• Buradasın

    Yap işlet devret modeli nasıl çalışır?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, altyapı projelerinin finansmanı, inşası, işletilmesi ve bakımının özel sektöre devredilerek gerçekleştirildiği bir iş modelidir 1.
    YİD modelinin çalışma prensibi şu aşamalardan oluşur:
    1. Yap (Construction) 14. Özel sektör firma veya konsorsiyumu, altyapı projesini inşa eder ve maliyetleri üstlenir 14.
    2. İşlet (Operation) 14. İnşaat tamamlandıktan sonra, özel sektör proje alanını belirli bir süre boyunca işletir 14. Bu süreçte gelirler genellikle proje işleten firmanın olur 1.
    3. Devret (Transfer) 14. Belirlenen işletme süresi sonunda, proje kamu kurumuna devredilir 14. Proje sahibi özel sektör firması, altyapıyı işleten kamu kurumuna teslim eder 1.
    Modelin hukuki altyapısı, proje finansmanı, risk dağılımı, devir-teslim süreçleri ve diğer detayları düzenleyen bir sözleşme ile belirlenir 1.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Yap işlet devret modeli kimin yetkisinde?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, 3996 sayılı "Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun" kapsamında düzenlenmektedir. YİD modeli çerçevesinde yetki dağılımı: Yüksek Planlama Kurulu: YİD modeli ile gerçekleştirilecek yatırım ve hizmetler için idareye yetkilendirme verebilir. Bakanlar: Yetkili idarelerin bağlı, ilgili veya ilişkili olduğu bakan, YİD sözleşmesi imzalanması için onay verebilir. Cumhurbaşkanı: Kredi üstlenimi ve dış borç yükümlülüklerinin üstlenilmesi gibi konularda yetki sahibidir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı: Mahalli idarelerin YİD projeleriyle ilgili yetkilendirme taleplerini değerlendirir.

    Yap işlet devret ve KÖİ aynı mı?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modelinin bir alt modelidir. KÖİ, kamu idareleri ile özel sektör girişimcilerinin risk ve kazanç paylaşımını esas alan ve genellikle uzun vadeli bir sözleşmeye dayanarak bir kamu hizmetini beraber yürüttükleri bir kamu hizmeti yürütme, satın alma ve finansman modelidir. Dolayısıyla, YİD ve KÖİ kavramları aynı anlama gelmez; ancak YİD, KÖİ'nin bir parçasıdır.

    Yap-işlet-devret modeli hangi bakanlığa bağlıdır?

    Yap-işlet-devret modeli, Yüksek Planlama Kurulu'na bağlıdır.

    Yap işlet devret modeli ihalesini kim yapar?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ihalesini, bu yatırım ve hizmetleri gerçekleştirmek üzere yetkilendirilmiş olan idare yapar. Bu idare, projeye ilişkin ön yapılabilirlik etüdüyle Yüksek Planlama Kuruluna müracaat eder ve Kurul tarafından yetkilendirilir.

    KÖİ modeli nedir?

    KÖİ (Kamu-Özel İşbirliği) modeli, kamu yararına sunulan bir projenin finansman, yapım ve işletme süreçlerinin kamu ve özel sektör arasında paylaşıldığı bir proje uygulama ve yönetimi yöntemidir. Bu modelde: Özel sektör, projenin tasarım, inşaat ve işletme aşamalarını üstlenir, gerekli finansal kaynakları sağlar. Kamu sektörü, proje için gerekli izin ve ruhsatları verir, kamulaştırma gibi süreçleri yürütür. KÖİ modeli, genellikle büyük mali kaynak veya ileri teknolojik yatırım gerektiren projelerde kullanılır. Türkiye'de bu model, Yap-İşlet-Devret, Yap-Kirala-Devret, Yap-İşlet gibi farklı sözleşmelerle uygulanabilir.

    Yap işlet devret hangi projelere uygulanır?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, aşağıdaki gibi büyük altyapı projelerinde uygulanır: Karayolları ve köprüler: Büyük ölçekli yol projeleri. Havaalanları: Uluslararası terminaller ve alt tesisler. Enerji santralleri: Yenilenebilir enerji projeleri. Sağlık tesisleri: Şehir hastaneleri gibi büyük projeler. Ayrıca, otoyollar, demiryolu ve raylı sistemler, limanlar ve serbest bölgeler gibi alanlarda da YİD modeli kullanılabilir.

    Yap işlet devret geçiş garantisi nasıl hesaplanır?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle işletilen projelerde geçiş garantisi, döviz kuru üzerinden belirlenir ve bu garanti, güncel kurla yeniden hesaplanır. Örneğin, 1 Temmuz 2025 itibarıyla Osmangazi Köprüsü’nde sürücü geçiş için 795 TL öderken, Hazine araç başına 1.388 TL fark ödeyerek şirketin aldığı toplam geçiş ücretini 2.183 TL’ye tamamlar. Geçiş garantisinin hesaplanmasıyla ilgili diğer detaylar şu şekildedir: Optimum ücret ve geçiş sayısı: Garanti, projeden en fazla araç geçebilecek ve devletin en fazla para toplayabileceği şekilde belirlenir. Gelir paylaşımı: Garanti aşıldığında, fazla geçen araçların yüzde 30’u devlete, yüzde 70’i görevli şirkete ödenir. Hazine ödemeleri: Garanti edilen araç sayıları tutturulamazsa, devlet ilgili şirkete ödeme yapar.