür mirası açısından büyük öneme sahiptir. İşte bu önemin bazı nedenleri: 1. Siyasi ve Sosyal Tarih: Osmanlı Devleti'nin siyasi, idari ve sosyal tarihini hakkıyla ortaya koymak için şeriye sicillerinin incelenmesi gereklidir. 2. Hukuk Tarihi: Eski hukukumuz hakkında çelişkili görüşler mevcuttur ve bu çelişkileri gidermek için şeriye sicillerine başvurmak gerekir. 3. İktisat Tarihi: Her şeriye sicili, bulunduğu yerin iktisadi hayatına dair orijinal vesikalar içerir. 4. Askeri Tarih: XV. yüzyıldan sonraki harp tarihi, şeriye sicillerinin genellikle sonlarında yer alan yazılı emirlerde detaylı bir şekilde kaydedilmiştir. 5. Yerel Tarih Çalışmaları: Yerel tarih araştırmalarında ana kaynak olarak kullanılır ve fertlerle devlet arasındaki önemli olayların kaydedildiği belgeler olarak kabul edilir.

    Şer‘iyye sicillerine nasıl ulaşılır?

    Şer‘iyye sicillerine ulaşmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: 1. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü: Osmanlı şer‘iyye sicillerinin büyük bir kısmı burada bulunmaktadır. 2. Milli Kütüphane: İstanbul dışındaki tüm şer‘iyye sicilleri burada toplanmıştır. 3. İSAM Kütüphanesi Arşivi: İstanbul, Anadolu, Trakya, Balkanlar ve Ortadoğu bölgelerine ait şer‘iyye sicillerinin dijital kopyaları burada bulunmaktadır. 4. Diğer Kütüphaneler: Bursa Şehir Kütüphanesi gibi bazı kütüphanelerde de şer‘iyye sicilleri mevcuttur. Ayrıca, şer‘iyye sicilleri üzerine yapılan ikincil kaynaklar, yani kitaplar ve makaleler de bu defterlere erişim sağlayabilir.