• Buradasın

    Yap işlet devret modeli nasıl çalışır?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, kamu hizmetlerinin özel sektör tarafından gerçekleştirilmesini sağlayan bir yatırım modelidir 13. Bu modelde:
    • Proje ve finansman: Proje, özel sektör tarafından planlanır ve finanse edilir 13.
    • İşletme: Belirlenen süre boyunca özel sektör tarafından işletilir 13.
    • Devir: Süre sonunda tesis, bedelsiz olarak ilgili kamu kuruluşuna devredilir 13.
    Modelin temel özellikleri:
    • Kamu-özel sektör işbirliği: Kamu, denetim ve gözetim işlevini sürdürür 3.
    • Finansman avantajı: Devlet, finansal kaynak kullanmadan yatırımların hayata geçmesini sağlar 3.
    • Teknoloji ve deneyim: Özel sektör, ileri teknoloji ve etkin işletme anlayışı getirir 13.
    Kullanım alanları: Genellikle yüksek maliyetli altyapı projeleri için uygulanır 5.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    KÖİ modeli nedir?

    KÖİ (Kamu-Özel İşbirliği) modeli, kamu yararına sunulan bir projenin finansman, yapım ve işletme süreçlerinin kamu ve özel sektör arasında paylaşıldığı bir proje uygulama ve yönetimi yöntemidir. Bu modelde: Özel sektör, projenin tasarım, inşaat ve işletme aşamalarını üstlenir, gerekli finansal kaynakları sağlar. Kamu sektörü, proje için gerekli izin ve ruhsatları verir, kamulaştırma gibi süreçleri yürütür. KÖİ modeli, genellikle büyük mali kaynak veya ileri teknolojik yatırım gerektiren projelerde kullanılır. Türkiye'de bu model, Yap-İşlet-Devret, Yap-Kirala-Devret, Yap-İşlet gibi farklı sözleşmelerle uygulanabilir.

    Yap işlet devret ve KÖİ aynı mı?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modelinin bir alt modelidir. KÖİ, kamu idareleri ile özel sektör girişimcilerinin risk ve kazanç paylaşımını esas alan ve genellikle uzun vadeli bir sözleşmeye dayanarak bir kamu hizmetini beraber yürüttükleri bir kamu hizmeti yürütme, satın alma ve finansman modelidir. Dolayısıyla, YİD ve KÖİ kavramları aynı anlama gelmez; ancak YİD, KÖİ'nin bir parçasıdır.

    Yap işlet devret modeli kimin yetkisinde?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, 3996 sayılı "Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun" kapsamında düzenlenmektedir. YİD modeli çerçevesinde yetki dağılımı: Yüksek Planlama Kurulu: YİD modeli ile gerçekleştirilecek yatırım ve hizmetler için idareye yetkilendirme verebilir. Bakanlar: Yetkili idarelerin bağlı, ilgili veya ilişkili olduğu bakan, YİD sözleşmesi imzalanması için onay verebilir. Cumhurbaşkanı: Kredi üstlenimi ve dış borç yükümlülüklerinin üstlenilmesi gibi konularda yetki sahibidir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı: Mahalli idarelerin YİD projeleriyle ilgili yetkilendirme taleplerini değerlendirir.

    Yap işlet devret geçiş garantisi nasıl hesaplanır?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle işletilen projelerde geçiş garantisi, döviz kuru üzerinden belirlenir ve bu garanti, güncel kurla yeniden hesaplanır. Örneğin, 1 Temmuz 2025 itibarıyla Osmangazi Köprüsü’nde sürücü geçiş için 795 TL öderken, Hazine araç başına 1.388 TL fark ödeyerek şirketin aldığı toplam geçiş ücretini 2.183 TL’ye tamamlar. Geçiş garantisinin hesaplanmasıyla ilgili diğer detaylar şu şekildedir: Optimum ücret ve geçiş sayısı: Garanti, projeden en fazla araç geçebilecek ve devletin en fazla para toplayabileceği şekilde belirlenir. Gelir paylaşımı: Garanti aşıldığında, fazla geçen araçların yüzde 30’u devlete, yüzde 70’i görevli şirkete ödenir. Hazine ödemeleri: Garanti edilen araç sayıları tutturulamazsa, devlet ilgili şirkete ödeme yapar.

    Yap işlet devret modeli ihalesini kim yapar?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ihalesini genellikle ilgili kamu idaresi yapar. Süreç şu şekilde ilerler: 1. Proje sunumu: İlgili idare, projeye ilişkin ön yapılabilirlik etüdüyle birlikte taleplerini Bakan imzalı olarak Yüksek Planlama Kurulu'na (YPK) iletir. 2. Yetkilendirme: YPK, idareyi söz konusu yatırım ve hizmetleri gerçekleştirmek için yetkilendirebilir. 3. İhale ve sözleşme: Yetkilendirilen idare, Bakanlar Kurulu'nun belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde ihale yaparak ihaleyi kazanan şirket ile sözleşme imzalar.

    Yap-işlet-devret modeli hangi bakanlığa bağlıdır?

    Yap-işlet-devret modeli kapsamında gerçekleştirilen yatırım ve hizmetlere ilişkin uygulama sözleşmeleri, yetkili idarelerin bağlı, ilgili veya ilişkili olduğu bakanın onayı alınarak sermaye şirketi veya yabancı şirket ile imzalanır. Bu durumda, yap-işlet-devret modelinin hangi bakanlığa bağlı olduğu, projenin türüne ve ilgili idareye göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, enerji sektöründeki yap-işlet-devret projeleri için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilidir. Genel olarak, yap-işlet-devret modelinin uygulanmasından sorumlu bakanlık, 3996 sayılı "Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun"un 4. maddesinde belirtilen, projenin ilgili olduğu sektöre göre değişiklik gösteren bakanlıklardır.

    Yap işlet devret hangi projelere uygulanır?

    Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, aşağıdaki gibi büyük altyapı projelerinde uygulanır: Karayolları ve köprüler: Büyük ölçekli yol projeleri. Havaalanları: Uluslararası terminaller ve alt tesisler. Enerji santralleri: Yenilenebilir enerji projeleri. Sağlık tesisleri: Şehir hastaneleri gibi büyük projeler. Ayrıca, otoyollar, demiryolu ve raylı sistemler, limanlar ve serbest bölgeler gibi alanlarda da YİD modeli kullanılabilir.